شیر دادن به نوزاد، آمادگی دارید؟

انتخاب پزشک و متخصص مناسب
مادر برای خود و فرزندش به پزشکی نیاز دارد که برای پرورش نوزاد از راه تغذیه با شیر مادر، اهمیت زیادی قایل باشد. هرگونه اطلاعات غلط و بدآموزی می‌تواند این رشته پیوند و وسیله ارتباط بین مادر و نوزاد را سست کند و از هم بگسلد.
مادر بایستی پزشکی را انتخاب کند که اطلاعات کافی درباره تغذیه با شیر مادر داشته و به‌طور جدی طرف‌دار این روش باشد. برای رسیدن به تصمیم نهایی، بهتر است نظر پزشک را درباره موارد زیر جویا شد:
- چند درصد از مادرانی که به آن پزشک مراجعه می‌کنند، به نوزاد خود شیر می‌دهند؟
- به نظر آن پزشک چه مدتی باید به کودک شیر داد؟
- چگونه می‌توان از زخم شدن و ناراحتی‌های سینه که مربوط به شیردادن است جلوگیری نمود؟
- اگر کودک شیرخوار از نظر رشد مشکل داشته باشد، چه باید کرد؟
- آیا در مطب وی، به مشاور تغذیه با شیر مادر دسترسی هست؟
پیشنهاد میکنم فواید شیردادن برای مادر و تعداد نوبت و طول مدت شیر دادن به نوزاد را نیز بخوانید.

کلاس‌های آمادگی برای شیردادن
این کلاس‌ها معمولاً در کنار کلاس‌های آمادگی زایمان، در بیش‌تر بیمارستان‌ها دایر می‌شود و به خانم‌های جوانی که در انتظار نوزاد هستند، روش صحیح شیر دادن و جلوگیری از بروز مشکلات را می‌آموزند.
در این کلاس‌ها به مادران توصیه می‌شود که به مشاور تغذیه مراجعه کنند، البته مدرس این کلاس‌ها ممکن است نقش مشاور تغذیه را نیز داشته باشد. برنامه‌های آموزشی وسیعی نیز برای تربیت مشاور تغذیه با شیر مادر تدوین شده است. نکات روزهای اول شیردهی و روش صحیح شیردادن را بخوانید.

آماده کردن سینه برای شیردادن
بسیاری از متخصصان تغذیه عقیده دارند که بیش‌تر مادران به‌طور طبیعی و بدون آموزش قبلی می‌توانند به نوزاد خود شیر بدهند.
این مادران اگر طرز بغل کردن و نگه‌داشتن نوزاد را هنگام شیر خوردن بیاموزند و به‌طور صحیح، گرفتن سینه را به نوزاد یاد بدهند، با مشکلی، مانند ناراحتی و زخم سر سینه روبه‌رو نخواهند شد.
برای این که مادر، خود را برای مک زدن‌های شدید نوزاد آماده کند، بهتر است در مراقبت از سینه‌های خود به این نکات توجه نماید:
- از شستن سینه‌ها با صابون، به‌ویژه صابون‌های قوی، خودداری کند. این صابون‌ها باعث خشک شدن و ترک خوردن سر سینه می‌شوند. هنگام استحمام، معمولاً شستن سینه‌ها با آب ساده برای تمیز کردن آن‌ها کافی است.
- غده‌های اطراف نوک سینه، ماده‌ای لیزایی ترشح می‌کند که آن را نرم نگاه می‌دارد و نیاز به استعمال روغن یا کرم‌های نرم کننده را از بین می‌برد.
- بعضی از مادران برای این که حساسیت نوک سینه‌های خود را کاهش دهند، مدتی از روز را بدون پوشیدن لباس زیر می‌گذرانند یا از لباس زیر مخصوص شیردادن استفاده می‌کنند و جلو آن را باز می‌گذارند. به این صورت، حساسیت نوک سینه‌ها به علت اصطکاک ملایم سر سینه با لباس از بین می‌رود.
- ماساژ سینه نیز به سلامت آن کمک می‌نماید و مادر را برای شیر دادن به نوزاد یا دوشیدن شیر آماده می‌سازد.

معاینه سینه‌ها
قبل از زایمان و شروع شیردادن، بهتر است مادران به متخصص مراجعه کنند تا سینه‌هایشان را معاینه کند و از وضع نوک سینه‌ها از نظر صاف بودن، فرورفتگی یا عادی بودن اطلاع پیدا کنند.
اگر نوک سینه به‌طور عادی برجسته باشد، نوزاد می‌تواند به‌راحتی آن را بگیرد؛ ولی داشتن نوک سینه صاف یا فرورفته، کار شیر دادن به نوزاد را مشکل می‌کند.
نوزاد برای گرفتن نوک سینه صاف یا فرورفته مادر، مجبور است آن را به شدت بمکد، این عمل باعث زخم شدن و ناراحتی سینه می‌شود.
تشخیص صاف بودن یا فرورفتگی نوک سینه کار ساده‌ای است و در سه ماهه اول بارداری با انجام آزمایش ساده‌ای می‌توان به وضع سینه‌ها پی برد. برای این کار، انگشت شست و نشان را در دو طرف هاله سینه قرار داده، به ملایمت آن را فشار دهند. اگر برجستگی نوک سینه زیادتر شود یا به همان حالت باقی بماند، وضع آن عادی است؛ ولی اگر برجستگی صاف شود، یا به طرف داخل فرو رود، وضع آن غیرعادی می‌باشد. برای رفع این اشکال باید از سینه‌پوش مخصوص استفاده کنند. سینه‌پوش، کلاهک پلاستیکی مخصوصی است که در داخل لباس زیر قرار می‌گیرد و فشار ملایمی روی هاله پستان وارد می‌کند. در اثر این فشار، نوک سینه برجسته می‌شود و از سوراخ وسط کلاهک بیرون می‌زند. این کلاهک و سایر وسایل کمکی را می‌توان از مشاور تغذیه یا داروخانه‌ها خریداری کرد.
انجام آزمایش فوق برای اطلاع از وضع نوک سینه لازم است، زیرا از شکل ظاهری سینه نمی‌توان به عادی بودن نوک سینه پی برد. بسیاری از نوک سینه‌هایی که ظاهر عادی و برجسته دارند، به این آزمایش جواب منفی می‌دهند.
برای شیر دادن به نوزاد، علاوه بر آمادگی فیزیکی، آمادگی روحی و عاطفی نیز اهمیت دارد. بسیاری از خانم‌ها، شیر دادن به نوزاد را یک امر طبیعی و فطری نمی‌دانند و برای آن ارزش زیادی قایل نیستند و در هفته‌های اول که نوزاد نیاز مبرمی به شیر مادر دارد، مسئولیتی نسبت به این امر مهم احساس نمی‌کنند. بعضی مادران نیز با توجه به آگاهی‌های علمی به فایده شیر مادر برای نوزاد واقف‌اند؛ ولی از مسئولیت سنگین در هفته‌های اول و پشتکاری که برای بیدار شدن در طول شب لازم است، بی‌اطلاع هستند. در هر حال پس از گذراندن این دوره دشوار، تغذیه نوزاد برای مادر شکل آسان‌تری پیدا می‌کند. این مادران برای کسب آمادگی بیشتر، می‌توانند با مادرانی که فرزندان خود را با موفقیت شیر می‌دهند مشورت کنند. معاشرت و گفت‌وگو با این مادران، مشوق خوبی برای شیر دادن به نوزاد است.