تقلید کودک از والدین، مراقب باشید

تقلید کردن بهترین روش برای کودکان نوپا است تا مهارت‌های جدید را خوب یاد بگیرند. به این دلیل والدین باید این استعداد ذاتی را در کودکانشان خوب پرورش دهند.

هرگز موهای پسرم "کوبی" را شانه نکردم، چون موهای او همیشه صاف و مرتب به نظر می‌رسید. ولی وقتی که او ۱۵ ماهه بود شانه را همانند دیگران بر سرش کشید و باعث تعجب من شد نمی‌دانستم چگونه این کار را یاد گرفته است؟

کارشناسان می‌گویند: "احتمالا این کار را از والدینشان یاد می‌گیرند. تقلید کردن یک نیروی خارق‌العاده‌ است که کودکان در یک سالگی این مهارت را یاد می‌گیرند، زبان باز می‌کنند و بسیاری از مهارت‌هایشان پیشرفت می‌کند."

از همان روز اول تولد، فرزندتان از شما تقلید می‌کند، ابتدا با تغییرات چهره و غان و غون کردن، سپس به صورت حرکات بدن و کلمات. در دومین سال تولد، بیشتر کودکان، خود را با اشیاﺀ سرگرم کرده و چگونگی استفاده از وسایلی مانند: تلفن،‌ کلید و یا وسایل خانه را یاد می‌گیرند. و معنای کارهایی را که تقلید می‌کنند، می‌فهمند.

سایه کوچک شما

فرزندتان دوست دارد شبیه کسانی که خوشش می‌آید، باشد. او احساس می‌کند که می‌تواند مثل پدر و مادرش باشد، درست مانند این که کیف شما را در هر جایی در خانه با خودش حمل می‌کند یا کلاه پدرش را سرش می‌گذارد.

فرزند یک ساله شما امتحان می‌کند که چگونه می‌تواند با افراد رابطه برقرار کند، چطور می‌تواند شبیه آن‌ها باشد و چگونه آن‌ها می‌توانند مانند او باشند. در حقیقت فرزندتان خودش را با دیگران مقایسه می‌کند و این فرصت خوبی برای تقلید کردن و یاد گرفتن خیلی چیزهاست.

هر بار که شما با لبخند هدیه‌ای به او می‌دهید و یا از او تعریف می‌کنید که در آینده بچه خوبی می‌شوی، او تشویق می‌شود که همیشه همین رفتار را داشته باشد. سرگرمی و بازی‌ها (به خصوص بازی‌هایی که سرگروه داشته باشد) و ترانه‌ها و آهنگ‌ها، بهترین فرصت برای یادگیری و تقلید کردن فرزندان است. به عقیده یکی از کارشناسان "تقلید کردن در حقیقت شکلی از چرب‌زبانی و جلب توجه کردن است." کودکان احساس می‌کنند که وقتی شما آن‌ها را سرمشق قرار می‌دهید با ارزش‌تر و مورد احترام بیشتری قرار می‌گیرند.

در سن 18 ماهگی، کودکان نه تنها از پدر و مادر و یا پرستار خود تقلید می‌کنند بلکه از کودکان دیگر نیز یاد می‌گیرند. بازی با لگو (مکعب‌های پلاستیکی یا چوبی) بیشتر یک بازی تقلیدی است. بچه‌های یک ساله بیشتر اعمال و رفتارشان را با کودکان اطرافشان تطبیق می‌دهند. در آینده نزدیک فرزند شما از خیلی چیزها مانند شخصیت‌های کارتونی یا حیواناتی که در باغ‌وحش می‌بیند تقلید می‌کند.

مواظب رفتارتان باشید

استعداد تقلید در کودکان خیلی زیاد است. آن‌ها همانند مهارت‌های شناختی، استعداد تقلید کردنشان نیز پیشرفت می‌کند. کودکان در این سن درست مانند رایانه هر چیزی را که یاد بگیرند بر زبان می‌آورند و یا انجام می‌دهند. حافظه بیشتر کودکان خالص و پاک است. آن‌ها در سن ۱۴ ماهگی قادر هستند که کلمات و اعمالی را که هفته‌ها و یا ماه‌ها پیش دیده و شنیده‌اند را انجام دهند.

هنگامی که فرزندتان در سن تقلید کردن و کپی‌برداری از رفتار شما است،‌ سعی کنید بهترین الگوی رفتاری برای او باشید. یک روز در ماشین متوجه شدم که فراموش کردم نوار ویدیو را بیاورم و زیر لب غرغر کردم ... درست یک لحظه بعد صدایی از عقب ماشین شنیدم که دقیقا کلمات مرا بر زبان آورد ... با همان لحن و صوتی که من گفته بودم. وقتی کودکان شروع به حرف زدن می‌کنند، در حقیقت آن، صداها، کلمات و واژه‌هایی را که قبلا چندین بار شنیده‌اند، می‌گویند.

اگر می‌خواهید فرزندتان مودب باشد و همیشه بگوید "لطفا" و "متشکرم"، شما باید مواظب رفتارتان باشید و از این کلمات به طور مستمر در مکالمات روزمره خود استفاده کنید. مطمئن باشید فرزندتان شاهد کلیه اعمال شما در موقع مهربانی،‌ عصبانیت و ناراحتی است و وقتی که او رفتار خوبی از خود نشان داد حتما از او تعریف کنید و او را به تکرار آن تشویق کنید.

حس استقلال فرزندتان را تقویت کنید

نه تنها فرزندتان سایه کوچکی از شما است که کارهایتان را تقلید می‌کند، بلکه او نیز یک سری احساسات و عواطف مربوط به خود را دارد. او مهارت‌هایی مانند مسواک زدن و لباس پوشیدن را از شما یاد گرفته و در حقیقت تقلید بعضی از کارها اولین گام برای مستقل شدن است. کم‌کم او می‌گوید: "من خودم می‌توانم انجام دهم، اجازه بدهید یک بار دیگر سعی کنم." با تهیه کردن بعضی از وسایلی که کودک بتواند از آن‌ها استفاده کند و یا آن‌ها را حمل نماید،‌ حس استقلال او را پرورش دهید. به عنوان نمونه تهیه بشقاب کوچک مخصوص کودکان، فنجان کوچکی برای شیر و وسایل سبکی را که او به راحتی بتواند در ظرفشویی قرار دهد. تلفن اسباب‌بازی، عروسک و وسایل آشپزخانه به صورت اسباب‌بازی، کودکان را تشویق می‌کنند تا آن‌ کارهایی را که از تقلید کردن یاد گرفته‌اند، به صورت عملی نشان دهند. بعضی از فرزندان در تقلید کردن موفق نیستند و این کار ورای توانایی آن‌هاست.

بنابراین باید در مورد سلامتی آن‌ها هوشیار باشیم. اگر از سلامتی کامل آن‌ها مطمئن شدید، او را تشویق کنید حتی اگر او نتوانست. کارشناسان می‌گویند: "شکست یکی از مراحل یادگیری است، پس فرزندتان را با تعریف و تمجید، تشویق کنید تا دوباره سعی کند." اگر در ابتدا فرزندتان موفق نشد او آن کار را دوباره و دوباره انجام دهد.

علائم هشداردهنده

تقلید کردن نه تنها امر مهمی در یادگیری است بلکه علامتی در پیشرفت سلامت فرزندتان از لحاظ مهارت‌های اجتماعی و ارتباط برقرار کردن با دیگران است. از همه مهم‌تر تقلید کردن موجب بسیاری از مشاهدات، کارها و تمرین‌ها می‌شود. پزشکان اطفال همیشه کودکان ۱۵ ماهه را در مورد اعمالی که انجام می‌دهند آزمایش می‌کنند و همچنین با پرسیدن کارهای کودکان از والدین و وزن و غذای آن‌ها متوجه می‌شوند که آیا کودک در کپی‌برداری مشکل دارد یا نه. اگر فرزندتان کارهایی را که معمولا بچه‌های ۱۸ تا ۲۴ ماهه انجام می‌دهند، نمی‌تواند انجام دهد حتما با پزشک او مشورت کنید.