عفونت جنین در بارداری، علت چیست؟

عفونت جنین در شکم مادر به شرایطی اطلاق می شود که جنین در درون رحم مادر دچارعفونت شده و با عفونت مادرزادی به دنیا می آید. که در برخی موارد از روی نشانه های مادر، آزمایشات و سونوگرافی ها قابل تشخیص خواهد بود. علت اصلی این عارضه مواجهه مادر با ویروس هایی همچون سیتومگالوویروس، سرخجه و ... است.

عفونت جنین چیست؟
عفونت جنین عفونتی است که در طی زندگی جنینی ایجاد شده و یا از بدو تولد همراه نوزاد باشد. این بیماری ها اغلب توسط ویروس هایی ایجاد می شوند که در حین بارداری و یا در طول زایمان از مادر به نوزاد منتقل می شوند.

علت عفونت جنین در شکم
علت عفونت ریه جنین در شکم مادر و یا هرگونه عفونت دیگری معمولا ویروس ها هستند. مواجهه مادر با عوامل ویروسی در دوران بارداری سبب ابتلا او به برخی از بیماری های عفونی شده و متعاقب آن این ویروس ها در طی دوران بارداری از طریق جفت به جنین رسیده و یا در هنگام زایمان طبیعی و عبور از کانال زایمان به نوزاد منتقل می شوند.
اغلب عفونت های اکتسابی در مادران باردار بدون علامت بوده و یا ممکن است با علائم بالینی خفیفی مشابه بیماری آنفلوآنزا همراه باشد. ابتلا به بیماری های عفونی در بسیاری از موارد نسبتا بی خطر بوده و در صورت ابتلا مادر به این بیماری ها سیستم دفاعی بدن مادر از جنین محافظت کرده و مانع از آلوده شدن او به ویروس ها خواهد شد.
ولی با این حال ابتلا به انواع خاصی از عفونت ها از جمله بیماری های ناشی از ویروس سیتومگالوویروس (CMV)، تبخال، سرخجه، پاراویروس، آبله مرغان و انتروویروس ها در مادران باردار بسیار خطرناک بوده و از مهمترین عوامل ابتلا جنین به عفونت های مادرزادی در این دوران به شمار می روند.

علائم عفونت جنین چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص عفونت جنینی در بدو تولد نوزاد بسیار دشوار است. زیرا اغلب عفونت های مادرزادی در بدو تولد هیچ علائمی نداشته و به صورت نهفته در بدن باقی می مانند. با این حال ابتلا به برخی دیگر از عفونت های مادرزادی بسیار خطرناک بوده و می تواند باعث ایجاد عوارض و ناهنجاری های بسیار در هنگام تولد و یا حتی منجر به مرگ نوزاد شود. حتی در مواردی که عفونت در بدو تولد خاموش و نهفته باشد می تواند به صورت تدریجی و پیشرونده به بدن نوزاد آسیب رسانده و در ماهها یا سالهای پس از تولد منجر به بروز ناتوانی های رشدی و سایر عوارض جبران ناپذیر در کودک شود.
در صورت ابتلا به بیماری های عفونی در دوران بارداری پزشک متخصص زنان و زایمان می تواند در این دوران بر اساس علائم بالینی مادر و انجام آزمایشات سونوگرافی و یا در دوران پس از زایمان با انجام آزمایش خون مادر و نوزاد علائم عفونت کیسه اب جنین و نیز عفونت جنین را تشخیص دهد. ولی با این حال در برخی موارد نیز علی رغم انجام آزمایشات مکرر و پیشرفته پزشکی باز هم ابتلا جنین به عفونت های مادرزادی قابل تشخیص نیست.

عفونت در بارداری برای جنین خطر دارد؟
بدون شک عفونت جنین در بارداری با عوارضی همراه خواهد بود. ابتلا به عفونت های مادرزادی سیتومگالوویروس با عوارض جبران ناپذیری از جمله رسوب کلسیم در مغز، درجاتی از عقب ماندگی ذهنی، ابتلا به اختلالات مغزی مانند میکروسفالی (کوچکی اندازه سر)، هیدروسفالی (آب آوردن مغز) و همچنین فتق ناف (بیرون زدگی احشاء شکمی به ویژه روده باریک) همراه است. مشکلات قلبی نیز در نوزادان مبتلا به سرخچه مادرزادی مشاهده می شود. علاوه بر آن ابتلا به عفونت های مکرر چشم و پوست نیز از عوارض شایع در نوزادان مبتلا به ویروس هرپس به شمار می رود.

اختلالات رشد ناشی از عفونت های مادرزادی در نوزادان چیست؟
ابتلا نوزادان به عفونت های جنینی به ویژه با بروز درجات مختلفی از آسیب های مغزی و اختلال در عملکرد اندام های حسی همراه است. تبعات بعدی این عفونت ها بسیار گسترده و شامل طیف وسیعی از ناتوانی ها و اختلالات رشدی در نوزاد می شود.
کاهش یا از دست دادن شنوایی از شایع ترین ناتوانی های رشد ناشی از ابتلا به عفونت جنین سیتومگالوویروس یا سرخجه در نوزادان است. این عارضه ممکن است در بدو تولد وجود داشته و یا بعدها و در دوران کودکی به صورت پیشرونده بروز کند. و این درحالی است که تشخیص مشکلات شنوایی در شیرخواران بسیار دشوار است.
اختلالات بینایی از جمله شایع ترین عوارض ابتلا به عفونت های داخل رحمی هرپس و سرخجه در نوزادان است. این اختلالات طیف وسیعی از مشکلات بینایی از ابتلا به آب مروارید مادرزادی تا بروز درجات مختلفی از ضایعات چشمی را در نوزادان شامل می شود.
علاوه بر آن ابتلا به عفونت جنین سرخجه با آسیب های خفیف تا شدید مغزی و به تبع آن بروز درجات مختلفی از عقب ماندگی های ذهنی، اختلالات یادگیری و رفتاری و همچنین اوتیسم در نوزادان همراه است. این واقعیت نشان دهنده لزوم افزایش آگاهی مادران باردار در مورد خطرات مرتبط با این بیماری های عفونی در بارداری می باشد.

برای درمان نوزاد چه اقداماتی می توان انجام داد؟
نوزادان متولد شده با علائم آشکار عفونت اغلب در اوایل زندگی خود دچار معلولیت ها و ناتوانی های شدید رشدی می شوند. درحالیه برعکس در نوزادان متولد شده با عفونت های مادرزادی خاموش ممکن است تا ماهها یا سالها بعد هیچ علائمی از ناتوانی های رشدی مشاهده نشود. به همین علت نوزادان متولد شده با یک عفونت جنین مشخص و یا مشکوک به آلوده بودن به یک عفونت داخل رحمی باید به منظور شناسایی هر چه سریع تر اختلالات و معلولیت های رشدی از بدو تولد تحت پیگیری ها و معاینات منظم پزشکی قرار بگیرند. همچنین غربالگری های شنوایی و بینایی در این نوزادان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این پیگیری های اولیه امکان کنترل علائم و انجام مداخلات درمانی لازم را در سریع ترین زمان ممکن فراهم می سازد.