مراقبت های دوران یائسگی، شامل چه مواردیست؟

تغییرات حوالی یائسگی و یائسگی عمدتاً مربوط به تغییرات هورمونهای تخمدان میباشد. دوران قبل از یائسگی از ۸-۲ سـال قـبل از یـائسـگی شـروع میشـود و تا یکسال پس از آخرین دوره پریود قـاعـدگـی طـول میکشـد. در حقیقت یائسگی اینطور تعریف میشود : قطع پریود ماهیانه به مدت یکسال
تغییرات هورمونی دوران یائسگی : تغییرات هورمونهای زنانگی در دوران پیش از یائسگی ایجـاد میشود کـه بـا آزمـایشـات هـورمـونـی میتـوان شـروع آن را نشـان داد بطوریکه زودرسترین علامت افزایش هورمون FSH است.
علائم ناشی از تغییرات هورمونی یائسگی شامل گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن و درد در هنگام مقاربت و اختلال در خواب میباشد. در صورت شدت این علائم ،استفاده از درمان جانشینی هورمونی که در موارد غیرقابل تحمل برای مدت محدود توصیه میشود و نیز استفاده از داروهای گیاهی استروژن دار مانند سویا این علائم بهبود مییابند.
اختلالا ت غدد : با افزایش سن عملکرد تیروئید کاهش مییابد و ممکن است علایم کم کاری تیروئید بروز کند. بهمین دلیل باید فعالیت تیروئید در خانمهای یائسه مورد بررسی واقع شود. احتمال بروز بیماری دیابت یا قند بعد از سن 40 سالگی شایع است که باید از این نظر مورد بررسی بطور دوره ای انجام شود.
تغییرات تناسلی ادراری در دوران یائسگی : بدلیل کاهش استروژن در دوران یائسگی مخاط واژن نازک شده و باعث خارش، درد موقع مقاربت و تنگی واژن میگردد. آتروفی دستگاه ادراری تنـاسـلی بـاعـث ایجاد علائمی میشود که روی کیفیت زندگی تاثیر میگذارد و برای مثال دچـارسوزش ادرار ، عفـونـت مـکرر در مثانه و مجرای ادرار میگردد. این مشکلات تا حدی با استفاده از استروژنهای موضعی که بصورت کرم یا قرص واژینال تجـویـز میشود تـا حدی برطرف میشوند. درمان موضعی با استروژن باعث درمان و بهبود بیاختیاری استـرسی ادرار در ۵۰ درصد موارد میشود. فعالیـت جنسی باعث بهبود جریان خون واژن و باعث تشدید اثرات درمانی استروژن میگردد.
اختلالات خلق وخو در یائسگی: یکی از علایم دیگر در دوران بعد از یائسگی اختلالات خلقوخو و افسردگی در این دوران است که با درمان دارویی قابل کنترل است.
بیماریهای قلبی عروق در یائسگی: در زنان یائسه میزان مرگومیر ناشی از بیماریهای عروق قلبی سه برابر مرگ نـاشی از سرطان پستان و ریه میباشد. سابقه فامیلی بیماریهای قلب و عروق، فشارخون بالا، مصرف سیگار، بیماری قند، کلستـرول و چـربـی بـالای خـون و چاقی از این عوامل خطرساز میباشند.
پیشگیری از سرطان در دوران یائسگی: خطر سرطان با افزایش سن در بیشتر سرطانها افزایش مییابد و از این جهت در دوران یائسگی این مسئله باید مورد توجـه بیـشتری واقع شود.
در دوران یـائسـگی ممکن است در ارتـباط بـا خـشـکی واژن و نـازک شـدن مـخـاط تـناسـلی و رحم، لکه بینیهایی ایجاد شود که نیاز به بررسی جهت رد مشکلات ناشی از سرطان رحم و دهانه رحم و یا تخمدان دارد بطوریکه ۲۰ درصد خونریزیهای بعد از یائسگی میتواند دلیل بر بیماریهای بدخیم باشد. به همین جهت باید دهانه رحم مورد بررسی واقع شود. تست پاپ اسمیر که توصیه میشود از ۲۱ سالگی سه سال یکبار در نوع معمول و ۵ سال یکبار در نوع مایع تا سن ۶۵-۷۰ سالگی انجام گیرد.
علاوه بر این در تمام خونریزیهای غیر طبیعی در دوران بعد از یائسگی باید سونوگرافی واژینال جهت بررسی ضخامت رحم و اندازه تخمدانها، انجام شود.
شایعترین سرطان وابسته به جنس در زنان سرطان پستان است که از سن ۵۰ سال به بالا افزایش مییابد.به این جهت توصیه میشود ماموگرافی از سن ۴۰ تـا ۵۰ سالگی دو سال یکبار و از ۵۰ سال به بعد سالی یکبار انجام شود.
پوکی استخوان در یائسگی : یکی از مشکلات دوران یائسگی کاهش توده استخوانی است بطوری که 20 سال اول بعد از یائسگی حدود 30 درصد کاهش توده استخـوانی ایجـاد میشود و این میتواند زمینهساز شکستگی باشد. سابقه فامیلی پوکی استخوان، سابقه شکستگی ،افزایش سن، مصرف سیگار، سفید پوست بودن و نژاد، کاهش استروژن، وزن پائین عوامل خطرساز شکستگی میباشند. سابقه شکستگی لگنی در مادر بخصوص بعد از 50سالگی، مصرف داروهای ضد صرع، پرکاری تیروئید و کاهش توده استخوانی خطر شکستگی را بالا میبرد.
اندازهگیری تراکم استخوانی در زنان یائسه و بالای ۶۵ سال پیشنهاد میشود فواصل ۵ سال یـکبار احتمالاً کافیست. برای درمان پوکی استخوان ورزش در تمام گروههای سنی نیم ساعت سه بار در روز، مصرف کلسیم ۱۰۰۰ میلیگرم در دوران یائسگی و ۱۵۰۰ میلیگرم در دوران بـعد از یـائسـگی همراه با ویتامین دی توصیه میشود.در موارد شدید مصرف داروهای دیگری که جذب کلسیم را روی استخـوان افزایش میدهد توصیه میشود.