حقیقت ماجرای آنهایی که روی تصویر خود فیلتر می اندازند

به گزارش نی نی بان ،  استفاده از شبکه‌های اجتماعی به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی افراد تبدیل شده و در حال حاضر بسیاری از افراد در سراسر جهان از این پلتفرم‌ها استفاده می‌کنند. بعضی از این شبکه‌ها با ارائه فیلترها و ابزارهای ویرایشی، به کاربران این امکان را می‌دهند تا تصاویر خود را تغییر دهند و به نسخه‌ای دلخواه از خود تبدیل کنند. این فیلترها نه‌تنها تصاویر را تغییر می‌دهند، بلکه واقعیت افزوده را به بخشی از زندگی روزمره کاربران تبدیل کرده‌اند. در این میان، فیلترهای زیبایی که چهره را جذاب‌تر از حالت واقعی نشان می‌دهند، محبوبیت بالایی دارند. افراد معمولاً برای تطابق با استانداردهای زیبایی اجتماعی از این فیلترها استفاده می‌کنند.

زنان بیشتر از مردان از چهره خود ناراضی هستند

زنان معمولاً بیشتر از مردان عکس‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر و پروفایل‌هایشان را به‌روز و مدیریت می‌کنند. اما تأثیر این تصاویر فیلترشده بر روی مخاطبان زن، به‌ویژه در مقایسه با تصاویر واقعی، کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. قرار گرفتن مداوم در معرض این تصاویر که با مهارت ویرایش شده‌اند، می‌تواند باعث شود زنان نسبت به واقعیت چهره خود دچار سردرگمی شوند. همچنین، افرادی که در دنیای واقعی با هم آشنا هستند، ممکن است تفاوت‌های بین چهره آنلاین و واقعی دوستان خود را بیشتر تشخیص داده و به آن‌ها واکنش نشان دهند. ازاین‌رو، نیاز به تحقیقات بیشتری در مورد تأثیر این فیلترها بر نگرش زنان نسبت به یکدیگر احساس می‌شود.

فیلترها ویژگی‌هایی مانند بزرگ‌تر کردن چشم‌ها، حجیم‌تر کردن لب‌ها، زاویه‌دار کردن فک، سفیدتر کردن دندان‌ها، باریک‌تر کردن صورت و صاف‌تر کردن پوست را ارائه می‌دهند. این تغییرات باعث شده است که درک زنان جوان از زیبایی به‌شدت تحت تأثیر قرار بگیرد. بسیاری از آن‌ها برای گرفتن عکس‌های ایده‌آل، بارها و بارها سلفی می‌گیرند و سپس تصاویرشان را ویرایش می‌کنند تا به استانداردهای زیبایی غیرواقعی نزدیک شوند. این روند می‌تواند موجب نارضایتی از ظاهر واقعی، کاهش اعتمادبه‌نفس و افزایش میل به تغییر چهره شود. در نتیجه، وقتی این افراد تصویر خود را بدون فیلتر می‌بینند، ممکن است دچار احساس ناخوشایند و عدم رضایت از چهره واقعی‌شان شوند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که زنان جوان نسبت به مردان، اضطراب بیشتری درباره ظاهر خود دارند و این اضطراب در دوران نوجوانی شدت بیشتری می‌یابد. ارتباط میان فیلترها و افسردگی هنوز به‌طور دقیق بررسی نشده، اما مطالعات نشان داده‌اند که زنان بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند. با رشد اپلیکیشن‌های جدید مبتنی بر تصویر، تعاملات بصری و مقایسه‌های ظاهری میان جوانان افزایش یافته و می‌تواند بر سلامت روان آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.

تأثیر فیلترها بر درک زیبایی و سلامت روان/ وقتی فیلترها استانداردهای زیبایی را تغییر می‌دهند

خودنمایی در شبکه‌های اجتماعی به معنای تغییر و اصلاح چهره در موقعیت‌های اجتماعی برای ایجاد تأثیر مطلوب بر دیگران است. کاربران برای ایجاد اولین برداشت مثبت، اغلب از نسخه‌های ویرایش‌شده و جذاب‌تر خود در عکس‌ها استفاده می‌کنند، اما این تصاویر معمولاً بازتاب دقیقی از چهره واقعی آن‌ها نیستند.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که فیلترهای واقعیت افزوده می‌توانند بر روحیه افراد تأثیر مثبت داشته باشند، اما درعین‌حال، ایجاد یک تصویر ایده‌آل‌شده از خود ممکن است باعث نارضایتی نسبت به چهره واقعی شود. بر اساس نظریه مقایسه اجتماعی، افراد به‌طور طبیعی خود را با دیگران مقایسه می‌کنند تا موقعیت خود را بسنجند. این مقایسه‌ها می‌تواند با نسخه فیلترشده از خودشان نیز اتفاق بیفتد، به این معنا که فرد ممکن است چهره ویرایش‌شده خود را برتر از چهره واقعی‌اش بداند. این موضوع باعث ایجاد یک چرخه خودانتقادی می‌شود که افراد را به ویرایش مداوم تصاویرشان ترغیب می‌کند و درنهایت، نارضایتی از چهره واقعی را افزایش می‌دهد.

اختلال خودپنداره سلفی (Selfie Dysmorphia) یا خود زشت انگاری به وضعیتی اشاره دارد که در آن فرد از تصویر خود در سلفی‌ها و عکس‌های فیلترشده بیش از حد راضی می‌شود و این تصویر ویرایش‌شده به معیار جدیدی برای زیبایی تبدیل می‌شود. در نتیجه، وقتی فرد تصویر واقعی خود را می‌بیند، ممکن است احساس ناخوشایندی نسبت به ظاهر واقعی‌اش پیدا کند. این اختلال، به‌ویژه در میان افرادی که به استفاده مکرر از فیلترهای زیبایی در شبکه‌های اجتماعی عادت دارند، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس شود. وابستگی به تصاویر ایده‌آل‌شده و فیلترشده، در نهایت به اختلالات شناختی و افزایش فشارهای اجتماعی برای رسیدن به استانداردهای غیرواقعی زیبایی منجر می‌شود.

در سال‌های اخیر، برخی افراد تمایل پیدا کرده‌اند تا از طریق جراحی‌های زیبایی، شبیه عکس‌های فیلترشده خود شوند؛ اوضاع به اندازه‌ای خراب است که پدیده‌ای به نام "اختلال بدریختی اسنپ‌چت" (Snapchat Dysmorphia)  نیز ایجاد شده است. انتظار می‌رود که این روند در آینده افزایش یابد و باعث رشد تقاضا برای جراحی‌های زیبایی شود. استفاده از فیلترها می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی و نارضایتی از ظاهر شود. بسیاری از زنان جوان تلاش می‌کنند تا خود را با استانداردهای زیبایی غیرواقعی که توسط این ابزارها ایجاد شده، هماهنگ کنند و همین موضوع موجب خودشی‌ءپنداری و افزایش اضطراب نسبت به ظاهر می‌شود.

فیلترها باعث تغییر درک افراد از چهره واقعی‌شان شده و انتظارات غیرمنطقی و غیرطبیعی از زیبایی را ایجاد می‌کنند. زمانی که این انتظارات برآورده نشود، فرد دچار استرس، نارضایتی از ظاهر، حساسیت نسبت به بازخوردهای دیگران و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شود. این موضوع به‌ویژه در میان نسل هزاره (Millennials) یعنی متولدین ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۵ اهمیت دارد، چراکه پیش‌بینی شده است این نسل در طول زندگی خود به‌طور متوسط ۲۵ هزار سلفی بگیرد. مواجهه مداوم با تصاویر ویرایش‌شده و مقایسه‌های مداوم، خطر بروز مشکلات روانی مانند اضطراب اجتماعی و افسردگی را افزایش می‌دهد.

فیلترهای زشت و مسخره کجای این ماجرا هستند؟

بر اساس نظریه مقایسه اجتماعی، افراد نه‌تنها خود را با نسخه‌های بهتر مقایسه می‌کنند (مقایسه رو به بالا)، بلکه گاهی خود را با نسخه‌های ضعیف‌تر نیز مقایسه می‌کنند (مقایسه رو به پایین). در فضای مجازی، این نوع مقایسه کمتر مورد بررسی قرار گرفته، اما با ظهور فیلترهای جدید، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. برخلاف فیلترهای زیبایی که ظاهر را جذاب‌تر می‌کنند، برخی فیلترها چهره را تغییر داده و آن را غیرجذاب نشان می‌دهند که به آن‌ها " فیلترهای زشت‌کننده " (uglifying filters) گفته می‌شود.

مقایسه رو به پایین می‌تواند تأثیر مثبتی بر رضایت از بدن داشته باشد، زیرا باعث می‌شود افراد احساس بهتری نسبت به ظاهر واقعی خود داشته باشند. مطالعات نشان داده‌اند که مشاهده تصاویر غیرجذاب یا مقایسه عکس‌های ویرایش‌شده و ویرایش‌نشده، می‌تواند اثرات منفی فیلترهای زیبایی را کاهش دهد. فیلترهای زشت کننده می‌توانند چهره را چاق‌تر یا لاغرتر نشان دهند و این توهم را ایجاد کنند که چنین تغییری در کل بدن نیز رخ داده است. بنابراین، ممکن است این فیلترها نه‌تنها اثرات منفی فیلترهای زیبایی را کاهش دهند، بلکه رضایت از ظاهر را نیز بهبود بخشند. بااین‌حال، مشخص نیست که این فیلترها هنگام استفاده زنده همان تأثیر مثبت را خواهند داشت یا خیر.

آیا فیلترهای آنلاین ما را از خودمان دور می‌کنند؟

یکی از عواملی که بر تأثیر فیلترها بر رضایت از بدن اثر می‌گذارد، میزان همذات‌پنداری افراد با نسخه ویرایش‌شده خودشان است. افراد معمولاً با عکس‌های واقعی خود ارتباط برقرار می‌کنند، اما تحقیقات نشان داده‌اند که حتی یک آواتار دیجیتالی واقعی نیز می‌تواند این حس را ایجاد کند. بنابراین، اگر افراد چهره فیلترشده خود را برتر از چهره واقعی ببینند، ممکن است احساس نارضایتی بیشتری نسبت به ظاهر واقعی خود داشته باشند.

علاوه بر این، عزت‌نفس نیز می‌تواند نقش مهمی در تأثیر فیلترها بر رضایت از بدن داشته باشد. مقایسه رو به بالا معمولاً باعث کاهش عزت‌نفس می‌شود، به‌خصوص در افرادی که به مقایسه خود با دیگران تمایل زیادی دارند. در مقابل، افرادی که عزت‌نفس بالایی دارند، کمتر تحت تأثیر این مقایسه‌ها قرار می‌گیرند.

به‌منظور کاهش اثرات منفی فیلترها بر سلامت روان، مطالعات بیشتری لازم است تا مشخص شود که محدود کردن استفاده روزانه از فیلترها و افزایش سواد رسانه‌ای تا چه حد می‌تواند از این مشکلات جلوگیری کند. درک پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت استفاده از فیلترها، نقش مهمی در ارائه راهکارهای مؤثر برای کاهش اضطراب و افزایش اعتمادبه‌نفس جوانان دارد.

در نهایت، پژوهش‌ها تأکید می‌کند که توسعه و استفاده از فیلترها باید با در نظر گرفتن پیامدهای روانی آن‌ها انجام شود تا از اثرات منفی بر کاربران جلوگیری شود.

منبع: تبیان