کیست تخمدان زنان، انواع و علائم

از کیست تخمدان چقدر می دانید؟ علائم کیست تخمدان را می شناسید؟ کیست تخمدان انواع مختلفی دارد و یکی از بیماری های رایج بین خانوم ها است که در آن کیسه های پر از مایع بر روی تخمدان های آنها بوجود می آید و می تواند در اندازه های متفاوت ایجاد شود.

کیست تخمدان چیست؟
به کیسه های کوچک پر از مایع که در تخمدان رشد می کند کیست گفته می شود. اکثراً کیست تخمدان کیست تخمدان جراحی صورت بگیرد. بسیاری از کیست تخمدان کوچک هستند اما کیست هایی که مرتبط با تومور تخمدان می شوند حدود ۲۵ سانت یا بیشتر قطر دارند.

چه کسانی در معرض کیست تخمدان هستند؟
کیست تخمدان در بین خانم ها امری شایعه و ممکن است در تمام سنین خانم ها با آن مواجه شوند. بیشتر کیست های تخمدان سرطانی نیستند بلکه خوش خیم بوده و بدون درمان خیلی ویژه و در طول چند هفته از بین خواهد رفت.
در حالی که کیست تخدمان بدخیم ممکن است بصورت سرطان تخمدان نیز بروز کند. این بیماری بیشتر در سنین باروری اتفاق می افتد.

علائم کیست تخمدان چیست؟
درد در هنگام مقاربت جنسی
درد در اطراف شکم یا لگن
دوره های قاعدگی نامنظم و درد مزمن در طول دوره
درد لگن پس از ورزش یا فعالیت شدید
تهوع و استفراغ
ناباروری
سوزش سر دل
مشکلات کنترل ادرار

انواع کیست تخمدان
کیست هموراژیک
کیست تخمدان هموراژیک بر اثر خونریزی داخلی کیست اتفاق می افتد که علامت آن درد در ناحیه شکم است. این نوع درد عموما در یک طرف نمایان می شود که در واقع همان طرف که کیست وجود دارد.
کیست درموئید
کیست تخمدان درموئید به تومور خوش خیم معروف است که گاهی اوقات به عنوان تراتوم کیست بالغ (تراتوم تخمدان) شناخته می شود. کیست درموئید معمولا زنان در سنین پایین را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است به قطر تا 15 سانتی متر هم برسد.
این کیست تخمدان می تواند سایر انواع بافت های بدن مانند چربی و استخوان، مو و غضروف را درگیر کند.
کیست پارااوارین
کیست پاراتوبال (PTCs) یا پارااورین (Para ovarian cys) کیسه‌ای کپسولی پر از مایع است. این نوع کیست در خانم‌های ناباروری و یا دارای حاملگی نابجا (EP) شایعتر است. کیست پارااوارین معمولاً خیلی کوچک است و به طور اتفاقی در حین عمل جراحی مشخص می‌شود؛ اما به صورت نادر، ممکن است خیلی بزرگ شود. این کیست‌ها در هر سنی دیده می‌شوند؛ اما در دهه سوم و چهارم شایعتر بوده و ممکن است متعدد باشند.
کیست فولیکولی
کیست فولیکولی یک کیست تخمدان ساده است. اما این کیست ساده، زمانی که تخمک آزاد نشده یا اینکه زمانی که یک فولیکول بالغ به وجود می آید تشکیل می شود و می تواند حدود ۵-۶ سانتی متر قطر داشته باشد. حدود یک چهارم خانم ها مبتلا به این نوع از درد کیست هستند.
کیست آندومتریوئید
کیست تخمدان آندومتریوئید زمانی تشکیل می شود که بافت اندومتر (بافت داخل رحم) در تخمدان ها نیز وجود داشه باشد. کیست اندومتریوئید در سنین باروری زنان را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است باعث ایجاد درد مزمن در زمان قاعدگی شود.
این نوع کیست تخمدان همراه با رنگ خون بسیار تیره که به رنگ قهوه ای همراه است و اندازه آن حدود 1/5 تا20 سانتی متر متغیر است. به دلیل رنگ خون موجود در کیست آندومتریوئید به آن کیست شکلاتی نیز می گویند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
تخمدان پلی کیستیک زمانی اتفاق می افتد که سایز تخمدان افزایش پیدا کند و به دو برابر حد طبیعی خود برسد و در اطراف بخش خارجی آن کیست های کوچک تخمدان بوجود بیاید. این کیست در زنان سالم و دارای اختلالات هورمونی یافت می شود که با سونوگرافی قابل تشخیص است.

آیا کیست تخمدان موجب سرطان می شود؟
بیشتر کیست های تخمدان سرطان زا نیستند، اما در تعدادی از سرطان های تخمدان نواحی کیستیک در داخل تومور رشد پیدا می کنند. کیست های تخمدان در بعضی موارد در دوران بارداری ظاهر می شوند و با سونوگرافی، زن های باردار تازه متوجه وجود آنها می شوند.
کیست های دوران بارداری به طور معمول نیاز به جراحی و درمان جدی ندارند. اما اگر تومور کیستیک بدخیم تشخیص داده شوند، پیگیری و درمان ضروری است. بعضی از این کیست ها مربوط به چرخه قاعدگی هستند و قبل از شروع علائم دوران یائسگی تشکیل می شوند.
البته بعد از دوران یائسگی نیز احتمال ایجاد کیست های مختلف همچنان در زنان وجود دارد. اغلب کیست ها از طریق سونوگرافی تشخیص داده می شوند، اما روش های دیگری نیز نظیر سی تی اسکن یا MRI امکان معاینه و تشخیص را فراهم می کند.

درمان کیست تخمدان
همان طور که بیان شد، بیشتر کیست ها بی دردسر از بین می روند، اما گاهی اوقات پارگی کیست یا مواردی از این دست موجب درد و ناراحتی در فرد می شود. معاینه نواحی شکم و لگن وجود کیست تخمدان را تشخیص و تأیید می کند. درمان کیست های تخمدان وابستگی شدیدی به علت بروز و تشکیل آنها دارد. سن، اندازه کیست و ظاهر آن در درمان اثرگذار است.
اگر وجود کیست همراه با درد نباشد، نیازی به جراحی و پیگیری تخصصی نیست.
هیچ درمان خانگی برای درمان کیست تخمدان وجود ندارد و تنها مصرف داروهای غیراستروییدی ضدالتهاب در این موارد مؤثر است. تمام توده های کیستی را می توان با جراحی یا لاپاروسکوپی از بین برد و گاهی نیز از لاپاروتمی یا همان جراحی باز شکمی کمک گرفته می شود. بعد از خارج کردن توده از بدن با انجام آزمایش ها، بدخیم یا خوش خیم بودن آنها تعیین می شود.
برای درمان این کیست ها باید به متخصص زنان مراجعه کرد. ناگفته نماند که هیچ راهی برای جلوگیری از تشکیل کیست تخمدان وجود ندارد و در واقع اقداماتی پیشگیرانه برای این توده ها شناسایی نشده است.