راه های درمان تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان، یا تخمدان پلی‌کیستیک، یک مشکل هورمونی است که زنان را در سنین باروری یعنی از 15 تا 44 سالگی تحت تاثیر قرار می‌دهد و بین 2.2 تا 26.7 درصد از زنان در این گروه سنی، تنبلی تخمدان دارند.  بسیاری از زنان به تنبلی تخمدان دچارند، اما آن را نمی‌دانند. 

این مشکل روی تخمدان‌ها، اندام‌های تناسلی که استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند و هورمون‌هایی که چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. سه ویژگی اصلی آن عبارتند از:

• ایجاد کیست در تخمدان‌ها
• داشتن سطوح بالای هورمون‌های مردانه
• پریودهای نامنظم یا از دست دادن پریود

در تنبلی تخمدان، بسیاری از کیسه‌های کوچک پر از مایع در داخل تخمدان‌ها رشد می‌کنند. این کیسه‌ها در واقع فولیکول‌هایی حاوی یک تخمک نابالغ هستند. تخمک‌ها هرگز به اندازه‌ای بالغ نمی‌شوند که باعث شروع تخمک‌گذاری شود.

عدم تخمک‌گذاری، سطح استروژن، پروژسترون، FSH و LH را تغییر می‌دهد. سطح پروژسترون کمتر از حد معمول است، در حالی که سطح آندروژن بالاتر از حد معمول است. هورمون‌های اضافی مردانه چرخه قاعدگی را مختل می‌کنند، بنابراین زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، کمتر از حد معمول پریود می‌شوند.

تنیلی تخمدان، یک بیماری جدید نیست. پزشک ایتالیایی «آنتونیو والیسنری» برای اولین بار علائم آن را در سال 1721 شرح داد.

درمان تنبلی تخمدان؛ درمان های پزشکی رایج

قرص‌های ضد بارداری و سایر داروها می‌توانند در تنظیم چرخه قاعدگی و درمان علائم تنبلی تخمدان مانند رشد مو و آکنه نقش داشته باشند.

قرص های کنترل بارداری

مصرف روزانه پروژستین می‌تواند باعث شرایط زیر شود:

• تعادل هورمونی طبیعی را بازیابی می‌کند
• تخمک‌گذاری را تنظیم می‌کند
• علائمی مانند رشد موهای زائد را از بین می‌برد
• در برابر سرطان آندومتر محافظت می‌کند
• این هورمون‌ها به صورت قرص، چسب یا حلقه واژن می‌آیند.

متفورمین

متفورمین، دارویی است که برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می‌شود و سطح انسولین تنبلی تخمدان را درمان می‌کند. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که مصرف متفورمین در عین ایجاد تغییرات در رژیم غذایی و ورزش، کاهش وزن را بهبود می‌بخشد، قند خون را کاهش می‌دهد و چرخه قاعدگی طبیعی را بهتر از تغییر در رژیم غذایی و ورزش به تنهایی بازیابی می‌کند.

کلومیفن

کلومیفن، یک داروی باروری است که می‌تواند به باردار شدن زنان مبتلا به تنبلی تخمدان کمک کند. به این نکته مهم توجه کنید که کلومیفن احتمال چند قلوزایی را افزایش می‌دهد. 

داروهای رفع موهای زائد

برخی درمان‌ها می‌تواند به خلاص شدن از شر موهای زائد یا جلوگیری از رشد آن‌ها کمک کند. کرم افلورنیتین، یک داروی تجویزی است که رشد مو را کند می‌سازد. لیزر موهای زائد و الکترولیز می‌تواند شما را از شر موهای زائد صورت و بدن خلاص کند.

عمل جراحی

اگر سایر درمان‌ها موثر واقع نشدند، جراحی می‌تواند گزینه‌ای برای بهبود باروری باشد. جراحی تخمدان روشی است که با لیزر یا سوزن نازک گرم‌شده در تخمدان سوراخ‌های ریزی ایجاد می‌کند تا تخمک‌گذاری طبیعی را بازیابی کند.

درمان تنبلی تخمدان؛ رژیم غذایی و شیوه زندگی 

درمان تنبلی تخمدان معمولا با تغییرات سبک زندگی مانند کاهش وزن، رژیم غذایی و ورزش شروع می شود. از دست دادن 5 تا 10 درصد وزن بدن می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی و بهبود علائم تنبلی تخمدان کمک کند. کاهش وزن همچنین می‌تواند سطح کلسترول را بهبود ببخشد و انسولین و خطر بیماری‌های قلبی و دیابت را کاهش دهد.

هر رژیمی که به کاهش وزن کمک کند می‌تواند به کاهش علائم شما کمک کند. یک رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین که شامل میوه‌ها، سبزیجات و غلات است، به تنظیم چرخه قاعدگی کمک می‌کند. 

همچنین مطالعات نشان داده است که 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط حداقل 3 روز در هفته در به کاهش وزن زنان مبتلا به تنبلی تخمدان موثر است. کاهش وزن با ورزش همچنین باعث بهبود تخمک‌گذاری و سطح انسولین می‌شود. ورزش وقتی با یک رژیم غذایی سالم ترکیب شود مفیدتر است. رژیم غذایی همراه با ورزش به شما کمک می‌کند تا وزن بیشتری کم کنید و خطر ابتلا به دیابت و بیماری قلبی را کاهش می‌دهد. 

بارداری و تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان، چرخه طبیعی قاعدگی را قطع و باردار شدن را سخت‌تر می‌کند. بین 70 تا 80 درصد از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان مشکلات باروری دارند. این وضعیت همچنین می‌تواند خطر عوارض بارداری را افزایش دهد. زنان مبتلا به تنبلی تخمدان دو برابر بیشتر از زنانی که این بیماری را ندارند، دچار زایمان زودرس می‌شوند. آن‌ها همچنین در معرض خطر بیشتری برای سقط جنین، فشار خون بالا و دیابت بارداری قرار دارند.

با این حال، زنان مبتلا به تنبلی تخمدان می‌توانند با استفاده از درمان‌های باروری که تخمک‌گذاری را بهبود می‌بخشد باردار شوند. کاهش وزن و کاهش سطح قند خون، شانس شما را برای داشتن یک بارداری سالم افزایش می‌دهد.

علت تنبلی تخمدان چیست؟

پزشکان دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث تنبلی تخمدان می‌شود. آن‌ها معتقدند که سطوح بالای هورمون‌های مردانه مانع از تولید هورمون‌های تخمدان‌ها و ساخت تخمک به طور طبیعی می‌شود. ژن‌ها، مقاومت به انسولین و التهاب، همگی با تولید بیش از حد آندروژن مرتبط هستند.

ژن ها

مطالعات نشان می‌دهد که تنبلی تخمدان ممکن است از طریق ژن‌ها منتقل شود. 

مقاومت به انسولین

تا 70 درصد از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان مقاومت به انسولین دارند، به این معنی که سلول‌های آن‌ها نمی‌توانند به درستی از انسولین استفاده کنند. انسولین هورمونی است که پانکراس برای کمک به بدن در استفاده از قند موجود در غذاها برای انرژی تولید می‌کند.

وقتی سلول‌ها نتوانند به درستی از انسولین استفاده کنند، نیاز بدن به انسولین افزایش می‌یابد. پانکراس برای جبران، انسولین بیشتری تولید و انسولین اضافی تخمدان‌ها را تحریک می‌کند تا هورمون‌های مردانه بیشتری تولید کنند.

چاقی، عامل اصلی مقاومت به انسولین است. هم چاقی و هم مقاومت به انسولین می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهند.

التهاب

تنبلی تخمدان، اغلب سطح التهاب را در بدن افزایش می‌دهد و اضافه وزن می‌تواند در التهاب نقش داشته باشد. التهاب بیش از حد با سطوح بالاتر آندروژن مرتبط است.

علائم رایج تنبلی تخمدان

برخی از زنان در اولین دوره قاعدگی خود علائم تنبلی تخمدان را مشاهده می‌کنند و برخی دیگر تنها پس از افزایش وزن زیاد یا مشکل باردار شدن متوجه این مشکل می‌شوند. شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• پریودهای نامنظم: عدم تخمک‌گذاری مانع از ریزش پوشش داخلی رحم در هر ماه می‌شود. برخی از زنان مبتلا کمتر از هشت دوره در سال پریود می‌شوند، یا اصلا هیچ پریود نمی‌شوند. 
• خونریزی شدید: دوره‌های پریود در زنان مبتلا می‌تواند سنگین‌تر از حد معمول باشد.
• رشد موهای زائد: بیش از ۷۰ درصد از زنان مبتلا به این عارضه روی صورت و بدن خود (از جمله پشت، شکم و سینه‌ها) موی زائد دارند. رشد موهای زائد، هیرسوتیسم نامیده می‌شود.
• آکنه: هورمون‌های مردانه می‌توانند پوست را چرب‌تر از حد معمول کنند و باعث ایجاد جوش در صورت، سینه و قسمت بالای کمر شوند.
• افزایش وزن: تا ۸۰ درصد از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان اضافه وزن یا چاقی دارند.
• طاسی با الگوی مردانه: موهای سر نازک‌تر شده و ممکن است ریزش کنند.
• تیره شدن پوست: لکه‌های تیره پوست می‌تواند در چین‌های بدن مانند چین‌های روی گردن، کشاله ران و زیر سینه‌ها ایجاد شود.
• سردرد: تغییرات هورمونی می‌تواند باعث سردرد در برخی از زنان شود.

تاثیر تنبلی تخمدان بر بدن 

داشتن سطوح آندروژن بالاتر از حد طبیعی می‌تواند بر باروری و سایر جنبه‌های سلامتی تأثیر بگذارد.

ناباروری

برای باردار شدن باید تخمک‌گذاری کنید. زنانی که به طور منظم تخمک‌گذاری نمی‌کنند، برای بارور شدن تخمک آزاد نمی‌کنند. تنبلی تخمدان، یکی از علل اصلی ناباروری در زنان است.

سندرم متابولیک

تا 80 درصد از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان دارای اضافه وزن یا چاقی هستند. چاقی و تنبلی تخمدان، خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش می‌دهند:

• قند خون بالا
• فشار خون بالا
• کلسترول «خوب» پایین
• کلسترول بد بالا

این عوامل با هم سندرم متابولیک نامیده می‌شوند و خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش می‌دهند:

• بیماری قلبی
• دیابت
• سکته

آپنه خواب

این وضعیت باعث مکث‌های مکرر در تنفس در طول شب می‌شود که خواب را مختل می‌کند. آپنه خواب در زنانی که اضافه وزن دارند شایع‌تر است. خطر آپنه خواب در زنانی که هم چاقی و هم تنبلی تخمدان دارند، 5 تا 10 برابر بیشتر از زنان بدون تنبلی تخمدان است. 

سرطان آندومتر

طی تخمک‌گذاری، پوشش داخلی رحم ریزش می‌کند. اگر هر ماه تخمک‌گذاری نکنید، این پوشش ممکن است ضخیم شود. ضخیم شدن دیواره رحم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد. 

افسردگی

هم تغییرات هورمونی، هم علائمی مانند رشد موهای ناخواسته می‌تواند بر احساس شما تأثیر منفی بگذارد. بسیاری از مبتلایان به تنبلی تخمدان در نهایت افسردگی و اضطراب را تجربه می‌کنند.

تشخیص تنبلی تخمدان 

پزشکان به طور معمول، تنبلی تخمدان را با مشاهده علائم زیر تشخیص می‌دهند:

• سطوح بالای آندروژن
• سیکل‌های قاعدگی نامنظم
• کیست در تخمدان‌ها

پزشک همچنین درباره علائمی مانند آکنه، رشد موهای صورت و بدن و افزایش وزن از شما سئوال می‌پرسد. معاینه لگن می‌تواند هر نوع مشکل در تخمدان‌ها یا سایر قسمت‌های دستگاه تناسلی را بررسی کند. در طول این آزمایش، پزشک انگشتان خود را وارد واژن بیمار می‌کند تا هر نوع رشد در تخمدان‌ها یا رحم را بررسی کند.

آزمایش خون، سطوح بالاتر از حد طبیعی هورمون‌های مردانه را مشخص می‌کند. این آزمایش همچنین برای بررسی سطح کلسترول، انسولین و تری‌گلیسیرید برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط مانند بیماری قلبی و دیابت انجام می‌شود.

سونوگرافی، یک روش تشخیص دیگر است که در آن از امواج صوتی برای بررسی فولیکول‌های غیر طبیعی و سایر مشکلات مربوط به تخمدان‌ها و رحم استفاده می‌شود. 

خلاصه

تنبلی تخمدان می‌تواند چرخه قاعدگی زنان را مختل و باردار شدن را سخت‌تر کند. سطوح بالای هورمون‌های مردانه نیز منجر به علائم ناخواسته‌ای مانند رشد مو در صورت و بدن می‌شود. مداخلات سبک زندگی، اولین راه درمان تنبلی تخمدان است و اغلب به خوبی جواب می‌دهد. کاهش وزن می‌تواند علائم تنبلی تخمدان را درمان کند و شانس باردار شدن را بهبود ببخشد. رژیم غذایی و ورزش هوازی، دو راه موثر برای کاهش وزن هستند. اگر تغییرات سبک زندگی موثر واقع نشد، پزشک برای درمان تنبلی تخمدان، قرص‌های ضد بارداری و متفورمین تجویز می‌کند که باعث بازگشتن چرخه‌های قاعدگی طبیعی و تسکین علائم تنبلی تخمدان می‌شود.