داروی خواب آور کودکان، استفاده کنیم یا نه؟

زمانی که کودک دچار مشکلات بی‌خوابی است،‌ استفاده از داروی خواب‌آور کودکان،‌ آخرین راهکاری است که باید امتحان کنید. 

مشکلات خواب در کودکان و نوجوانان: داروی خواب یا راهکارهای دیگر؟

اگر کودک شما با خوابیدن، یا در خواب ماندن مشکل دارد، دارو لزوما مشکل را برطرف نمی‌کند. داروهای خواب به ندرت برای کمک به خواب کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود، چون داروها می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. حتی داروهای گیاهی، یا طبیعی نیز ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند. 

مخلوط کردن داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه، یا داروهای گیاهی می‌تواند بسیار خطرناک باشد. همیشه ابتدا با پزشک یا داروساز مشورت کنید. قبل از اینکه با پزشک عمومی در مورد داروهای خواب برای فرزندتان صحبت کنید، همیشه بهتر است تغییرات خواب و سبک زندگی را امتحان کنید بلکه کودک بتواند بهتر بخوابد. این تغییرات عبارتند از: مصرف آهن و مصرف ملاتونین.

مصرف آهن

اگر فرزند شما سندرم پای بیقرار، یا اختلال حرکتی دوره‌ای اندام دارد و ذخایر آهنش کم است، پزشک ممکن است مصرف آهن اضافی را از طریق غذاهای سرشار از آهن یا مکمل‌ها توصیه کند.

ملاتونین

ملاتونین، هورمونی است که هنگام تاریک شدن هوا در شب به طور طبیعی توسط مغز تولید می‌شود. این هورمون به بدن کمک می‌کند تا در شب به خواب برود. همچنین در حفظ ساعت بدن در روز موثر است. اگر کودک شما بالای 2 سال دارد، اوتیستیک است یا اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی (ADHD) یا کم‌بینایی یا نابینایی و همچنین مشکلات خواب مداوم یا مشکل در به خواب رفتن و بیدار شدن در صبح دارد، ممکن است پزشک برایش ملاتونین تجویز کند.

اگر کودک ملاتونین مصرف می‌کند، باید قبل از مصرف دوز شبانه خود، آرام و آماده خواب باشد. چون ملاتونین معمولا در عرض سی تا شصت دقیقه عمل می‌کند. ملاتونین را فقط در صورت تجویز پزشک مجاز هستید به کودک بدهید.

داروهای آرام‌بخش

کودک شما باید داروهای آرام‌بخش را نیز فقط تحت نظر پزشک مصرف کند. این داروها برای کودکان زیر 2 سال توصیه نمی‌شود چون می‌توانند عوارض جانبی مانند تحریک‌پذیری، بیش‌فعالی، رفتار چالش‌برانگیز و خواب‌آلودگی در طول روز در برخی از کودکان ایجاد کنند.

بعید است که داروهای آرام‌بخش به مشکلات خواب کودک کمک کند، مگر اینکه کودک از آن‌ها در ترکیب با استراتژی‌هایی متمرکز بر روتین قبل از خواب استفاده کند.

قرص خواب کودک

قرص‌های خواب گاهی اوقات برای بزرگسالان مبتلا به مشکلات خواب تجویز می‌شود، اما اثرات آن‌ها در کودکان به اندازه کافی مطالعه نشده است. در موارد نادر، پزشک ممکن است تحت نظارت دقیق پزشکی و معمولا فقط برای مدتی محدود برای کودک شما قرص خواب تجویز کند. برخی از قرص‌های خواب می‌توانند اعتیادآور باشند.

سایر داروهای خواب‌آور کودکان (داروهای تجویزی)

اگر کودک شما اوتیستیک یا بیش‌فعال است، اختلالات رفتاری، تاخیر در رشد یا بیماری مانند فلج مغزی و همچنین خواب ضعیفی دارد، این موضوع را با پزشک متخصص اطفال در میان بگذارید.

معرفی عادات خواب بهتر برای کودکان

بهتر است به جای استفاده از داروی خواب‌آور کودکان، عادات خوب خواب را در کودک پرورش دهید که شامل موارد زیر است:

• محدود کردن غذا و نوشیدنی با کافئین
• انجام فعالیت بدنی بیشتر

اگر خواب بهتر و عادات غذا خوردن کمکی نمی‌کند، با پزشک عمومی صحبت کنید، به ویژه اگر مشکلات خواب فرزندتان بر سلامتی، تکالیف مدرسه یا روابط او تأثیر می‌گذارد. همچنین اگر مشکلات خواب کودک شما را مضطرب می‌کند، یا اگر مشکلات بیش از 2 تا 4 هفته است که ادامه دارد، از پزشک کمک بخواهید.

استفاده از داروی خواب‌آور کودکان و نوجوانان

گاهی اوقات مشکلات خواب حتی پس از اینکه کودکان عادات خواب بهتری را امتحان و تغییرات دیگری ایجاد کردند، ادامه می‌یابد. از این مشکلات با عنوان مشکلات خواب مداوم نام می‌برند.  هنگامی که کودکان مشکلات خواب مداوم دارند، پزشکان گاهی اوقات دارویی مانند ملاتونین یا آرام‌بخش تجویز می‌کنند.

اگر پزشک داروی خواب برای کودک شما تجویز کرده، راهکارهای دیگری را نیز برای کودک شما توصیه خواهد کرد. این رویکرد ترکیبی به حل سریع‌تر مشکلات فرزند شما کمک می‌کند. همچنین به این معنی است که دارو برای مدت طولانی مورد نیاز نخواهد بود و کودک با قطع مصرف دارو، خواب بهتری خواهد داشت.

برخی از داروهای خواب بدون نسخه در دسترس هستند. اگر می‌خواهید از یکی از این داروها استفاده کنید، همیشه ابتدا با پزشک کودک در مورد آن صحبت کنید و همیشه عوارض جانبی داروهای خواب‌‌آور بدون نسخه و تجویزی را مد نظر داشته باشید.

فقط در صورتی که پزشک توصیه کرده باشد و فقط در صورتی که پزشک بر درمان کودک نظارت دارد، باید به کودکتان داروی خواب بدهید. هرگز به کودک خود بیش از دوز توصیه شده، دارو ندهید.

داروهای گیاهی خواب

داروهای گیاهی یا «طبیعی» خواب مانند بابونه، رازک و خارمریم، در دسترس هستند، اما شواهد زیادی وجود ندارد که نشان دهد این داروها به مشکلات خواب کمک می‌کنند.

والرین، اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 (روغن ماهی) ممکن است کیفیت خواب را در برخی افراد بهبود ببخشد. این مکمل‌ها عوارض جانبی زیادی ندارند، اما شواهد کافی برای موثر بودن آن‌ها در دسترس نیست.

مخلوط کردن داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه یا داروهای گیاهی می‌تواند بسیار خطرناک باشد. همیشه ابتدا با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

نکات کلیدی درباره داروی خواب‌آور کودک

• اگر کودک دچار مشکل خواب شدید است،‌ با مشورت با پزشک می‌توانید از داروهای خواب برای او استفاده کنید. با این حال به ندرت برای کمک به مشکلات خواب در کودکان و نوجوانان از داروی خواب استفاده می‌شود.
• فقط در صورتی باید به کودکتان داروی خواب بدهید که پزشک آن را تجویز یا توصیه کرده و بر درمان کودک شما نظارت دارد.
• اگر کودک از داروهای خواب استفاده می‌کند، برای ایجاد عادات خواب بهتر به کمک نیز نیاز دارد.

خلاصه

همان‌طور که متوجه شدید استفاده از داروی خواب‌‌آور کودکان فقط در صورت صلاحدید پزشک مجاز است. ابتدا راهکارهای طبیعی مانند تنظیم روتین خواب،‌ ترغیب کودک به انجام فعالیت بدنی و موادی مانند ‌اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 را امتحان کنید. در صورتی که این راهکارها مفید نباشد،‌ ممکن است پزشک برای کودک،‌ داروهایی مانند آهن،‌ ملاتونین و حتی داروی خواب‌آور کودکان تجویز کند. این داروها در صورت تجویز پزشک،‌ مشکلی ایجاد نمی‌کنند.