تیروئید در بارداری چیست و چه عوارضی دارد؟ / درمان

بیماری تیروئید در بارداری می‌تواند باعث مشکلاتی جدی مانند زایمان زودرس، سقط جنین و مرده زایی شود. به همین دلیل، باید اطلاعات خود را درباره پرکاری یا کم کاری تیروئید در بارداری بالا ببرید و هر چه سریع‌تر برای درمان آن‌ها اقدام کنید.

بیشتر بخوانید: بیماری های دوران بارداری، چهارده مورد رایج

در این مقاله می‌خوانید:

• تیروئید چیست؟
• علت تیروئید بارداری
• علائم تیروئید بارداری
• عوارض تیروئید بر جنین
• درمان تیروئید دوران بارداری

تیروئید چیست؟

تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل کوچک است که در قاعده گردن قرار دارد. این غده با وجود اندازه کوچکش، نقش مهمی در تنظیم عملکردهای مختلف بدن از جمله متابولیسم، ضربان قلب، دمای بدن و رشد و نمو ایفا می‌کند.
اختلالات تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید یا بیش از حد یا خیلی کم هورمون تولید می‌کند که می‌تواند منجر به انواع علائم و مشکلات سلامتی شود. شایع‌ترین اختلالات تیروئید عبارتند از:

• کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار)
• پرکاری تیروئید (تیروئید پرکار)

بیشتر بخوانید: علایم و خطرات فشار خون در بارداری

علت تیروئید در بارداری

بارداری زمان تغییرات عظیم برای مادر و نوزاد است، اما علاوه بر تغییرات هورمونی، مشکلات تیروئیدی نیز ممکن است در دوران بارداری ایجاد شود که در زیر با علل آن‌ها آشنا می‌شوید:

علل کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید ۱۰درصد از زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و علل احتمالی آن عبارتند از:

• تیروئیدیت هاشیموتو: نوعی اختلال خودایمنی است که باعث التهاب و آسیب به غده تیروئید می‌شود.
• کمبود ید: ید جزء ضروری در تولید هورمون‌های تیروئید است. پس مصرف ناکافی ید در دوران بارداری می‌تواند منجر به کم کاری تیروئید شود.
• جراحی قبلی تیروئید یا پرتو درمانی: زنانی که غده تیروئید خود را برداشته‌اند یا تحت پرتو درمانی در ناحیه گردن قرار گرفته‌اند ممکن است به کم کاری تیروئید مبتلا شوند.
• داروها: برخی از داروها می‌توانند با تولید هورمون‌های تیروئید تداخل داشته و منجر به کم کاری تیروئید شوند.
• اختلالات هیپوفیز یا هیپوتالاموس: در موارد نادر، مشکلات مربوط به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس می‌تواند باعث کم کاری تیروئید شود.

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی تیروئید هاشیموتو، حتماً بخوانید!

علل پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید کمتر شایع است و در حدود ۱درصد از زنان باردار دیده می‌شود. این بیماری بیشتر در سه ماهه اول اتفاق می‌افتد و ممکن است تا سه ماهه دوم خود به خود برطرف شود.
در بارداری، پرکاری تیروئید معمولاً ناشی از بیماری گریوز است که یک اختلال خودایمنی است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بدن آنتی بادی‌هایی تولید می‌کند که باعث تحریک غده تیروئید برای تولید هورمون بیش از حد می‌شود.
از دیگر علل پرکاری تیروئید در بارداری می‌توان به وجود تومور خوش خیم تیروئید ، ندول‌های تیروئید بیش از حد فعال و مصرف بیش از حد داروهای هورمونی تیروئید اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: سونوگرافی تیروئید چیست و چه مشکلاتی را شناسایی می‌کند؟

علائم تیروئید در بارداری

طیف علائم بیماری تیروئید وسیع است. با این حال، برخی از زنان ممکن است تنها یکی دو مورد از علائم آن را تجربه کنند، اما برخی دیگر نیز ممکن است همه علائم را با هم داشته باشند.

علائم کم کاری تیروئید

در دوران بارداری برخی از علائم رایج کم کاری تیروئید عبارتند از:

• ضعف و خستگی
• افزایش وزن یا مشکل داشتن در کاهش وزن
• عدم تحمل سرما
• یبوست
• خشکی پوست و مو
• ریزش مو
• گرفتگی و درد عضلانی
• افسردگی یا نوسانات خلقی
• پریودهای نامنظم یا سنگین
• کاهش حرکت جنین (در موارد شدید)

بیشتر بخوانید: کم کاری تیروئید در بارداری چگونه است؟

علائم پرکاری تیروئید

در دوران بارداری برخی از علائم رایج پرکاری تیروئید عبارتند از:

• ضربان قلب تند
• مشکل در خوابیدن
• لرزش دست
• افزایش تعریق
• اضطراب و عصبی بودن
• کاهش وزن با وجود افزایش اشتها
• افزایش دفعات اجابت مزاج
• پریود نامنظم یا قطع پریود
• ضعف یا خستگی عضلانی
• عدم تحمل گرما

بیشتر بخوانید: آیا پرکاری تیروئید در بارداری خطرناک است؟

عوارض تیروئید در بارداری بر جنین

عوارض مشکلات تیروئیدی بر جنین عبارتند از:

• سطوح پایین هورمون‌های تیروئید می‌تواند رشد جنین را کاهش دهد و منجر به زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد در هنگام تولد شود.
• سطوح بالای هورمون‌های تیروئید می‌تواند منجر به افزایش فشار خون مادر و پره اکلامپسی شود که خطر مرده زایی یا سقط جنین در دوران بارداری را افزایش می‌دهد.
• اختلالات تیروئید هم‌چنین می‌تواند باعث اختلال عملکرد جفت شود که منجر به رشد غیرطبیعی جفت و تامین ناکافی مواد مغذی برای نوزاد در حال رشد می‌شود و وضعیتی به نام تاخیر رشد داخل رحمی (IUGR) را ایجاد می‌کند.
• کم کاری تیروئید درمان نشده با افزایش خطر سقط جنین خود به خود، زایمان زودرس و ناهنجاری‌های مادرزادی مانند شکاف لب/کام، نقایص قلبی و غیره مرتبط است.
• اختلالات تیروئید مانند پرکاری تیروئید، خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهند.

بنابراین زنان باردار باید در اوایل بارداری خود برای مشکلات مربوط به تیروئید، غربالگری شوند تا از بروز عوارض بعدی جلوگیری کنند.

بیشتر بخوانید: اختلالات تیروئید در بارداری، پرکاری یا کم کاری

درمان تیروئید در بارداری

سطوح غیرطبیعی تیروئید را می‌توان از طریق درمان مناسب مدیریت کرد. با این حال، درمان به نوع و شدت اختلال تیروئید بستگی دارد که در ادامه با روش‌های مختلف آن آشنا می‌شوید.

درمان کم کاری تیروئید

در دوران بارداری کم کاری تیروئید معمولاً با داروی هورمون درمانی جایگزین لووتیروکسین درمان می‌شود. این دارو برای زنان باردار بی خطر است و به جایگزینی هورمون‌های تیروئیدی از دست رفته کمک می‌کند.
درمان معمولاً با دوز کم شروع می‌شود و به تدریج در طول زمان افزایش می‌یابد. همزمان آزمایش خون نیز باید به طور منظم برای نظارت بر سطح هورمون و اطمینان از دوز صحیح آن انجام شود.

بیشتر بخوانید: آیا با برداشتن تیروئید امکان بارداری هست؟/ صدای دکتر

درمان پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید نیز باید در بارداری مدیریت شود تا سلامت مادر و جنین در حال رشد او را به خطر نیندازد. گزینه‌های درمانی ممکن عبارتند از:

• دارو: داروهای ضد تیروئید رایج‌ترین درمان پرکاری تیروئید در این دوران هستند که از تولید هورمون‌های تیروئیدی جلوگیری می‌کنند. البته انتخاب دارو به مرحله بارداری بستگی دارد.
• جراحی: در موارد نادر، ممکن است جراحی نیز برای درمان پرکاری تیروئید در این دوران توصیه شود. در واقع، اگر داروهای ضد تیروئید بی‌اثر باشند یا اگر عوارضی مانند طوفان تیروئید (ترشح بیش از حد هورمون تیروئید) رخ بدهد، احتمالاً نیاز به جراحی خواهید داشت.
• درمان با ید رادیواکتیو: این درمان معمولاً در دوران بارداری به دلیل خطر آسیب رساندن به جنین در حال رشد استفاده نمی‌شود. با این حال، ممکن است در موارد نادری مانند پرکاری تیروئید شدید و عدم موفقیت سایر درمان‌ها مورد توجه قرار بگیرد. هر چند که پزشک قبل از تصمیم گیری نهایی، تمامی فواید و خطرات آن را به طور دقیق بررسی می‌کند.

بیشتر بخوانید: آیا تیروئید در دوران بارداری خطرناک است/ صدای دکتر

کلام آخر

به طور خلاصه، تیروئید در بارداری می‌تواند به شدت بر وضعیت شما تأثیر بگذارد و باید به دقت تحت نظر باشد. زنان باردار باید به سطح هورمون‌های تیروئیدی خود توجه کنند تا در صورت مشاهده هرگونه تغییر یا علائمی، با پزشک خود تماس بگیرند. راه‌ حل‌های طبیعی مانند مکمل‌ها و اصلاح سبک زندگی نیز می‌توانند کمک کننده باشند. هرچند تاکید اصلی ما این است که دنبال کمک حرفه‌ای بگردید.

برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با متخصص زنان، به کلینیک نی نی بان سر بزنید.