ورم کلیه در بارداری، علائم و درمان

تنگی و یا انسداد نسبی هر کدام از بخش های مجاری انتقال دهنده ادرار از کلیه ها به مثانه می تواند سبب تجمع ادرار در لنگنچه و بروز ورم کلیه مادر در بارداری شود. در دوران بارداری حجم خون و به دنبال آن احتباس مایعات در بدن مادر افزایش یافته و احتمال بروز این عارضه به شدت افزایش خواهد یافت.

ورم کلیه مادر در بارداری چیست؟
ورم کلیه که در اصطلاح پزشکی به آن هیدرونفروز می گویند، ناشی از عدم توانایی تخلیه ادرار از کلیه به مثانه و تجمع ادرار در لگنچه کلیه است. معمولا این ورم به علت انسداد در مجاری ادراری ایجاد می شود. انسداد ممکن است در هر سطحی در سیستم جمع آوری ادرار از کلیه تا مثانه رخ دهد. بسته به محل و علت انسداد، هیدرونفروز ممکن است یک طرفه و معمولا به صورت ورم کلیه راست در بارداری باشد و یا هر دو کلیه را درگیر کند.
سیستم ادراری ما از دو کلیه، مثانه، دو حالب و مجاری خروج ادرار تشکیل شده است. کلیه ها وظیفه دارند ضایعاتی که در خون وجود دارد را تصفیه کنند. مواد مورد نیاز را به خون برسانند و مواد باقی مانده را به شکل ادرار از بدن خارج کنند. ادرار در کلیه تولید، از مجرای تنگی به نام حالب عبور و وارد مثانه می شود. مثانه فضایی برای تجمع ادرار است. وقتی حجم ادرار در مثانه به مقدار خاصی رسید، با عبور از مجاری ادراری به سمت بیرون هدایت می شود.

چرا کلیه ورم میکند؟
ورم کلیه مادر در بارداری به این علت ایجاد می شود که توانایی کلیه در تخلیه ادرار کاهش می یابد. تخمین زده می شود که ۹۰٪ از بانوان تا حدودی به اتساع بدون علامت کالیس کلیه، خود کلیه و دو سوم فوقانی مجرای ادرار در دوران بارداری مبتلا باشند. این موضوع در بارداری اول بیشتر رخ می دهد.
ورم کلیه در بارداری به این علت ایجاد می شود که هورمون پروژسترون افزایش پیدا کرده و عضلات شل شده است. این امر باعث کاهش حرکات دودی حالب می شود و در نتیجه تخلیه ادرار ناکامل صورت می گیرد. از طرف دیگر با بزرگ شدن رحم، به لوله ها فشار می آید و این امر باعث تجمع ادرار در کلیه ها و ایجاد ورم کلیه خواهد شد.

علائم ورم کلیه مادر در بارداری
ورم کلیه یا هیدرونفروز بر اساس شدت آن به سه دسته ی خفیف، متوسط و شدید تقسیم می شود. این مشکل معمولا بین هفته های ششم تا دهم بارداری خود را نشان می دهد و معمولا چهار تا شش هفته پس از زایمان برطرف می شود.
علائم ورم کلیه در بارداری بسته به این که میزان تورم چقدر باشد، متفاوت است. اگر انسداد شدید و حاد باشد، ممکن است علائمی مثل درد مچ پا، تهوع و استفراغ هم دیده شود.
بانوان در دوران بارداری با سه خطر عفونت کلیه، مسمومیت حاملگی و سنگ کلیه مواجه هستند. علائمی مانند تکرر ادرار در ماه های اول بارداری و ماه های آخر طبیعی است. و ناشی از بزرگ شدن رحم و فشار آن به لوله های ادراری و مثانه است. ولی احساس سوزش، تب، درد مثانه و یا کلیه و وجود خون در ادرار باید جدی گرفته شود. چرا که می تواند نشان دهنده عفونت ادراری، عفونت کلیوی و یا سنگ کلیه باشد.

درمان ورم کلیه مادر در بارداری چیست؟
معمولا ورم کلیه در بارداری نیاز به درمان خاصی ندارد. در بیشتر موارد این بیماری چند هفته پس از تولد از بین می رود.
اگر درد در پهلوها شدید باشد، باید پی گیری شود. در مرحله ی نخست پزشک با درخواست آزمایش ادرار وجود عفونت را بررسی می کند. گاهی سونوگرافی برای رد کردن سنگ کلیه هم لازم است. دردهای مداوم و شدید در دوران بارداری نیاز به درمان های تخصصی دارد.
از مهمترین نشانه های وجود سنگ در کلیه، درد پهلو و پخش شدن درد به طرف پایین و کشاله ران و دستگاه تناسلی است. معمولا این درد با تهوع، سوزش ادرار و ادرار خونی همراه است. نخستین قدم در تشخیص سنگ کلیه انجام سونوگرافی است.
برای درمان ورم کلیه در بارداری حتما باید تحت نظر متخصص زنان باشید. معمولا حین بارداری به جز کنترل کلیه اقدام خاصی صورت نمی گیرد. اگر مشکل شدید شد، با گذاشتن سوند در کلیه مانع از بروز مشکلات کلیوی جدی می شوند و درمان به بعد از زایمان موکول می شود.

پیشگیری از ورم کلیه مادر در بارداری
تغذیه ی مناسب در زمان بارداری می تواند در کاهش مشکلات کلیوی موثر باشد. بانوانی که مبتلا به مشکلات کلیوی هستند باید نمک را در غذایشان به حداقل برسانند. این موضوع دفع کلسیم از ادرار را کمتر و شانس تشکیل سنگ های کلیوی را کاهش می دهد. نوشیدن آب قبل از خواب هم در بهبود عملکرد کلیه ها موثر است.