دل پیچه در نوزادان، علائم و روش‌های درمانی
بیش از نیمی از تمام نوزادانی که به دنیا می‌آیند یکبار هم که شده قبل از رسیدن به ۳ ماهگی دچار دل درد خواهند شد.
دل درد در بین نوزادان ۱ هفته تا ۳ ماهه بسیار شایع است. بیش از نیمی از تمام نوزادانی که به دنیا می‌آیند یکبار هم که شده قبل از رسیدن به ۳ ماهگی دچار دل درد خواهند شد. گاز معده، قولنج نوزادی، عدم تحمل شیر گاو، عفونت روده، فتق، عفونت ادراری، و غیره.. از شایع‌ترین دلایل دل درد در بین نوزادان ۱ هفته تا ۳ ماهه شناخته شده‌اند. خبر خوب اینکه بیش از ۹۰ درصد موارد شکم درد نوزادان در این سن آنقدر حاد نیست که تاثیر قابل‌توجهی بر سلامت آنها بگذارد.
اگر تصور می‌کنید نوزادتان به شکم درد دچار است، تردید به خرج ندهید. بهتر است موضوع را کاملا جدی بگیرید و به‌سادگی از کنار مشکل واقعی نگذرید. حتما از یک پزشک مجرب درخواست کمک کنید. شاید فقط با یک معاینه سریع بتوان علت جدی دل پیچه را رد کرد.
انواع گوناگون شکم درد نوزادان: دلایل، علائم و روش‌های درمانی
انواع رایج دل درد در بین نوزادان تازه بدنیا آمده تا 3 ماهه عبارتند از:
گاز معده، گاز یا هوابلعی
همه ما هنگام صحبت کردن یا گریه کمی هوا وارد ریه‌های خود می‌کنیم. نوزادان نیز حتی حین مکیدن بطری شیر یا پستان مادر ناخواسته هوا وارد مجرای تنفسی خود می‌کنند. این هوا همراه با شیر وارد بدن آنها می‌شود. نوزادان ممکن است مقدار قابل‌توجهی هوا را قورت دهند و درنتیجه ستونی از هوا در داخل مجرای روده کوچک (لومن) آنها جمع شود. ازآنجاکه لومن روده نوزادان در مقایسه با لومن افراد بالغ کوچکتر است، هوای بلعیده شده موجب بیرون زدگی دیوار روده آنها شده و در نهایت موجبات درد و ناراحتی نوزاد را فراهم می‌سازد.
احتمال بروز این مشکل در بین نوزادانی که از بطری تغذیه می‌کنند نسبت به آنهایی که از پستان مادر شیر می‌خورند، بیشتر است.
علائم هوابلعی یا گاز معده
برخی از علائم هوابلعی یا گاز معده در بین نوزادان تازه متولد و سایر نوزادان عبارتند از:
-لول خوردن یا بی‌قرار بودن حین یا بعد از خوردن شیر
-آروق زیاد زدن
-به نسبت شیری که نوزاد خورده است شکم برآمده یا بزرگتر به نظر می‌آید
-خارج شدن باد معده زیاد
روش درمان چیست؟
می‌توانید این کارها را انجام دهید:
-برای کمک به پیشگیری یا کاهش هوابلعی نوزاد بهتر است از یک پستانک مناسب استفاده کنید. بنا به سلیقه خودتان اندازه پستانک را زیاد نکنید.
-حتما از خارج شدن گاز معده نوزاد بعد از هربار خوردن شیر مطمئن شوید. برای اطمینان از این موضوع می‌توانید نوزاد را در حالت صاف روی شانه خود قرار دهید به طوری که شکم نوزاد روی شانه شما قرار گیرد و بعد ضربات آهسته‌ای را بر پشت نوزاد بزنید تا اینکه صدای تعدادی آروق و خارج شدن باد معده شنیده شود.
-اگر اقدامات فوق مشکل را برطرف نکرد، و نوزاد همچنان احساس ناراحتی می‌کند، او را نزد پزشک ببرید.
کولیک یا قولنج نوزادی
اصطلاح کولیک یا قولنج اشاره به بیماری شایعی دارد که معمولا نوزادان طی سه ماهه اول بدو تولد یا حتی چهار ماهگی به آن دچار می‌شوند. این عارضه با اصطلاحات دیگری همچون کولیک نوزادی، قولنج نوزادان یا کولیک هم معروف است.
هنوز علت دقیق این بیماری مشخص نیست. هرچند گمان زنی‌ها نشان می‌دهد آلرژی به شیر گاو یا در برخی موارد کمبود باکتری مفیدی به نام "لاکتو باسیل" در دل و روده نوزاد علت این عارضه باشند. شرایط محیط منزل از لحاظ احساسی و عاطفی نیز با افزایش بروز قولنج نوزادی در ارتباط است.
قولنج نوزادی یا کولیک نوزادان علت اصلی دل پیچه در بین نوزادان 1 هفته تا 3 ماهه تشخیص داده شده است. از هر 3 نوزاد یکی به این مشکل دچار هستند. و این شرایط بخصوص برای والدین بسیار عذاب‌آور است. اگر نوزادتان از این عارضه احساس درد و ناراحتی می‌کند، مطمئن باشید مشکل از طرف شما نیست. برای اطمینان از موضوع بهتر است با یک پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
علائم قولنج نوزادی
معمولا این علائم در نوزادان مشاهده می‌شود:
-گریه بی‌وقفه و طولانی مدت بدون دلیل آشکار
-قرمز شدن صورت
-بالا آوردن زانو و پاها
-تمایل به گریه کردن در شب
-ممکن است گریه ۱ تا ۳ ساعت به طول بینجامد
-ممکن است احساس ناراحتی ۳ روز در هفته و به مدت ۳ هفته متوالی ادامه داشته باشد
شاید نوزاد مشکلی در شیر خوردن نداشته باشد
-در مواقعی که گریه نمی‌کند، حال نوزاد هم خوب است
-رشد طبیعی دارند
روش درمان چیست؟
اقداماتی که می‌بایست انجام دهید:
-برای اطمینان از رد شدن سایر بیماری‌ها مانند عفونت گوش، رفلاکس، عفونت روده، یبوست، یا عفونت ادراری یا حتی فتق، نوزاد را نزد یک پزشک متخصص اطفال ببرید.
-می‌توانید از داروخانه شربت یا داروی بدون نسخه infacol drops خریداری کنید.
-اگر این دارو مشکل را رفع نکرد، می‌توانید داروی اصل "گریپ واتر" را امتحان کنید.
-معلوم شده قطره خوراکی کولیف به کاهش مدت زمان گریه نوزدان مبتلا به قولنج نوزادی کمک زیادی می‌کند. این دارو حاوی لاکتاز است و این ماده به تجزیه میزان لاکتوز موجود در شیر کمک می‌کند و هضم شیر را برای نوزاد راحت‌تر کرده و از احساس درد و ناراحتی می‌کاهد.
-اگر راهکارهای فوق تاثیری نداشت، می‌توانید درباره توقف 2 هفته‌ای تغذیه نوزاد با شیر گاو با پزشک مشورت کنید. و در عوض او را با شیری با فرمول هیدرولیسات وی (با برند Pepti-Junior) تغذیه کنید.
-در مواقع گریه کردن می‌توانید از "نویز سفید" برای پرت کردن حواس نوزاد استفاده کنید، یا او را در کالسکه قرار داده و بچرخانید. برخی والدین برای توقف گریه نوزاد او را در صندلی مخصوص نوزادان در خودرو قرار می‌دهند و به گشت‌زنی می‌برند.
-شاید بهتر باشد مادرانی که از سینه به نوزاد شیر می‌دهند تجدیدنظری در رژیم غذایی خود داشته باشند، مثلا از خوردن شیر پرهیز کنند یا سایر موادغذایی را امتحان کنند.
رفلاکس (بیماری رفلاکس معده و مری)
رفلاکس معده و مری اشاره به پس زنی ناخواسته شیر توسط نوزادان حین یا بعد از تغذیه دارد. این مشکل تقریبا در تمامی نوزادان وجود دارد. علت این عارضه معمولا به کامل نشدن مراحل رشد عضله تنگ‌کننده در محل تلاقی معده و مری بر می‌گردد.
وقتی این عضله به قدر کافی تکامل خود را کامل نکرده باشد محتوای معده همراه با اسید موجود در آن به داخل مری جریان پیدا می‌کند و باعث حساسیت و درد در بخش تحتانی مری، پایین شکم و سوزش قلب می‌شود. این مشکل در بین نوزادان ۴ ماهه شایع‌تر است و علت شکم درد نوزادان تازه متولد تا ۳ ماهه شناخته شده است.
علائم رفلاکس معده و روده
برخی از علائم رفلاکس معده و روده در دوران نوزادی عبارتند از:
-پس زنی یا استفراغ شیر بعد از تغذیه
-ممانعت از خوردن شیر حتی در زمان گرسنگی
-گریه کردن حین یا بعد از شیر خوردن به همراه کمردرد
-ممکن است حالت اختناق یا حبس نفس در نوزاد دیده شود
-کاهش وزن و متناسب نبودن وزن نوزاد با سن‌اش
-در موارد حاد، نوزاد دچار سرفه، خس‌خس سینه و گرفتگی صدا می‌شود
-مشکلات خواب به علت حساسیت ناشی از حالت درازکش
بیماری رفلاکس معده و مری بسیار شایع است. بعضی مواقع ممکن است علائم آن با سایر بیماری‌های دوران نوزادی مانند عارضه تنگی مجرای باب المعده، آلرژی به شیر گاو، قونج نوزادی، عفونت ادراری و دیگر امراض اشتباه گرفته شود.
اقدامات موردنیاز کدام‌ها هستند؟
کارهایی که می‌توانید انجام دهید:
-اگر حدس می‌زنید رفلاکس علت دل پیچه نوزاد است، لطفا او را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید.
-شاید نیاز باشد برای غلیظ‌تر کردن شیر به آن کمی کاربونل یا نستروژل یا حتی برنج و ذرت اضافه کنید. این کار بدان منظور انجام می‌شود که شیر بعد از تغذیه در معده نوزاد باقی بماند و به خارج از معده جریان پیدا نکند.
-شاید پزشک افزودن پودر Gaviscon را به هر وعده شیر و جهت جلوگیری از رفلاکس معده و مری پیشنهاد کند. مقدار مصرف مجاز این پودر ۶ مرتبه در روز است و از این تعداد نباید بیشتر شود. بسیاری از نوزادن ظرف چند روز پس از مصرف این پودر بهبودی قابل توجهی در آنها مشاهده می‌شود. والدین می‌توانند تا پایان ۴ ماهگی نوزاد از این پودر برطرف کننده رفلاکس معده و مری استفاده کنند.
-درصورتی که اقدامات فوق موثر واقع نشد، به پزشک مراجعه کنید، شاید این بار پودر Infant Gaviscon را فقط با شربت راینیتایدین یا همراه با دومپریدون برای نوزاد تجویز کند. اکثر نوزادان پاسخ خوبی به درمان جدید می‌دهند. لطفا توجه داشته باشید حتی اگر داروی دومپریدون در درمان رفلاکس بسیار موثر هم واقع شود، بااینحال استعمال آن برای درمان رفلاکس هنوز مراحل قانونی را طی نکرده است.
-شیردادن به میزان کمتر، نشاندن نوزاد روی باسن و افزودن مواد ضد رفلاکس به شیر نوزاد برخی دیگر از اقدامات کمک‌کننده هستند.
با تمام این تفاسیر والدین باید بدانند نوزاد دختر یا پسر بالاخره این مرحله از رشد را به سرعت پشت سر خواهد گذاشت. و این مشکلات بعد از ۴ ماهگی رو به بهبودی می‌روند.
آلرژی به شیر گاو
تا به اکنون آلرژی به شیر گاو شایع‌ترین نوع آلرژی در بین نوزادان زیر 1 سال تشخیص داده شده است و علت اصلی شکم درد در بین نوزادان تازه به دنیا آمده تا 3 ماهه است. از هر 20 نوزاد یکی به این بیماری دچار می‌شود و ممکن است هم نوزادانی که از شیشه شیر تغذیه می‌کنند و هم آنهایی که از پستان مادر شیر می‌خورند (در اثر رژیم غذایی مادر) را تحت تاثیر قرار دهد.
باوجوداینکه در این مطلب از کلمه آلرژی استفاده شده، توجه داشته باشید این کلمه شامل "عدم تحمل پروتئین شیر گاو" هم می‌شود.
بسیاری از نوزادان مبتلا به مشکلات پوستی مانند اگزما و جوش قرمز و همچنین مشکلات تنفسی و اسهال که مدام به پزشک برده می‌شوند و بهبودی در آنها حاصل نمی‌شود، احتمال دارد از آلرژی به شیر گاو رنج می‌برند.
علائم آلرژی
علائم الرژی به شیر گاو عبارتند از:
-شیوع جوش پوستی که بعد از شیر خوردن بدتر می‌شود
-شل بودن یا مدفوع مکرر
-یبوست، البته در برخی نوزادان
-شکم درد
-رفلاکس بسیار شدید که با درمان‌های معمول بهبودی حاصل نشده باشد
-ممکن است هر بار نوزاد از خوردن شیر سرباز زند
-مشاهده لکه خونی در مدفوع
-در برخی مواد نوزاد استفراغ می‌کند، و ممکن است لکه خون در استفراغ مشاهده شود
-بروز مشکلات تنفسی مرتبط، ورم لب یا پلک چشم، جوش‌های پوستی که در برابر درمان‌های مختلف مقاومت نشان می‌دهند.
-علائم معمولا طی ماه نخست بعد از تولد بروز می‌کنند.
تنها با بروز یک یا دو مورد از علائم فوق نمی‌توان به حتم یقین گفت نوزاد به شیر گاو آلرژی دارد.
چطور می‌توان بیماری را درمان کرد؟
اقدامات موردنیاز:
-اگر حدس می‌زنید نوزادتان به شیر گاو حساسیت دارد، بهترین کار این است که او را نزد پزشک ببرید
-زمان دقیق بروز مشکل و نوع شیر مصرفی قبل و بعد از بروز این مشکل را دقیقا مشخص کنید.
-خود درمانی نکنید و فقط شیر مسئله‌ساز را از رژیم غذایی نوزاد کنار بگذارید
-اگر نیاز به آزمایش است پس عاقلانه‌ترین کار حذف کامل شیر گاو به مدت 2 هفته از رژیم غذایی نوزاد است و بعد ببینید آیا علائم بیماری بهبود می‌یابد یا خیر. می‌توانید در این مدت از شیر رژیمی پپتی جونیور یا نئوکیت برای تغذیه نوزاد استفاده کنید. در پایان مدت مقرر 2 هفته‌ای، معقول است نوزاد را نزد پزشک متخصص اطفال برده تا بطور کامل او را معاینه و بررسی کند.
-از شیر رژیمی با فرمول سویا استفاده نکنید، زیرا وجود ماده شیمیایی موسوم به فیتواستروژن در آن ممکن است ریسک اختلال در ترشح هورمون نوزادی را در پی داشته باشد.
عفونت مجرای ادراری
عفونت مجرای ادراری شایع‌ترین نوع عفونت باکتریایی در بین نوزادان و کودکان است.
این عفونت علت اصلی شکم درد در نوزادان ۱ هفته تا ۳ ماهه و همچنین کودکان بزرگتر تشخیص داده شده است. این عارضه معمولا در اثر عفونت باکتریایی در کلیه یا مثانه بروز می‌کند.
ممکن است نوزادان در همان بدو تولد به این عفونت دچار شوند. دست‌کم از هر ۱۰۰ نوزاد زیر یکسال ۲ تا ۳ تای آنها برای یکبار هم که شده به عفونت ادراری گرفتار خواهند شد.
علائم
علائم عفونت‌های ادراری در بین نوزادان زیر 6 ماهه عبارتند از:
-مشکل خوردن شیر
-استفراغ
-ظاهر ناخوش و مریض
-تب، نوزادان تازه بدنیا آمده بدلیل کامل نشدن دستگاه ایمنی کمتر به تب دچار می‌شوند
-شکم درد
-حساس شدن و بعضی مواقع گریه بلند
-مشاهده خون در ادرار
-بدبو شدن بوی ادرار
-علائم عفونت ادراری در این سن بسیار متغیر است.
روش‌های درمانی
اقدامات موردنیاز:
-ازآنجاکه عفونت ادراری یک بیماری بسیار جدی است، اگر حدس می‌زنید نوزاد به این عارضه مبتلا شده وقت را تلف نکنید و او را نزد پزشک ببرید. درصورت امکان از قبل آزمایش ادرار نوزاد را هم بگیرید.
تنگی دریچه باب‌المعده
بیماری تنگی دریچه باب‌المعده زمانی اتفاق می‌افتد که محل اتصال مجرای خروجی معده به روده باریک دچار تنگی شود.
علت دقیق این عارضه مشخص نیست. برخی معتقدند شاید این عارضه در اثر حساسیت به پروتئین شیر و در بین نوزادانی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آن هستند، بروز می‌کند. برخی می‌گویند اختلال در انقباض و انبساط عضله باب‌المعده علت این عارضه است.
این بیماری بسیار شایع است و از هر 500 نوزاد تازه متولد یکی به آن دچار می‌شود. علائم بیماری معمولا ظرف 2 هفته پس از تولد و در برخی دیگر در هفته ششم تا هشتم بروز می‌کند. به‌ندرت دیده شده این بیماری تا ماه سوم به تاخیر بیفتد.
علائم تنگی دریچه باب‌المعده
برخی از علائم این بیماری عبارتند از:
-استفراغ بسیار شدید حین و بعد از شیر خوردن، اصطلاحا به آن استفراغ پرتابی می‌گویند
-نوزاد بسیار گرسنه می‌شود و بعد استفراغ تمایل به شیر خوردن دارد
-لول خوردن یا احساس بی‌قراری حین شیر خوردن به دلیل شکم درد
-در برخی نوزادان به علت نازک بودن پوست بدن ممکن است روده‌ها قابل مشاهده باشند
-کاهش وزن
-عوامل ژنتیکی و سابقه فامیلی
-شیوع این بیماری در بین نوزادان پسر از دختر بیشتر است
-علائم معمولا بین هفته دوم و هشتم بعد از تولد بروز می‌کنند.
درمان‌های احتمالی
اقدامات مورد نیاز:
اگر گمان می‌کنید نوزادتان به تنگی مجرای باب‌المعده دچار شده است، بهترین کار ممکن بردن او نزد یک پزشک اطفال است. معمولا با یک جراحی جزئی می‌توان مجرای تنگ شده معده را گشاد کرد و مشکل را برطرف ساخت.
سایر دلایل شکم درد در بین نوزدان ۱ هفته تا ۳ ماهه
علاوه‌بر هفت علت شایع شکم درد در بین نوزادان سه ماهه و کمتر که قبلا گفته شد، در ادامه برخی از دلایل بروز این عارضه را ذکر می‌کنیم. این دلایل کمتر شایع هستند ازجمله:
-دخول بخشی از روده در بخش دیگر
-انتروکولیت نکروزان
-فتق کشاله ران
-پیچش بیضه در نوزادان پسر
-یبوست
-بیماری هیرشپرونگ
-پیچ‌خوردگی روده
-سندرم همولیتیک اورمیک
-سندروم مکونیوم مدفوعی
منبع:
دکتر پریسا ایروانی
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼