مهم ترین علت مرگ و میر مادران باردار چیست؟

خوشبختانه امروزه با افزایش سطح آگاهی مادران و مراقبت های پیش از بارداری و کنترل های دقیق این دوران آمارها در این زمینه کاهش پیدا کرده است.

سلامت: خوشبختانه امروزه با افزایش سطح آگاهی مادران و مراقبت های پیش از بارداری و کنترل های دقیق این دوران آمارها در این زمینه کاهش پیدا کرده است.

برخی بیماری های پیشرفته و مشکل های جسمی و روانی را پیش از باردار شدن نباید نادیده گرفت. برای اینکه در مورد بارداری های ممنوع و خطرناک بیشتر بدانیم با دکتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت وگو کرده ایم.

خانم دکتر! می توان گفت بارداری دورانی پرخطر است؟

بارداری دورانی است که در آن مادر در معرض خطرهای جدیدی قرار می گیرد. بارداری ها از لحاظ خطر به ۲ دسته تقسیم می شوند؛ بارداری های کم خطر و بارداری های پرخطر.

بارداری های کم خطر به بارداری هایی گفته می شود که در آن مادر حدود ۲۵ تا ۳۵ سال سن دارد، سابقه بیماری خاصی ندارد، فشار خون و وزنش در محدوده طبیعی است و بارداری او یک قلوست اما وجود هرگونه مشکل قبل از بارداری طوری که سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازد، بارداری را جزو موارد پرخطر قرار می دهد.

لطفا چند نمونه از این مشکل ها را مثال بزنید؟

بارداری زیر سن ۱۸ سال یا بالای ۴۵ سال جزو موارد پرخطر است زیرا در این سنین عوارض بارداری بیشتر و احتمال زایمان زودرس زیاد است.

احتمال مسمومیت بارداری و تولد نوزاد نارس هم بیشتر خواهد بود. باید توجه داشت افزایش سن باعث بروز بیماری هایی می شود. اگر خانمی بالای ۴۰ سال باردار شود احتمال افزایش فشار خون و مسمومیت و دیابت بارداری در او بیشتر خواهدبود. بارداری پنجم و ششم و بارداری چند قلویی هم که در آن احتمال پارگی رحم وجود دارد، از موارد بارداری پرخطر است.

بارداری خارج رحمی که در آن جنین داخل رحم رشد نمی کند و در لوله های رحمی یا روی تخمدان ها جایگزین می شود نیز از اورژانس های مامایی و ممکن است باعث خونریزی شدید شکمی و حتی مرگ شود. جراحی های مکرر شکمی، چسبندگی های شدید و سابقه سزارین بیش از ۳ بار هم بارداری را پرخطر می کند.

در چه بیماری هایی به مادر مبتلا میگویند بهتر است باردار نشود؟

برخی بیماری ها به خودی خود ممکن است بارداری و سلامت مادر را تهدید کنند. از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد: بیماری های مزمن و پیشرونده کبد مثل سیروز کبدی، بیماری های اتوایمیون و هپاتیت. در این شرایط عملکرد کبد طبیعی نیست و آنزیم های آن غیرطبیعی است و ممکن است بارداری جان مادر را به خطر بیندازد.

اگر فرد مبتلا به این بیماری ها تمایل به بارداری داشته باشد، حتما باید با نظارت پزشک گوارش باشد. بیماری های کلیوی پیشرونده به علت تغییراتی که کلیه ها در طول بارداری پیدا می کنند، خطرهایی برای مادر و جنین دارند و احتمال افزایش فشار خون و نارسایی کلیه بیشتر خواهدبود. این زنان هم در صورت تمایل به بارداری حتما باید تحت نظر متخصص باردار شوند.

برای خانم های مبتلا به بیماری های مادرزادی قلب مانند نارسایی قلب، تنگی عروق کرونر و سابقه سکته قلبی بارداری خطرناک است. زنان بارداری که دچار تنگی دریچه قلب هستند، به دلیل کاهش میزان برون ده قلب بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به سنکوپ، تنگی نفس و مرگ ناگهانی خود و جنین قرار می گیرند.

علاوه بر این احتمال سقط جنین، زایمان زودهنگام و رشد ناکافی کودک، آب آوردن شش ها و حتی مرگ هم وجود دارد. مادرانی که بیماری خونی و انعقادی دارند هم ممکن است در طول بارداری با مشکل هایی مواجه شوند.

می گویند خانم هایی که سابقه سرطان دارند هم نباید باردار شوند. درست است؟

ممکن است پزشک به برخی از زنانی که به انواعی از سرطان ها مبتلا بوده اند و از درمان آنها حداقل ۵ سال می گذرد، اجازه بارداری دهد ولی خطرهای زیادی دارد.

در بیماری های ریوی پیشرونده که هم به دلیل اینکه میزان اکسیژن رسانی به جنین را کاهش می دهند و نیز در دیابت پیشرونده قبل از بارداری هم وجود دارد به مادرانی که ۲ فرزند دارند توصیه می شود دیگر باردار نشوند یا حتما تحت نظر پزشک متخصص غدد باشند که کنترل دقیق انجام شود. باید به همه مادرانی که مشکل های ذکر شده را دارند توصیه کرد که از بارداری های ناخواسته جلوگیری کنند.

خانم دکتر! مهم ترین علت مرگ ومیر مادران باردار چیست؟

از علل مهم مرگ ومیر مادران در دوران بارداری مسمومیت بارداری، خونریزی، زایمان سخت، فشارخون بالا، عفونت و عوارض سقط های غیربهداشتی است. از بین این موارد، خونریزی عامل مهمی در مرگ ومیر زنان تلقی می شود.