دلایل اصلی ناباروری در مردان، راه‌های درمان

ناباروری مردان به بیماری های بیضه، کمبود هورمون و مشکلات ساختار اندام تناسلی مانند تاثیر مواد شیمیایی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان، مربوط می باشد. الکل، ماری جوانا و مواد مخدر دیگر و برخی درمان های گیاهی (بخصوص درمان هایی که مقدار هورمون را تحت تاثیر قرار می دهند) باعث کاهش تعداد اسپرم یا شکل غیرطبیعی آن و یا حرکات غیرطبیعی اسپرم می شوند. برخی داروها مانند داروهای زخم معده، فشار خون، صرع و افسردگی نیز بر باروری تاثیر می گذارند. نیکوتین نیز تاثیر منفی بر تولید تستوسترون دارد؛ به طوری که تولید اسپرم را مختل می کند. همچنین بیماری هایی که با تب شدید همراه است نیز به صورت موقتی بر تعداد و تحرک اسپرم تاثیر میگذارند. در واقع میزان اسپرم لازم برای بارداری اهمیت دارد.

دلایل اصلی ناباروری مردان شامل:

عفونت
عدم تعادل هورمون ها
عملکرد نادرست سیستم تناسلی
کیفیت و کمیت اسپرم
مشکلات دستگاه تناسلی مانند انسداد
نابهنجاری سیستم ایمنی بدن
هیپدوسپادیاس
واریکوسل (دوالی)

عفونت

عفونت در دستگاه تناسلی مردها از طریق بیماری های مقاربتی انتقال می یابد. اگر علائم بیماری خود را نشان ندهد، عفونت بدون درمان رها می شود. عفونت شدید موجب خارش، انسداد و آسیب به اندام تناسلی مرد می شود.

راه های درمان عفونت

دارو

آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت در دستگاه تناسلی مردها موثر هستند. اما درمان هرچه سریع تر عفونت از آسیب های دائمی جلوگیری می کند.

عمل جراحی

در حالت هایی که عفونت باعث انسداد خروجی مایع منی و یا اختلال در تولید اسپرم شده باشد ضروری است.

عدم تعادل هورمون ها

مشکلات هیپوتالاموس و غده هیپوفیز (غده ای که در مغز هورمون های بارور تولید می کند) بر تولید اسپرم و عملکرد جنسی اثر می گذارد. مشکلات تیروئید نیز می تواند باعث کاهش تستوسترون، هورمون فولیکول و لوتینزینگ که برای تولید اسپرم لازم است شود.

درمان عدم تعادل هورمونی

دارو در بعضی حالات تجویز می شود. ماده محرک غده جنسی تولید تستوسترون را در اندام تناسلی مرد حمایت می کند. کلومیفن سیترات به غده هیپوفیز و هیپوتالاموس کمک میکند هورمون های جنسی تولید کنند. هورمون های جنسی به تولید تستوسترون و اسپرم کمک می کنند.

عملکرد نادرست سیستم تناسلی

عملکرد نادرست سیستم تناسلی در مردها به شرایط روحی مانند تنش و شرایط پزشک مربوط می باشد. در برخی موارد سن نیز بر سیستم جنسی تاثیر می گذارد. اگرچه تغییرات جنسی مرتبط با سن در مردها مانند خانم ها نیست، اما با افزایش سن، عملکرد جنسی و احتمال بچه دار شدن با تغییر کیفیت اسپرم و هورمون های وابسته به آن کاهش می یابد. البته مردها بعد از یائسگی خانم ها و نابارور شدن باز هم اسپرم های بارور تولید می کنند.
بیشتر مردها اسپرم با کیفیت و مقدار مناسب تولید می کنند اما در خروج آن مشکل دارند. تاخیر در انزال یا زودانزالی باعث جلوگیری از ارگاسم و آزاد شدن اسپرم در واژن می شود. در برخی موارد مایع منی به عقب برگشته و به داخل مثانه وارد می شود؛ این مسئله نتیجه آسیب های وارده از عمل پروستات، مشکلات باروری و بیماری هایی مانند دیابت و سفت شدن بافت ها است. همچنین مصرف داروهایی مانند داروهای افسردگی یا فشار خون نیز بر این مسئله تاثیر می گذارد.

راه های درمان عملکرد نادرست سیستم تناسلی

داروها متناسب با مشکل و دلیل آن تجویز می شوند. داروهای باروری برای حفظ تعادل هورمونی، افزایش قوای جنسی، عملکرد درست سیستم جنسی مصرف می شوند. برخی قرص ها از برگشت مایع منی به مثانه جلوگیری می کنند به طوری که مثانه در طول انزال مسدود می کنند.

عمل جراحی در حالتی تجویز می شود که انسداد، زخم یا رشدی اتفاق افتاده است که در عمل جراحی برداشته می شود.

در حالت برگشت مایع منی، اسپرم در ادرار موجود است. اگر بتوان اسپرم های سالم را استخراج کرد می توان از عمل لقاح استفاده کرد.

در بعضی موارد استرس و تنش ها باعث عملکرد نادرست می شود. کاهش استرس می تواند باعث بهبود عملکرد جنسی شود.

کیفیت و کمیت اسپرم

اگرچه برای باردار شدن یک اسپرم مورد نیاز است اما در طول نزدیکی میلیون ها اسپرم وارد واژن می شوند تا شانس باردار شدن افزایش یابد. مایع منی بارور حداقل 2 میلی لیتر می باشد که حاوی 40 میلیون اسپرم است. از این تعداد حداقل 50% باید با سرعت حرکت کنند، 2% باید به طرف جلو حرکت کرده و حداقل 4% باید شکل طبیعی داشته باشند؛ سر بیضی شکل و دمی که ضربه مورد نظر را انجام دهد.

اسپرم های ضعیف و تعداد کم اسپرم به ناباروری مرد مربوط می شود. اگر مایع منی حاوی مقدار زیادی گلبول سفید، باکتری و بیماری مقاربتی یا عفونت باشد مشکل ساز است.

درمان تعداد کم اسپرم و ضعف آن ها

آنتی بیوتیک ها با درمان عفونت، کیفیت اسپرم را تحت تاثیر قرار می دهند.

عمل میکروسکوپی آسپیراسیون اسپرم عملی است که در حالتی که هیچ اسپرمی در اندام تناسلی وجود نداشته باشد (دراثر وازکتومی، عفونت یا مشکلات دیگر) توصیه می شود. نمونه برداری انجام می شود، اسپرم های سالم برای تزریق اسپرم برداشته می شود. باروری از طریق لقاح مصنوعی انجام می شود.

انسداد

عیوب ساختاری در اندام های تناسلی می تواند موجب انسداد مجاری اسپرم از بیضه ها و ورود به مجاری خروجی شود. انسداد در اثر عفونت یا عمل جراحی ایجاد می شود. وازکتومی، عمل عقیم کردن، با استفاده از انسداد مجراى ترشحى بیضه (لوله ای که اسپرم را از مجاری خروجی منی تا خروجی آلت تناسلی هدایت می کند) از جریان اسپرم جلوگیری می کند.

برخی کارشناسان معتقدند رگ های مسدود شده در اطراف بیضه دوالی ایجاد می کنند؛ ایجاد ناباروری با افزایش دما در کیسه بیضه و کاهش تولید اسپرم. اما برخی دیگر دوالی را عامل ناباروری نمی دانند زیرا دوالی در مردهای بارور نیز دیده شده است.

راه های درمان

عملی که برای رفع وازکتومی انجام میشود عملی میکروسکوپی است که با از بین بردن انسداد مجرای ترشحی بیضه انجام می شود. اگر عمل رفع وازکتومی موثر نبود، اپیدیدیم نیز روشی دیگر است که می توان استفاده کرد. این عمل جراحی برای از بین بردن مانع در اپیدیدیم انجام می شود؛ موانعی که در اثر افزایش فشار مایع در بیضه ها، نشت اسپرم به بافت ها بعد از وازکتومی، عفونت یا آسیب ایجاد شده است.

واریکوسل

واریکوسل زمانی اتفاق می افتد که رگ های اطراف بیضه مسدود شده باشند یا جریان خون در آنها کم باشد. این مسئله باعث افزایش دمای کیسه بیضه می شود بنابراین اسپرم های ضعیفی تولید می شوند.

راه های درمان

عمل جراحی برای برطرف کردن دوالی، روش میکروسکوپی برای از بین بردن انسداد از طریق کاهش تورم رگ ها استفاده می شود.

مشکلات سیستم ایمنی بدن

تولید اسپرم تا زمانی که مرد به سن بلوغ نرسد اتفاق نمی افتد. عملکرد نرمال با عمل وازکتومی، عفونت یا ضربه مختل می شود. در برخی موارد هنگامی که اسپرم دوباره شروع به تولید می کند، بدن آن را به عنوان عامل خارجی در نظر می گید و پادتن های ضداسپرم تولید می کند. این پادتن ها باعث از بین رفتن اسپرم ها و جلوگیری از بارور شدن آن ها می شوند.

راه های درمان

دارو: استروئید برای از بین بردن پادتن ها تجویز میشود.
شستن اسپرم: اسپرم جمع آوری شده و در آزمایشگاه پادتن ها از آن جدا میشوند. در این حالت می توان این اسپرم را وارد واژن کرد یا از طریق لقاح مصنوعی در آزمایشگاه عمل بارداری را انجام داد.

هیپدوسپادیاس

در این حالت مجرای پیشاب در انتهای آلت تناسلی قرار ندارد و مایع منی در طول نزدیکی نمی تواند به داخل واژن وارد شود.

راه های درمان

لقاح: مایع منی از طریق استمناء جمع می شود و ناخالصی ها از بین رفته و به طور مستقیم به داخل رحم وارد می شود.
عمل جراحی: عمل جراحی برای حل مشکل به صورت دائمی نیز انتخابی دیگر است.