نحوه استحمام نوزاد، حوصله به خرج دهید!

شناور بودن در آب و هم زمان با آن، احساس دست هاى گرم و محبت آمیز مادر، نوزاد را به یاد زندگى درون رحمى مى اندازد. شاید به همین دلیل است که اغلب نوزادان از حمام کردن لذت بسیارى مى برند. به تدریج که کودک بزرگ تر مى شود، بودن در آب، براى او نوعى بازى محسوب مى شود.
متخصصین بهترین زمان براى حمام کردن نوزاد را، قبل از خوردن شیر در وعده شب مى دانند. بدین ترتیب کودک خواب عمیق تر و بهترى خواهد داشت.
هرگز زمانى که عجله دارید و یا به دلیل خاصى عصبى و بى حوصله هستید، کودک را حمام نکنید. زیرا عصبانیت و رفتار خشن مادر مى تواند نه تنها کودک را از حمام بیزار کند، بلکه او را نسبت به آب متنفر مى کند.

وسایل مربوط به حمام و شست و شو
محصولات زیادى وجود دارد که براى تسهیل حمام کردن کودک طراحى شده است، اما دقت کنید فقط محصولاتى را بخرید که براى استفاده کودکان ساخته شده است.
- وان کودک
تا وقتى که کودک بتواند از وان بزرگسالان استفاده کند (سه تا شش ماهگى)، استفاده از وان مناسب کودک، حمام کردن را براى شما آسان مى سازد. آن را در ارتفاع مناسبى روى یک سکو بگذارید یا روى کف حمام قرار دهید. اگر پایه مخصوص وان حمام مى خرید، دقت کنید که وان را در ارتفاع مناسب براى شما قرار دهد.
- کاسه کوچک آب جوشیده - پنبه
نیاز به آب جوشیده سرد شده و مقدار زیادى پنبه براى شستن چشم ها، گوش ها، و صورت کودک خواهید داشت
- پیش بند ضد آب
پارچه نخى با پشت ضد آب براى کودک نرم تر است تا پى وى سى.
- کف‌پوش لاستیکى حمام
وقتى کودک شما به سنى رسید که از وان بزرگسالان استفاده کند، کف‌پوش لاستیکى چسبنده براى جلوگیرى از لغزیدن کودک در کف وان ضرورى است.
کف‌پوش حمام لاستیکى مانع از سُر خوردن کودک مى شود.

مواد بهداشتى کودک
شامپوها، صابون ها، لوسیون ها، و کرم هاى بزرگسالان حاوى مواد شیمیایى و افزودنى زیادى است که براى پوست حساس کودک مناسب نیستند. برای کودک خود، مایع وان - لوسیون - روغن - مرطوب کننده - پودر - شامپو - صابون - گوش پاک کن و خمیردندان با فلوراید مخصوص کودکان تهیه کنید. مایع وان بچه جای گزینى عالى براى صابون و شامپو است.
لوسیون بچه براى تمیز کردن ناحیه پوشک خوب است، خصوصاً اگر پوست کودک خیلى خشک باشد.
روغن بچه وقتى که پوست کودک خیلى خشک یا پوسته پوسته باشد، مرطوب کننده خوبى است.
مرطوب‌کننده بچه را مى توان به جاى روغن بچه به کار برد
پودر بچه هرگونه رطوبت باقیمانده روى پوست کودک را جذب مى کند. مقدار مصرف آن باید کم باشد؛ پودر را روى دست های تان بریزید و بعد به کودک بمالید، از ریختن پودر روى کودک خوددارى کنید، چون ممکن است وارد ریه هایش شود.
شامپو بچه ممکن است یک بار در هفته لازم باشد
صابون بچه فقط در صورتى که از مایع وان استفاده نمى کنید لازم است. در مورد کودکان خردسال، کودک را روى پایتان بگذارید و تمام بدنش را صابون بمالید. سپس او را در وان بچه بگذارید تا صابون شسته شود. اما به یاد داشته باشید که بدنش خیلى لغزنده خواهد بود، بنابراین او را محکم بگیرید.
گوش‌پاک کن براى تمیز کردن بین انگشت هاى دست و پاى کودک خوب است، اما هرگز آن را در گوش، بینى، چشم، یا مقعد کودک فرو نکنید.
حوله
یک حوله بزرگ و خیلى نرم فقط براى استفاده کودک تان کنار بگذارید. قبل از شروع آن را روى شوفاژ یا حرارت کم بخاری گرم کنید. بعضى حوله ها تکه اى در گوشه شان دارند که به صورت کلاه قابل استفاده است.
اسفنج طبیعى
یک پارچه فلانل یا اسفنج نو فقط براى استفاده کودک تان کنار بگذارید، و فلانل را مرتب بشویید. مراقب باشید کودکان با سن بالاتر اسفنج را نخورند.

شست وشوى موى کودک
۱- یک بار در هفته شستن موهاى کودک کافى است. ابتدا موهایش را خیس کنید. اگر از شامپوى بچه استفاده مى کنید، آن دست تان را که زیر سر او است به جلو بلغزانید و کمى شامپو در کف آن بریزید.
۲- سر کودک را با دست آزادتان نگه دارید، شامپو را با ملایمت روى موهاى او بمالید. مراقب باشید که شامپو در چشم هاى کودک نرود. اگر مایع وان در آب ریخته‌اید، فقط روى موهایش آب بریزید.
۳ - دوباره جاى دست های تان را عوض کنید و با یک اسفنج یا لیف که مرطوب کرده و خوب فشار داده‌اید، شامپو را از موهایش آب‌کشى کنید.
۴- در صورتى که قسمتى از سر نوزاد را لایه قهوه اى رنگ ضخیمى که ناشى از ترشح زیاد چربى است، پوشانده است، قبل از حمام کردن (حدوداً یک ساعت قبل)، ابتدا با مقدار کمى روغن زیتون ماساژ داده و سپس او را حمام کنید و شامپو بزنید.
- تشتى را براى حمام کردن کودک تهیه نموده و هرگز هیچ استفاده دیگرى از آن نکنید. قبل از حمام کردن، تشت را به خوبى بشویید.
- درجه حرارت آب وان یا تشت بایستى حدود ۳۷ درجه سانتی گراد باشد. در ابتدا براى مادرى که تجربه چندانى ندارد، استفاده از دماسنج هاى مخصوصى که به همین منظور در داروخانه ها به فروش مى رسد، توصیه مى شود. با چند بار حمام کردن، مادر مى تواند از طریق تماس دادن قسمت آرنج دست با آب درون تشت، گرم و سرد بودن آن را تنظیم نماید.
- قبل از آن که کودک را درون آب تشت قرار دهید، محل ادرار و مدفوع او را با آب خوب بشویید.
- حمام کردن روزانه کودک بسیار ایده آل است، در این صورت تنها یک شست وشوى چند دقیقه اى کافى خواهد بود.
- حمام کردن کودک حتى زمانى که دچار سرماخوردگى شده است و یا تب دارد، هیچ گونه اشکالى ندارد، تنها کافى است که هواى اتاق گرم باشد.
- اگر مى خواهید به تنهایى و بدون کمک شخص دیگرى، کودک را حمام کنید، قبلاً لباس هاى او را به ترتیب استفاده در دسترس خود قرار دهید. براى خشک کردن او، حوله نسبتاً بزرگى را در نظر بگیرید. شامپو و صابون مخصوص بچه و یک لیف از پارچه هاى لطیف را نیز در کنار تشت آماده داشته باشید.
- هرگز به طور ناگهانى بدن کودک را وارد آب تشت نکنید. همان طور که او را مانند حالت شیر دادن در بغل گرفته اید و با دست چپ، پاى راست او را از قسمت ران به خوبى چسبیده اید، با دست راست آرام آرام ابتدا بر روى پاهاى نوزاد و سپس سینه او آب بریزید.
- شست وشوى کودک باید به آرامى و با حوصله انجام گیرد. اطفال و بالاخص نوزادان از حرکات خشن و ناگهانى به شدت وحشت دارند.
- طى حمام کردن، مرتباً با او حرف بزنید. حتى در صورت گریه کردن کودک، شما باز هم آرامش و خونسردى خود را حفظ کرده و او را از سخنان محبت آمیز خود محروم نسازید. نوزاد به خوبى ملایمت و خشم مادر را تشخیص داده و نسبت به آن عکس العمل نشان مى دهد.

طریقه حمام کردن نوزاد
۱- ابتدا سر نوزاد را بر روى دست تان تکیه داده و کتف او را به خوبى بچسبید و خیلى آرام او را از قسمت پاها وارد آب درون تشت کنید. با کمک دست آزادتان صورت او را با آب بشویید. (براى شستن صورت نوزاد، نیازى به استفاده از صابون نیست.)
۲- براى شستن سر نوزاد، در حالى که سر او را به قسمت ساعد دست تان تکیه داده اید، ران او را خوب و مطمئن بچسبید و سپس دست دیگرتان را به شامپو (شامپوى مخصوص بچه)، آغشته کرده و با حرکات ملایم و دایره اى شکل سر او را شست وشو دهید.
۳- با کمک لیف یا اسفنجى نرم و صابونى شده، روى سینه و زیر بغل کودک را بشویید.
۴- براى شست وشوى قسمت پشت و کمر، دست تان را از روى سینه نوزاد عبور داده و در حالى که بدن او را به روى ساعد دست تان تکیه داده اید، زیر بغل او را به خوبى بچسبید و با دست دیگر به راحتى لیف را بر روى قسمت هاى پشت و کمر بکشید.
۵- همان طور که کودک را به خوبى چسبیده اید، او را آبکشى کرده و سپس کودک را بر روى حوله اى که قبلاً به همین منظور پهن کرده اید، قرار داده و حوله را دور بدن او بپیچانید.
۶- زیر بغل و لابه لاى تاخوردگى هاى پوست بدن نوزاد را به خوبى خشک کنید و لباس بپوشانید.
- لیف زدن زیاد و نگاه داشتن کودک براى زمان طولانى در حمام، او را بى حوصله و بى قرار مى کند.
- در فصل گرما، بعد از این که حمام کردن به پایان رسید، پس از خشک کردن او، بگذارید چند دقیقه اى آزاد و بدون لباس دست و پا بزند.

نکته
هرگز نوزادتان را به پشت در آب وان نگذارید. کودک به وحشت مى افتد. مانند آن است که عقب عقب روى سکوى پرش راه بروید.
هرگز کودکى را به تنهایى در وان حمام قرار ندهید. اگر بر حسب تصادف فراموش کرده بودید مایع شست وشو را با خود بردارید تنها کودک تان را آب بکشید و براى حمام بعدى به خاطر داشته باشید که چیزى را فراموش نکنید.

سرگرم کردن کودک در حمام
وقتى که کودک بتواند درست بنشیند حمام کردن کودک تبدیل به یک بازى بسیار جالب و سرگرم کننده براى کودک مى شود و نه فقط راهى براى تمیز کردن او. مقدارى اسباب بازی مخصوص حمام و وسایلى که بتوان در آنها آب ریخت براى کودک تهیه کنید. انواع کاسه و قیف پلاستیکى، ظروف سوراخ دار، و حتى آبکش پلاستیکى کودک را سرگرم مى کند. اسباب بازی هایى که شناور مى شود مانند قایق یا اردک پلاستیکى نیز عالى است. حدود یک بار در هفته موهایش را با آب ریختن از یک اسباب بازی پلاستیکى بشویید، اما نگذارید آب روى صورتش بریزد، زیرا بیشتر کودکان از این امر بدشان مى آید.