آمپول بتامتازون در بارداری، چه مواقعی تزریق میشود؟

گاهی زایمان زودرس موجب بروز مشکلات ریوی و آسیب قلب، مغز و دیگر ارگان‌های اساسی نوزاد می‌شود. پزشک زمانی که خطر زایمان زودرس وجود دارد،‌ با تجویز آمپول‌های استروئیدی سعی می‌کند زایمان را به تأخیر بیندازد تا ارگان‌های نوزاد به اصطلاح رسیده شده و عوارض ناشی از زایمان زودرس کمتر شوند. این درمان خطر ابتلا به بیماری ریه را به نصف و ناشی از زایمان زودرس را تا ۴۰ درصد کاهش می‌دهد. توجه داشته باشید که تزریق خودسرانه این آمپول اکیدا ممنوع بوده و در صورت مشاهده‌ی نشانه‌های زایمان زودرس، باید بلافاصله پزشک را مطلع کنید.

آمپول بتامتازون در بارداری در چه مواقعی تزریق می‌شود؟
گاهی هیچ مشکلی در روند بارداری وجود نداشته و جنین تا پایان دوره در رحم مادر می‌ماند. در این حالت نیازی به تزریق آمپول بتامتازون نیست؛ اما اگر احتمال زایمان مادر پیش از هفته‌ی ۳۴ بارداری وجود داشته باشد، پزشک برای بهبود عملکرد ریه کودک و شانس بهبودی نوزاد از تزریق کورتیکواستروئیدها کمک می‌گیرد. بتامتازون خطر ابتلا به بیماری ریه را برای نوزادان زودرس، به ویژه برای نوزادانی که در مابین هفته‌های ۲۹ تا ۳۴ بارداری متولد می‌شوند، کاهش داده و در نتیجه خطر عوارض جدی یا حتی مرگ نوزاد را تا حد زیادی برطرف می‌کند.
معمولاً آمپول بتامتازون در یکی از شرایط زیر توصیه می‌شود:
کیسه آب جنین بین هفته ۲۸ تا هفته ۳۴ بارداری یا حتی زودتر دچار پارگی یا نشت شود
اگر مادر سابقه‌ی زایمان زودرس داشته و حالا در اواسط دوره بارداری انقباضات منظم و شدید را تجربه می‌کند
اگر مادر دوقلو یا چندقلو باردار بوده و علائم زایمان زودرس مشاهده شده است

زمان و شرایط تزریق آمپول بتامتازون در بارداری
آمپول‌های استروئیدی به طور معمول به یکی از ماهیچه‌های بزرگ بازو، پا یا باسن تزریق شده و این تزریق بسته به نوع کورتون به مدت دو روز، دو تا چهار بار، انجام می‌شود.آمپول بتامتازون با مشاهده علائم بارداری زودرس (زودتر از هفته‌ی ۳۱ام) در دو روز متوالی و هر بار ۳ عدد تزریق می‌گردد که پس از آن حرکت جنین تا حدی کم خواهد شد. در صورت کم شدن غیرمعمول حرکات جنین، باید نوار قلب گرفته شود. لازم به ذکر است که اثر این دارو از دو تا هفت روز بعد از دریافت اولین دوز قابل مشاهده خواهد بود.

خطرات استفاده از آمپول بتامتازون در بارداری
بنا بر مطالعات انسانی که تاکنون انجام شده، هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر خطر استفاده دوره‌ای استروئید بر سیستم ایمنی نوزاد، رشد عصبی یا رشد فیزیکی نوزاد گزارش نشده است. با این حال، مطالعات بیشتری باید در این زمینه انجام شود؛ اما نمی‌توان از عوارض استفاده از آمپول بتامتازون در بارداری چشم پوشید:

عوارض استفاده از آمپول بتامتازون در بارداری
شایع‌ترین عارضه جانبی موضعی بتامتازون، سوزش است. سایر عوارض جانبی عبارت‌اند از:
سوزش، خارش یا خشکی پوست
توده‌های قرمز در اطراف دهان
رشد موهای بسیار ضخیم در مناطق غیرمعمول بدن
روشن شدن پوست یا از دست دادن رنگ طبیعی پوست
نازک شدن پوست
خط افتادن پوست
افزایش فشارخون مادر
باقی ماندن آب در ریه‌ها که اِدم ریه (Pulmonary Edema) نامیده می‌شود
بالا رفتن قند خون و نیاز به انسولین
بثورات قرمزرنگ و التهاب پوست
حساسیت پوست به نور خورشید
وزن و رشد کم نوزاد در موارد نادر

چه کسانی نباید بتامتازون مصرف کنند؟
خانم‌هایی که به دیابت بارداری مبتلا هستند، پس از دریافت اولین تزریق استروئید، به سه الی چهار روز نظارت مستقیم بر قند خون نیاز دارند؛ زیرا بتامتازون می‌تواند دیابت را کنترل کرده و حتی در ترکیب با داروهای بتا-مینیمم، عوارض و مشکلاتی ایجاد کند.
همچنین مصرف استروئید توسط مادران باردار مبتلا به عفونت رحم (کوریو آمنیونیت) به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

کلام آخر
آمپول بتامتازون جهت رسیدگی ریه نوزادان زودرس تزریق می‌شود؛ بسیاری از مادران تصور می‌کنند که استفاده از داروهای استروئیدی برای کودک خطرناک است؛ اما باید خاطر نشان کرد که مزایای تزریق آمپول بتامتازون در بارداری به مراتب بیشتر از عوارض جانبی و معایب آن است و حتی گاهی از مرگ نوزاد جلوگیری می‌کند. پس اگر پزشک تزریق این دارو را برای سلامت نوزاد ضروری دیده، به او اعتماد کنید و دیگر نگران نباشید. این دارو گاهی برای سلامت فرزند دلبندتان حیاتی است و در کنار رشد کامل ریه، مشکلات روده و خونریزی در بارداری را کاهش می‌دهد.