مراحل رشد نوزاد، نُه فعالیت اصلی

روزنامه خراسان: همیشه برای والدین تماشای اولین تلاش های نوزاد برای مطابقت پیدا کردن با محیط زندگی لذت بخش است. اولین لبخند، اولین چنگ زدن و اولین غلت زدن ممکن است به ظاهر بسیار ساده و طبیعی به نظر برسد، اما در واقع جزو اصلی ترین پایه های رشدی نوزاد محسوب می شود. به گفته کارشناسان ۹ فعالیت اساسی نوزادان که از هفته های اول تولد آغاز می شود زیربنای سلامت جسمی و روانی کودک را تشکیل می دهد.

۱ - خندیدن: کودک باید قادر باشد از ۸ هفتگی بخندد. ممکن است در هفته های اول تولد تغییر چهره کودک را به خنده تعبیر کنید اما در واقع او تا ۸ هفتگی قادر نیست بخندد. سیستم عصبی و بینایی وی حداقل ۸ هفته زمان نیاز دارد تا کودک بتواند در واکنش به محیط پیرامون بخندد. خنده اولین مهارت اجتماعی است که کودک فرامی گیرد و اولین نشانه رشد عاطفی وی نیز هست. در این سن کودک می تواند تفاوت بین احساس غم و شادی را درک کند.

۲ - غلت زدن: نوزاد از ۲ تا ۳ ماهگی غلت زدن را تجربه می کند. او دست ها و پاهایش را به اطراف حرکت می دهد و کم کم دامنه تقریبی حرکت خود را می آزماید. سپس اگر قدرت بدنی خوبی داشته باشد حرکت های مداوم دست و پا باعث غلت خوردن او می شود.

ممکن است بار اول از این کار به وحشت بیفتد و گریه کند. بهتر است در این مرحله همواره مراقب یا پرستاری کنار او باشد. غلت زدن از پشت به شکم تا ۵ ماهگی طول می کشد زیرا به هماهنگی بیشتری بین اعضای بدن نیاز دارد. لازم نیست در این کار به او کمک کنید فقط مطمئن شوید که جای امنی دارد.

۳ - چنگ زدن: طی ماه های اول زندگی، نوزاد سعی می کند مکان اشیا در محیط را تخمین بزند و برای دست یافتن به آن برنامه ای می ریزد. مانند تلاشی که برای گرفتن پستانک از دست شما می کند. شما می توانید با انداختن و برداشتن شیء در مقابل او نشان دهید که چگونه می تواند از دستانش استفاده کند و اشیا را در دست بگیرد.

در طول زمان او یاد می گیرد جغجغه را طوری به دست بگیرد که صدایش بلند شود. این مرحله یعنی یاد گرفتن چنگ زدن یکی از مهم ترین قابلیت هایی است که کودک فرامی گیرد زیرا از طریق آن می تواند اولین گام ها را در بازی کردن با خود و یا دیگران بردارد.

۴ - آغوش گرفتن: از ۵ ماهگی نوزاد به راحتی برای مادر و اطرافیانی که آن ها را می شناسد آغوش باز می کند. او می تواند عروسک هایش را بغل کند و از شما در بازی و بغل کردن اسباب بازی ها چیزی یاد بگیرد. البته همه بچه ها به یک اندازه بغل کردن را دوست ندارند.

بعضی از نوزادان احساساتی تر هستند و برخی دیگر چنان سرگرم محیط و بازی می شوند که تمایلی به در آغوش گرفته شدن ندارند. بنابراین اگر کودکتان تمایل زیادی ندارد که او را در آغوش بگیرید نگران نشوید.

۵ - قایم باشک: این بازی را می توان از ۶ ماهگی با بچه ها انجام داد و مهم نیست چند بار در روز این بازی را با او انجام می دهید چون کودک از آن خسته نمی شود. پنهان شدن چهره زیر دست ها و تماشای صورت خندان مادر اصلا برای نوزاد تکرارشونده نخواهد بود و او هر بار از این بازی لذت می برد.

بهتر است به هنگام بازی تا جایی که ممکن است نزدیک او بنشینید، از او بپرسید من کجا هستم. شنیدن صدای مادر برای نوزاد لذت بخش است. سپس سعی کنید زمان پنهان شدن و آشکار شدن را طولانی تر کنید و از صدای خود در طول بازی بیشتر استفاده کنید.

۶ - نشستن: بیشتر کودکان از ۸ ماهگی قادر به نشستن هستند. وقتی آن ها قدرت تعادل، توان پاها و دست ها، کنترل سر، گردن و اعضای تحتانی بدن را پیدا کنند، می توانند بنشینند در این مرحله نوزاد می تواند اشیا را نه به حالت افقی بلکه در راستای بدن خود ببیند.

در ابتدا قادر نیست به مدت طولانی تعادل خود را حفظ کند و نیاز دارد برای ثابت ماندن از دست مادر استفاده کند. برای این که اورا تشویق کنیم به مدت طولانی بنشیند یک اسباب بازی دوست داشتنی در مقابل او قرار دهید و از او بخواهید آن را بردارد. چیزی نمی گذرد که می تواند بدون کمک شما بنشیند.

۷ - سینه خیز کردن: کودک در ۸ تا ۱۰ ماهگی می تواند سینه خیز کند. او می تواند با نشستن و سینه خیز کردن پس از آن موقعیت خود را تغییر دهد و زاویه دید خود را بیشتر کند. او نحوه استفاده از دست هایش را یاد می گیرد و درمی یابد که می تواند وزن بدنش را روی دست ها بگذارد. نوزاد به سرعت با استفاده از دست و پا حرکت می کند و خود را روی زمین می کشد. برای این که به او کمک کنید محیط پیرامونش را خالی کنید، از او دور شوید و بخواهید به طرفتان حرکت کند.

۸ - ایستادن: تا ۸ ماهگی پاهای کودک آن قدر توان پیدا می کند که بتواند بدن را نگه دارد. قبل از آن کودک فقط با کمک دیگران می توانست راه برود، او حالا با اعتماد به نفسی که پیدا کرده است می تواند بنشیند، سینه خیز برود و بایستد. از تشویق کردن او دست برندارید و بگذارید با کمک اشیای ایمن اطراف مانند مبل، صندلی و تخت بایستد. وسایل خطرناک و تیز را از دسترس او دور کنید.

۹ -راه رفتن: اولین قدم های کودک در ۱۰ تا ۱۸ ماهگی برداشته می شود که پیشرفت قابل ملاحظه ای است. راه رفتن با قدرت ماهیچه ها، هماهنگی بین اعضای بدن، حفظ تعادل و هوش هیجانی ارتباط دارد. کودک برای راه رفتن باید اعتماد به نفس زیادی داشته باشد تا مطمئن باشد وقتی پایش را بلند می کند هنوز زمین زیر پایش است! برای همین است که مدت ها کودک با کمک دست و گرفتن اشیای پیرامون راه می رود.

سپس یاد می گیرد به تنهایی راه برود و هم زمان از دست هایش هم استفاده کند. به عنوان مثال کودک می تواند با عروسک به بغل از این اتاق به اتاق بعدی برود. راه رفتن به عنوان یک فعالیت فیزیکی برای کودک به سرعت به یک بازی تبدیل می شود.