ظاهر نوزاد سالم، چه خصوصیاتی دارد؟

شکل عجیب سر، معمولاً از فشار در زمان زایمان ناشی می‌شود که ظرف دو هفته، شکل طبیعی خود را خواهد یافت. کشیدگی سر در زایمان‌های سخت، به‌ویژه اگر سر نوزاد بزرگ باشد مشخص‌تر است. ولی در بچه‌هایی که از سر به دنیا نمی‌آیند و در نوزادان سزارینی کمتر می‌باشد.
در بالای سر، یک ناحیه نرم (فونتانل یا ملاج) وجود دارد که در آن، استخوان‌های جمجمه هنوز به هم وصل نشده‌اند. تا ۱۸ ماهگی کودک، استخوان‌های مذکور جوش خواهند خورد.
در قسمت پشت سر نیز فرورفتگی مشابه و کوچک‌تری وجود دارد که به آن ملاج خلفی می‌گویند. ضربان نبض را می‌توان در این نقاط حس کرد. این نقاط دارای پوشش سختی هستند و شستن آن‌ها اشکالی ندارد.
پوست سر نوزاد به علت فشار در هنگام زایمان، معمولاً دارای ورم زیادی است. این ورم به‌تدریج و پس از چند روز همراه با کشیدگی سر از بین می‌رود. گاهی در اثر پاره شدن مویرگ‌های زیر پوست سر هنگام تولد و جمع شدن خون، برجستگی‌هایی روی سر به‌وجود می‌آید که تا چندین ماه باقی می‌مانند و گاهی نیز در اثر انعقاد و سفت‌شدن، خیلی سخت می‌شوند.

چشم‌ها
زیباترین و جالب‌ترین اعضای صورت نوزاد، چشمان جذاب اوست. پلک‌های پف کرده و نیمه باز، این چشمان حساس را در برابر تابش نور زیاد حفظ می‌کند. نوزاد به‌ندرت چشم‌های خود را برای مدت طولانی باز نگه می‌دارد و دارای دوره خواب و بیداری متناوب است، یعنی پس از هر بیداری کوتاه به خواب عمیقی فرو می‌رود.
گاهی نیز یک یا دو پلک نوزاد برای مدتی بسته می‌ماند و پس از چند روز یا چند هفته کاملاً باز می‌شود.
گاهی چند مویرگ خونی پاره شده در قسمت سفیدی چشم وجود دارد، که پس از چند هفته از بین می‌رود. در چند روز اول پس از تولد، نوزاد در وضعیتی شبیه زمانی که درون رحم است، خود را جمع می‌کند و به خواب می‌رود.
رنگ چشم‌ها در زمان تولد معمولاً روشن است. رنگ واقعی چشم‌ها احتمالاً تا حدود شش ماهگی مشخص نمی‌شود.
پف‌آلود بودن پلک‌ها معمولاً از فشار در زمان زایمان ناشی می‌شود، اما والدین از پزشک یا ماما بخواهند چشم‌های کودک را معاینه کند، زیرا گاهی امکان عفونت وجود دارد.
لوچی نیز در کودکان شایع است. در ماه‌های اول، ممکن است گاهی چشم‌های کودک چپ به نظر برسد.

زبان
زبان کودک ممکن است چسبیده به کف دهان به نظر برسد، به‌طوری که وقتی کودک، زبانش را بیرون می‌آورد، سر آن اندکی چنگالی‌شکل دیده شود. سر زبان در سال اول زندگی کودک به سمت جلو رشد خواهد کرد.

دست‌ها و پاها
دست‌ها و پاهای نوزاد، مثل قورباغه به طرف بدن جمع می‌شوند. نوزاد، انگشتان خود را به طرف صورت می‌کشد و گاهی صورت خود را چنگ می‌زند و غالباً مشت خود را به سفتی بسته نگاه می‌دارد.
ممکن است رنگ پنجه دست‌ها و پاها مایل به آبی باشد زیرا جریان خون بدن کودک هنوز به‌خوبی کار نمی‌کند. اگر وضعیت کودک تغییر داده شود، قاعدتاً دست و پایش به رنگ صورتی درمی‌آیند.
ناخن‌ها اغلب در زمان تولد بلند است. والدین می‌توانند با استفاده از قیچی مخصوص کودکان، با دقت ناخن‌هایش را بچینند.

سینه‌ها
سینه‌های کودک ممکن است متورم باشد و حتی اندکی شیر از آن‌ها نشت کند. این امر برای نوزادان اعم از دختر و پسر کاملاً طبیعی است. این تورم قاعدتاً ظرف دو روز از بین خواهد رفت. تورم سینه‌ها به علت ورود هورمون مادر به خون نوزاد می‌باشد. حتی در صورت مشاهده ترشح شیر از سینه‌های نوزاد، به هیچ وجه نباید به آن‌ها دست زد، زیرا فشار دادن آن‌ها ممکن است موجب بروز عفونت این نواحی شود.

تورم و تغییر رنگ آلت تناسلی
آلت تناسلی در نوزادان اعم از دختر یا پسر بزرگ به نظر می‌رسد.
دخترها ممکن است ترشحی از مهبل داشته باشند. این ترشحات که ممکن است سفید رنگ و یا قرمز باشند، در اولین هفته حیات برخی از نوزادان به چشم می‌خورد که خود به خود از بین می‌رود و ناشی از ورود هورمون‌های مادر به خون نوزاد است.

ممکن است این قسمت از بدن نوزاد متورم و یا قرمز رنگ باشد. علت آن نیز ورود هورمون‌های مادر به خون نوزاد است که حداکثر طی سه هفته رفع خواهد شد. در صورت نگرانی می‌توان به پزشک مراجعه کرد.

پوست
پوست نوزادان با هم تفاوت دارند. بعضی صاف و بعضی دیگر، به‌ویژه نوزادانی که دیر به دنیا می‌آیند و بچه‌های زیر وزن نرمال، شل و چروک خورده است.
مشاهده خشکی، زبری و ترک خوردن پوست، به‌ویژه روی دست و پای نوزاد امری عادی است. هم‌چنین کبودی دست و پای نوزاد تا چند ساعت پس از تولد و گاهی در هفته اول عادی می‌باشد. بعضی علائم مادرزادی، مانند خال و لک‌های روی پوست نیز ممکن است در نوزاد دیده شوند.
زیر پوست بعضی نوزادان، در نواحی پشت گردن، گونه‌ها، دو طرف بینی و پشت بازو، مقدار زیادی چربی جمع می‌شود. لایه چربی جمع شده در این قسمت‌ها چین می‌خورد و شکل غبغب به خود می‌گیرد. غبغب زیر چانه این نوزادان چاق، به‌قدری بزرگ است که گردن کوتاه آن‌ها را به دشواری می‌توان دید.
پوسته‌پوسته شدن خصوصاً در پنجه دست‌ها و پاها غالباً ظرف یکی دو روز از بین می‌رود.
موهای نرم و کرکی نیز روی لاله‌های گوش، گونه‌ها، شانه‌ها و پشت نوزاد را می‌پوشانند خصوصاً اگر کودک زودتر از موعد به دنیا آمده باشد، که ظرف دو هفته از بین می‌رود.
موم سفید و چرب نیز ماده‌ای است که پوست کودک را در رحم محافظت می‌کند و شاید سراسر بدنش آغشته به آن باشد که به‌راحتی می‌شود آن را پاک کرد. پوست نوزاد با این مایع سفید پنیری و لیزی، که ورنیکس نام دارد، پوشیده شده است. این ماده، پوست را از مایع آمنیوتیک در کیسه آب حفظ می‌کند و به عنوان یک ماده لیز، عمل زایمان را آسان می‌سازد. این مایع سفید، به اضافه لکه‌های خون و مایع کیسه آب به موهای نرم نوزاد می‌چسبند.
هم‌چنین لکه‌ها و جوش‌های پوستی در نوزادان بسیار شایع است، که قاعدتاً خود به خود از بین می‌روند:
لک‌های قرمز رنگ؛ پس از چند روز یا حداکثر چند هفته ناپدید خواهند شد و علت آن فشار وارده به هنگام زایمان است.
لک‌های کبود رنگ روی بدن؛ ناشی از انباشته شدن سلول‌های رنگی تیره در زیر پوست نوزاد است که رفع می‌گردد.
لک‌های قرمز متمایل به زرد؛ این لک‌ها که معمولاً قرمز رنگ می‌باشند، به علت عمل‌کرد ناقص پوست و منفذهای آن پدیدار می‌شوند. نیازی به درمان خاص نداشته و عفونی نیستند و طی مدت ۱۰ روز از بین خواهند رفت.
وجود نقطه‌های سفید رنگ بر روی بینی؛ این نقطه‌های بسیار ریز و گاه فراوان که بیشتر بر روی بینی و اطراف آن دیده می‌شوند، ظرف چند روز از بین خواهند رفت.
گاهی لکه‌های پوستی را ماه‌گرفتگی نامیده و آن‌ها را به چند نوع تقسیم‌بندی می‌کنند:
لکه‌های قرمز که اغلب روی پلک‌ها، پیشانی، و پشت گردن دیده می‌شود. از بین رفتن آن‌ها حدود یک سال طول می‌کشد.
خال‌های توت فرنگی، که چون به‌تدریج اندازه آن‌ها افزایش می‌یابد ممکن است نگران کننده باشند. معمولاً تا پنج سالگی از بین می‌روند.
لکه‌های آبی، اغلب در قسمت پایین پشت کودکانی که پوست تیره دارند دیده می‌شود.
لکه‌ای به رنگ ارغوانی یا قرمز روشن، که دائمی است.

آبدانک و یا حالت تاول شکل لب فوقانی
ممکن است در لب فوقانی نوزاد، پس از چند بار مکیدن سینه مادر، تاولی نسبتاً بزرگ و یا چند تاول کوچک ظاهر گردد که این مورد نیز در مدت زمان کوتاهی خود به خود از بین خواهد رفت.

مدفوع
هنگام تولد، روده‌های کودک حاوی ماده‌ای تیره و چسبناک به نام مکونیوم است. وقتی کودک شروع به خوردن کرد، مدفوع او تغییر رنگ می‌دهد.