انسداد مجاری شیردهی، علائم و درمان

گاهی شیر در یک قسمت از مجرای پستان جمع می شود، این حالت را انسداد مجرای شیر می نامند. اگر بافت همبند پستان دچار التهاب شود (به دلیل باقی ماندن شیر در بخشی از پستان) ماستیت نامیده می شود. در ابتدا عفونی نیست اما ممکن است عفونی شده و به ماستیت عفونی تبدیل شود. انسداد مجاری و ماستیت به دلایل زیر ایجاد می شوند:

- تغذیه با فاصله: ممکن است به دلیل بیدار نشدن شیرخوار به دفعات لازم، توجه نکردن مادر به نشانه های گرسنگی یا پر مشغله بودن مادر باشد.

- برداشت نامکرر شیر از یک ناحیه پستان

- فشار موضعی به یک ناحیه از پستان به علت لباس تنگ، خوابیدن روی پستان، فشار انگشتان مادر روی قسمتی از پستان یا ضربه به پستان

نشانه های انسداد مجاری

مادری که دچار انسداد مجرا شده است، توده ای را در پستان خود حس می کند، پوست روی این قسمت گاهی قرمز است، ممکن است این توده دردناک یا حساس باشد، مادر معمولا تب ندارد و حال عمومی او خوب است.

نشانه های ماستیت

درد و قرمزی ناحیه ای از پستان، تب و لرز، خستگی یا تهوع، سردرد های عمومی بدن (نشانه های ماستیت در هر دو حالت ماستیت عفونی و غیر عفونی مشابه هستند).

درمان انسداد مجاری

- ماساژ ملایم مجرای بسته یا ناحیه حساس پستان به طرف نوک پستان قبل یا حین شیردهی

- قرار دادن یک پارچه مرطوب و گرم روی پستان در ناحیه مورد نظر قبل از شیردهی

- اســتفاده نکردن مادر از لباس هــای تنگ به و سینه بند

درمان ماستیت

- کنترل نوزاد که پستان را درست گرفته باشد.

- مادر در کنار نوزاد بخوابــد تا بتوانــد مکرر او را شیر بدهد.

- ابتدا شیر پستان مبتلا را به شیرخوار بدهد.

- مقدار زیادی مایعات بنوشد و استراحت کند.

- اگر شیرخوار تمایلی به تغذیه مکرر ندارد، شیرش را بدوشــد.

برای درمان دارویی ماستیت غیر عفونی نیز به پزشک ارجاع داده شود. درمان ضدالتهاب به کاهش نشــانه های ماستیت کمک می کند. ایبوپروفن در صورت در دسترس بودن قابل قبول است، یک مسکن ضعیف نیز می تواند جایگزین آن شود.

معمولا اگر تخلیه کامل پستان انجام شود انسداد مجاری و ماستیت ظرف یک روز با اقدام های بالا بهبود می یابد، ولی در موارد زیر ارجاع به پزشک ضروری است :

با وجود تخلیه کامل پستان تا ۲۴ ساعت به هیچ عنوان بهبودی حاصل نشود.

نشانه هایی دال بر وجود بیماری نظیر تب، لرز، تهوع، استفراغ و سردرد وجود داشته باشد.

پســتان دچار شــقاق باشــد که احتمال ماستیت عفــونی وجود دارد .

آبسه پستان

آبسه پستان معمولا به دلیل تأخیر در درمان و یا درمان ناکافی ماستیت به وجود می آید و در بخشی از بافت پستان، چرک تجمع پیدا می کند. با پیشرفت آبسه، پستان دردناک، قرمز و متورم می شود و در نهایت به نظر می رسد که پر از مایع شده است. آبسه نیاز به جراحی و تخلیه چرک دارد. در موارد بروز آبسه پستان تغذیه شیرخوار با شیر مادر، از پستان مبتلا منعی ندارد مگر آنکه آبسه به مجاری شیری سر باز آبسه به بیرون از منبع ًکرده باشد، ولی معمولا پستان باز می شود. پس از جراحی و تخلیه چرک اگر محل شکاف دور از نوک پستان باشد، شیر دادن ادامه می یابد ولی اگر نزدیک به نوک پستان باشد تغذیه از پستان دیگر که سالم است ادامه یافته و شیر پستان جراحی شده را دوشیده، بیرون می ریزند.