محاسبه هفته ها و ماه های بارداری

اولین بار است که مادر شده اید؟ هیچ اطلاعاتی از این دوره ندارید؟ حتی نمی دانید هفته چندم هستید؟ نگران نباشید. این مطلب به شما کمک می کند تا سن بارداری تان را محاسبه کنید.

می پرسید محاسبه سن بارداری به چه دردی می خورد؟ خب با محاسبه سن بارداری شما بهتر می توانید از خودتان و جنینتان مراقبت کنید، به این صورت که به موقع آزمایش های غربالگری را انجام می دهید و زمان زایمان هم به صورت تقریبی برایتان مشخص می شود.

دوره بارداری به سه صورت قابل تقسیم است: ۱) از هفته اول تا هفته چهلم، ۲) از ماه اول تا ماه نهم و ۳) از سه ماهه اول تا سه ماهه سوم.

خوشبختانه با کمی دقت می توانید به سادگی تقویم بارداری مربوط به خود را به دست آورید و درنتیجه از میزان رشد کودک خود در دوره های مختلف بارداری آگاه شده و متناسب با میزان رشد او، چه از نظر تغذیه ای، چه از نظر بدنی و چه از نظر روحی شرایط خود را ارزیابی کرده و به بهترین شکل آماده شوید.

می دانیم که عادات ماهانه(قاعدگی یا پریود) زنان در طول بارداری متوقف می شود. همچنین روشن است که بارداری از زمان لقاح(آمیختگی) سلول های جنسی مرد و زن آغاز می شود.

با این حال از آنجا که در اکثر موارد امکان اطلاع از زمان دقیق لقاح ممکن نیست(توجه: زمان لقاح با زمان آمیزش یکی نیست!) در تمام دنیا به عنوان استاندارد مرسوم شده که نقطه آغاز دوره بارداری را اولین روز «آخرین قاعدگی یا پریود زن(یا به اختصار LMP)» درنظر می گیرند.

برای مثال اگر آخرین قاعدگی زن قبل از بارداری از روز ۱۵ مردادماه سال ۱۳۹۲ شروع شده باشد، این روز(یعنی ۱۵/۰۵/۱۳۹۲) نقطه شروع دوره نه ماهه بارداری او محسوب می شود.

بنابراین از آنجا که لقاح حدود ۱۴ روز بعد از اولین روز آخرین قاعدگی زن انجام می شود، زن در دو هفته آغازین بارداری که با این روش حساب شود، واقعاً باردار نیست.

زمانی که به عنوان طول متوسط دوره بارداری بیان می شود، حدود ۲۶۶ روز(اندکی کمتر از ۹ ماه) از زمان لقاح و درنتیجه به عبارت دیگر

حدود ۲۸۰ روز(۴۰ هفته یا اندکی بیشتر از ۹ ماه) از اولین روز LMP است.

به تاریخی که در آن ۴۰ هفته از اولین روز LMP گذشته است، «موعد مقرر یا زمان تقریبی زایمان(Due date)» می گویند که طول متوسط دوره بارداری در سراسر دنیا را نشان می دهد.

محاسبه سن بارداری به هفته
شاید شما هم این سوال را از خود بپرسید که سن بارداری من به هفته چقدر است؟ یا اینکه در کدام هفته از سن بارداری قرار دارم؟ دانستن سن بارداری به هفته خیلی خوب است زیرا کاربرد فراوانی دارد. در اینجا قصد داریم سن حاملگی را به هفته محاسبه کنیم. همانطور که در مطلب طول مدت بارداری و حاملگی هم ذکر شده است ، طول مدت دوران حاملگی از اولین روز آخرین قاعدگی (قبل از بارداری خانم) تا زمان زایمان به طور معمول ۴۰ هفته است. برای محاسبه سن بارداری به هفته ، مبنای محاسبه هفته ها را از اولین روز آخرین دوره پریود قرار می دهیم و هفت روز هفت روز می شماریم تا به انتهای هفته ۴۰ یا روز ۲۸۰ برسیم. به عنوان مثال اگر تاریخ اولین روز آخرین عادت ماهانه خانمی سوم خرداد ماه باشد، هفته اول بارداری از روز سوم خرداد ماه تا روز نهم خرداد محاسبه می شود. همینطور هفته دوم بارداری از روز دهم خرداد ماه تا روز شانزدهم خرداد ماه بوده و هفته سوم بارداری هم از روز هفدهم خرداد ماه تا روز بیست و سوم خرداد ماه خواهد بود و همینطور الی آخر تا هفته چهلم بارداری حساب می کنیم. البته همانطور که عرض شد همه بارداری ها همین میزان یعنی چهل هفته طول نمی کشند و در بعضی موارد ، زایمان زودتر از هفته چهلم بارداری اتفاق افتاده و در بعضی مواقع ممکن است بارداری حتی تا هفته چهل و دوم هم طول بکشد. اما مبنای محاسبه هفته های بارداری همان است که ذکر شد. توجه داشته باشید که اگر زمان از اولین روز آخرین قاعدگی تا زمان لقاح اسپرم با تخمک را حدود ۱۴ روز (یعنی دو هفته) در نظر بگیریم، در واقع دو هفته اول از سن بارداری هیچ اتفاقی از لحاظ بارداری نیفتاده است و بارداری واقعی از هفته سوم از سن بارداری شروع می شود که همان زمان انعقاد نطفه یا لحظه لقاح اسپرم با تخمک می باشد.

محاسبه سن بارداری به ماه
یکی از روش های محاسبه سن بارداری ، اندازه گیری سن بارداری بر حسب ماه است. مثلا می خواهیم بدانیم در کدام ماه بارداری قرار داریم؟ یا مثلا ماه هشتم بارداری از چه تاریخی تا چه تاریخی می باشد. دانستن ماه های بارداری از جهاتی مهم است مخصوصا از لحاظ تغذیه و مسائل معنوی زیرا هر ماه بارداری علاوه بر تغذیه عمومی دوران بارداری، تغذیه مخصوص خود را دارد و نیز بعضی دعاها و نیز تلاوت قرآن و ... مخصوص هر ماه بارداری است. پس دانستن سن بارداری به ماه مهم است و در اینجا می خواهیم بدانیم چگونه سن بارداری بر حسب ماه را اندازه بگیریم. به منظور اندازه گیری سن بارداری بر حسب ماه ، لازم است تا روش محاسبه ماه های بارداری را بدانیم. چگونگی محاسبه ماههای حاملگی در مطلب روش محاسبه ماه های بارداری به طور مفصل بیان شده است. همانطور که در مطلب فوق بیان شده است، ماه های بارداری را از لحظه لقاح اسپرم با تخمک یا همان انعقاد نطفه حساب می کنیم. اگر لحظه انعقاد نطفه را بدانیم سن بارداری بر حسب ماه را از همان لحظه در نظر می گیریم و هر ماه بارداری را 30 روز و اگر دقیق تر بخواهیم 29.5 روز در نظر می گیریم. ولی اگر لحظه انعقاد نطفه را ندانیم این چنین عمل می کنیم: چنانچه طول ماه های بارداری را 29.5 روزه در نظر بگیریم ، مبنای محاسبه سن بارداری به ماه را روز چهاردهم از شروع اولین روز آخرین قاعدگی قرار می دهیم ؛ و چنانچه طول ماه های بارداری را 30 روزه حساب کنیم، مبنای محاسبه سن بارداری بر حسب ماه را روز دهم از اولین روز آخرین قاعدگی قرار می دهیم. در مثال بالا که ذکر شد ، اولین روز آخرین قاعدگی سوم خرداد بود و اگر ماه های بارداری را 29.5 روزه در نظر بگیریم، مبنای محاسبه سن بارداری به ماه از روز شانزدهم خرداد ماه خوهد بود و اگر ماه های بارداری را 30 روزه در نظر بگیریم، مبنای محاسبه سن بارداری بر حسب ماه از روز دوازدهم خرداد ماه خواهد بود. اگر شروع دوره عادت ماهیانه صبح سوم خرداد باشد ، با احتساب مدت 29.5 روزه برای هر ماه بارداری، ماه اول بارداری این خانم از صبح شانزدهم خرداد تا شب چهاردهم تیر ماه خواهد بود. ماه دوم بارداری هم از شب چهاردهم تیرماه شروع شده و تا صبح سیزدهم مرداد ماه خواهد بود. همینطور ماه های بعدی بارداری را تا ماه نهم حساب می کنیم. با احتساب مدت 30 روز برای هر ماه بارداری، ماه اول بارداری این خانم از صبح دوازدهم خرداد تا صبح یازدهم تیر ماه محاسبه شده و ماه دوم بارداری هم از صبح یازدهم تیر ماه تا صبح دهم مرداد ماه خواهد بود و همینطور تا ماه نهم بارداری را حساب می کنیم. توجه به یک مطلب مهم است و آن اینکه محاسبه ماه های بارداری به صورت 29.5 روز یا 30 روز بستگی به خودمان دارد و محاسبه 29.5 روز دقیقتر است.

محاسبه سن بارداری به روز
گاهی شاید بخواهیم یا دوست داشته باشیم یا حتی لازم باشد که سن بارداری خود را بر حسب روز بدانیم. برای محاسبه سن بارداری بر حسب روز ، چنانچه روز انعقاد نطفه را بدانیم ، مبنای محاسبه سن بارداری بر حسب روز را از همان روز انعقاد نطفه و به مدت ۲۶۶ روز در نظر می گیریم و چنانچه روز انعقاد نطفه را ندانیم ، مبنای محاسبه را بر اساس روز چهاردهم از اولین روز آخرین قاعدگی در نظر گرفته و سن بارداری را بر حسب روز و تا ۲۶۶ روز حساب می کنیم. مثلا اگر بدانیم لحظه انعقاد نطفه در اولین فروردین و هنگام شب است ، مبنای محاسبه را همان شب اول فروردین ماه در نظر می گیریم و از شب اول فروردین تا شب دوم فروردین می شود روز اول بارداری؛ از شب دوم فروردین تا شب سوم فروردین می شود روز دوم بارداری و همینطور الی آخر تا روز ۲۶۶ بارداری. فرض می کنیم تاریخ انعقاد نطفه را نمی دانیم واولین روز آخرین قاعدگی در صبح دهم اردیبهشت است. بنابر این مبنای محاسبه سن بارداری بر حسب روز را صبح بیست و سوم اردیبهشت ماه در نظر می گیریم؛ در این حالت، از صبح بیست و سوم اردیبهشت تا صبح بیست و چهارم اردیبهشت می شود روز اول بارداری و از صبح بیست و چهار اردیبهشت تا صبح بیست و پنج اردیبهشت می شود روز دوم بارداری و همینطور الی آخر و تا روز ۲۶۶ بارداری را حساب می کنیم.
در مواقعی که تاریخ انعقاد نطفه و اولین روز آخرین قاعدگی را ندانیم ، بهترین راه محاسبه سن بارداری استفاده از جواب سونوگرافی است.

به دست آوردن زمان تقریبی زایمان کار ساده ایست

۱) ابتدا یک سال به تاریخ اولین روز آخرین قاعدگی زن(LMP) اضافه کنید.

۲) سپس سه ماه از تاریخ به دست آمده کم کنید.

۳) و در نهایت هفت روز به تاریخ به دست آمده اضافه کنید.

بنابراین مثلاً اگر اولین روز آخرین قاعدگی زنی ۱۵ مرداد ۱۳۹۲ بوده است، ابتدا یک سال به این تاریخ اضافه می کنیم تا به تاریخ ۱۵ مرداد ۱۳۹۳ برسیم.

سپس از این تاریخ سه ماه کم می کنیم تا به تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ برسیم و در نهایت به این زمان هفت روز اضافه می کنیم تا زمان تقریبی زایمان به دست آید: ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۳ !

توجه کنید اولاً یک چنین تخمینی فقط زمان متوسط زایمان را ارائه می کند؛ به طوری که فقط حدود ۵% زنان دقیقاً در همین زمان(یعنی ۲۸۰ روز بعد از اولین روز LMP خود) زایمان می کنند.

حدود ۷۰% زنان در محدوده دوهفته قبل تا دوهفته بعد از این تاریخ و حدود ۹۵% زنان نیز در محدوده یک ماه قبل تا یک ماه بعد از این تاریخ زایمان می کنند.

ثانیاً بسته به شرایط زن، نوع زایمان او(طبیعی یا سزارین)، میزان رشد جنین و… ممکن است زمان زایمان با زمان محاسبه شده تفاوت قابل توجهی داشته باشد.

به هرحال فراموش نکنید نظر یک پزشک متخصص و مجرب که به شرایط شما و جنین تان اشراف کامل دارد، بر همه نظرات دیگر از جمله یک چنین محاسباتی ارجح است.

بنابراین حالا می توانیم تقویم استاندارد ماه های بارداری را به صورت زیر ارائه دهیم:

ماه اول: از تاریخ اولین روز LMP تا ۴ هفته و ۲ روز بعد.

ماه دوم: از ۴ هفته و ۳ روز بعد تا ۸ هفته و ۴ روز بعد.

ماه سوم: از ۸ هفته و ۵ روز بعد تا ۱۲ هفته و ۶ روز بعد.

ماه چهارم: از ۱۲ هفته و ۷ روز بعد تا ۱۷ هفته و ۱ روز بعد.

ماه پنجم: از ۱۷ هفته و ۲ روز بعد تا ۲۱ هفته و ۳ روز بعد.

ماه ششم: از ۲۱ هفته و ۴ روز بعد تا ۲۵ هفته و ۵ روز بعد.

ماه هفتم: از ۲۵ هفته و ۶ روز بعد تا ۳۰ هفته بعد.

ماه هشتم: از ۳۰ هفته و ۱ روز بعد تا ۳۴ هفته و ۲ روز بعد.

ماه نهم: از ۳۴ هفته و ۳ روز بعد تا ۳۸ هفته و ۴ روز بعد.

ماه دهم: از ۳۸ هفته و ۵ روز بعد تا ۴۰ هفته کامل که زمان متوسط زایمان طبیعی(Due date) است.

طریقه محاسبه سه ماهه های بارداری(Trimesters) نیز به صورت زیر است

سه ماهه اول: از تاریخ اولین روز LMP تا ۱۳ هفته و ۲ روز بعد.

سه ماهه دوم: از ۱۳ هفته و ۳ روز بعد تا ۲۶ هفته و ۵ روز بعد.

سه ماهه سوم: از ۲۶ هفته و ۶ روز بعد تا ۴۰ هفته کامل که زمان متوسط زایمان طبیعی است.

در انتها لازم به ذکر است چنانچه زمان اولین روز آخرین قاعدگی خود را فراموش کرده اید ویا قبل از بارداری قاعدگی های نامنظمی داشته اید، هیچ جای نگرانی نیست.

چرا که پزشک شما می تواند از روی سونوگرافی های مختلف(به خصوص سونوگرافی سه ماهه اول که دقیق تر است) سن تقریبی جنین شما و درنتیجه زمان زایمان را با دقت مناسبی پیش بینی و اعلام نماید.

روش سونوگرافی
سونوگرافی هم روش آسانی برای تشخیص سن بارداری است. در این روش از امواج صوتی استفاده کرده که از بدن عبور می کند و تصاویری را از داخل شکم در صفحه مانیتور نشان میدهند. در این تصاویر سن بارداری با استفاده از ساک بارداری است. اگر سونوگرافی بعد از هفته ششم بارداری انجام شود، طول سر تا انتهای جنین برای تعیین سن بارداری به ۶ هفته اضافه میشود. برای مثال، اگر این طول برابر ۲۱ میلی متر باشد، سن بارداری شما ۹ هفته است( ۶هفته بارداری + ۲۱ روز که مساوی با ۹ هفته میشود). اگر سونوگرافی قبل از هفته ششم بارداری اتفاق بیافتد، سن بارداری بر اساس سایر فاکتورها از قبیل اندازه جنین و تکامل ساک حاملگی است. ساک بارداری از هفته چهارم بارداری قابل اندازه گیری است.

تغییرات بدن در بارداری