حجم مایع آمنیوتیک، زیاد بودنش خطری داره؟

مایع آمنیوتیک چیست؟

"مایع آمنیوتیک" همان آبی می باشد که جنین را در کیسه آب در بر گرفته است. این مایع وظایف مهمی بر عهده دارد، از قبیل : * به عنوان یک ضربه گیر، جنین را در مقابل صدمات احتمالی، و نیز بند ناف را در مقابل فشار محافظت می کند. * مانع رسیدن عفونت های مختلف به جنین و رحم می شود. * به جنین برای تنفس کمک می کند و به او مجال تحرک می بخشد. * مانند یک منبع مایعات و مواد غذایی، در کوتاه مدت نیازهای جنین را برطرف می کند. * در امر تکامل مناسب سیستم های گوارشی، تنفسی و عضلانی- اسکلتی جنین، کمک می کند.

مایع آمنیوتیک کجا ساخته می شود؟

در طی نیمه اول بارداری مایعی از جفت، پرده های تشکیل دهنده کیسه آب، بند ناف، و پوست جنین تولید می شود که همزمان با رشد جنین کیسه آب را پر می کند. سپس جنین شروع به بلع مایع کرده، مایع از کلیه های جنین گذشته و بصورت ادرار از بدن جنین خارج می شود و این چرخه مرتبا تکرار می شود به طوری که کل مایع هر چند ساعت یک بار از این چرخه عبور می کند. بیشتر مایع آمنیوتیک، ادرار است. جنین همچنین مقداری مایع از ریه هایش ترشح می کند. مقدار کمی از مایع، جذب کیسه آب شده و به بدن مادر وارد می شود و یا از طریق خون بند ناف به بدن شما بر می گردد. بنابراین، جنین نقش مهمی در حفظ مقدار مناسب مایع در کیسه آمنیوتیک دارد.

علل افزایش بیش از حد مایع

۱. ناشناخته : در بیشتر موارد هیچ دلیل خاصی پیدا نمی شود، یعنی جنین هیچ مشکلی ندارد و آب خود به خود کم می شود. در هر حال باید از طریق سونوگرافی همواره تحت نظر باشید. امکان دارد به منظور کاهش خطر پارگی زودرس کیسه آب و شروع زایمان زودرس استراحت مطلق نیز برایتان در نظر گرفته شود.

۲. دیابت مادر : اگر شما مبتلا به دیابت باشید ولی اطلاع نداشته باشید و یا آن را کنترل نکنید، ممکن است دچار افزایش بیش از حد مایع گردید. بنابراین معمولا برای تشخیص، یک آزمایش قند خون انجام می شود. افزایش میزان آب ناشی از دیابت، معمولا خفیف بوده و با کنترل دیابت به راحتی کنترل می شود.

۳. درشت بودن بیش از حد جنین و یا حاملگی چند قلویی : این عارضه، در صورت بزرگی غیر عادی جنین و نیز به همراه بارداری های چندقلویی، بیشتر دیده می شود.

۴. ناهنجاری های جنینی : به صورت بسیار نادر، جنین ممکن است ناهنجاری داشته باشد که موجب شود مایع را بلع نکند با وجود این که کلیه اش ادرار بیشتری از همان مایع کمی که بلعیده تولید می کند. از جمله این ناهنجاری ها می توان به آترزی مری، شکاف لب یا کام و ... اشاره کرد. بعضی مشکلات دستگاه عصبی نیز می توانند مانع بلع در جنین شوند. پزشک ممکن است سونوگرافی و یا آزمایشات تشخیصی پیشرفته انجام دهد تا جنین را از نظر ناهنجاری ها و اختلالات ژنتیکی کنترل کند.

علائم:

# رشد سریع تر از حد طبیعی رحم شما ممکن است پزشک را به زیاد بودن مایع مشکوک کند.

# زیاد بودن مایع ممکن است موجب شود شما حرکات جنینتان را در سه ماهه دوم یا سوم به خوبی احساس نکنید.

# ممکن است علائمی مانند دردهای شکمی (ناشی از فشار زیاد مایع)، افزایش ناگهانی وزن، کمردرد، ورم شدید پاها و قوزک پا در شما به وجود آید.

تشخیص:

پزشک با انجام یک سونوگرافی معمولی می تواند به راحتی، افزایش حجم مایع را تشخیص دهد.

درمان:

در صورتی که پزشکتان به شما گفته که مایع آمنیوتیک شما بیش از حد طبیعی است لازم نیست زیاد نگران باشید. بیشتر زنانی که دچار این عارضه می شوند، نوزادانی سالم به دنیا می آورند؛ البته در صورتی که این مسئله ناشی از دیابت و یا مشکلی در جنین نباشد.

در حدود نیمی از موارد، خصوصا در موارد خفیف مشکل خودبه خود برطرف می شود. اما اگر حجم مایع خیلی زیاد باشد و یا سبب ناراحتی زیادی برایتان گردد، پزشک ممکن است با استفاده از روشی بنام "آمنیوسنتز درمانی" مقداری از مایع را خارج کند. طی این روش پزشک، سوزنی را طریق شکم وارد رحم و سپس کیسه آب شما کرده و مقداری از مایع را می کشد. در مواردی که مشکل شما خیلی شدید باشد این کار ممکن است هر هفته و یا حتی بیشتر تکرار شود.

در بعضی موارد ممکن است برای کم کردن میزان ادرار جنین از بعضی داروها مانند ایندومتاسین استفاده شود. تأثیر زیاد بودن مایع آمنیوتیک بر بارداری و زایمان

۱. رحم بسیار بزرگ بر روی ریه، روده ها و مثانه فشار می آورد و به ترتیب باعث تنگی نفس، یبوست و عفونت ادراری می گردد. ۲. این عارضه خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد؛ بنابراین باید تحت نظر پزشک باشید. ۳. در هنگام زایمان و با پاره شدن ناگهانی کیسه آب و در پی آن خروج مقدار زیادی مایع از رحم، افزایش خطر پارگی جفت (جدا شدن زودرس جفت) یا قرار گرفتن بند ناف در گردن رحم و تحت فشار قرار گرفتن آن را دارید. هر دو این وضعیت ها جنین را در خطر کمبود اکسیژن قرار داده و ممکن است به سزارین اورژانس نیاز پیدا کنید. ۴. رحم نیز ممکن است پس از زایمان قادر به جمع شدن نباشد بنابراین احتمال خونریزی بعد از زایمان نیز وجود دارد.