روان پریشی پس از زایمان، چگونه است؟

هرچند به خاطر تغییرات هورمونی، زنان باردار تغییرات زیادی را در خلق و خوی خود احساس می‌کنند، اما گاه برخی از این تغییرات آنقدر عجیب و گاه دور از انتظار است که نمی‌توان تشخیص داد که کدام نشانه طبیعی و کدام غیر طبیعی است. فیلم «تالی» «TULLY»، داستان زنی است به نام «مارلو» که بعد از به دنیا آوردن فرزند خود، دچار نوعی توهم می شود. البته شما با دیدن فیلم به صورت کاملا قطعی متوجه نخواهید شد که آیا وقایع فیلم واقعی است و یا در نتیجه توهم بازیگر زن به تصویر کشیده شده است.
داستان از آنجا شروع می‌شود که برادر«مارلو» که شخص بسیار ثروتمندی است برای کمک به خواهر خود از یک پرستار شبانه به نام «تالی» می خواهد تا به خواهرش در مراقبت از نوزاد تازه متولد شده کمک کند. اما نمی توان به درستی حدس زد که آیا «تالی» زاده توهم زن به‌خاطر علایم بعد از بارداری است و یا نه. در هر صورت «تالی» نمونه یک زن کامل و بدون نقص در پرستاری از نوزاد است.
اما جدا از مباحثی که در مورد زنان باردار وجود دارد، فیلم «تالی» وارد قلمروی می شود که در جامعه فعلی ما به ندرت در مورد آن بحث می‌شود. موضوع بر سر فشارهای روحی و روانی است که زنان باردار طی هفته‌ها و گاه ماه‌ها بعد از تولد نوزاد آن را تجربه می‌کنند. در واقع داستان «تالی»، در مورد بیماری‌های بسیار جدی روحی و روانی است که بعد از زایمان برای زنان اتفاق می‌‌افتد. اما بیایید ببینیم کدام یک از نشانه‌های بعد از زایمان طبیعی و کدام غیر طبیعی هستند. آگاهی از این موضوع می‌تواند در تشخیص بهنگام اختلالات روانی جدی کمک زیادی کند.

چه نشانه‌هایی طبیعی است؟
75 درصد از زنان درطول هفته اول بارداری یا بعد از زایمان افسردگی و نگرانی را تجربه می کنند که با عنوان افسردگی زایمان شناخته می‌شود. در این حالات مادر ممکن است بدون هیچ دلیل مشخصی شروع به گریه کند. برای مثال فرد تنها به‌خاطر این فکر ساده که چرا هیچ‌کس به او زنگ نمی‌زند و یا به ملاقاتش نمی‌آید، ممکن است بغضش بشکند. این تغییرات که دلیل عمده آن تغییرات هورمونی است بعد از زایمان اتفاق می افتد و طبیعی نیز است.
تغییرات خلق و‌خوی اگر طبیعی باشد، از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد و توسط خود مادر قابل کنترل بوده و نیازی به مداوا ندارد.
احساساتی مانند گیجی، که نتیجه بی‌خوابی است، نگرانی ها و اضطراب‌هایی که به واسطه نگهداری 24 ساعته از نوزاد حس می‌شود و همچنین لحظاتی که مادر به خاطر نیاز بی وقفه نوزاد، دچار خشم و رنجش می‌شود، همه و همه موقتی است و به آسانی سرکوب می ‌شوند؛ یعنی حس غالب شادمانی و شگفتی از حضور نوزاد مجددا به مادر برمی‌گردد و جای هیچ نگرانی وجود ندارد.

چه نشانه هایی غیر طبیعی است؟
اشکال متفاوتی از افسردگی وجود دارد که نوع خفیف آن تنها چند روز طول کشیده و در اثر همنشینی با دوستان مورد علاقه یا گوش دادن به یک موسیقی خوب و دلخواه از بین می‌رود. اما اختلال افسردگی عمده و حاد که در هفته ها یا ماه‌ها پس از زایمان یا در دوران بارداری شروع می‌شود، بسیار جدی و نگران کننده است. محققان هنوز دلیل بروز چنین اختلالاتی را اثبات نکرده‌اند، اما تخمین می‌زنند که این اختلالات از 1 تا 10 ماهگی اتفاق می‌افتد.
از آنجا که بسیاری از اختلالات افسردگی حاد مانند کمبود انرژی و نداشتن تمرکز، با علایمی که به صورت طبیعی بعد از زایمان رخ می‌دهد شبیه به یکدیگر است، نمی‌توان تنها با مشاهده چنین علایمی به داشتن اختلال افسردگی حاد در مادر مشکوک شد.
اما زمانی که این نشانه‌ها با یک افسردگی غالب که در تمام طول روز اتفاق می افتد همراه شود، مخصوصا زمان‌هایی که مادر احساس بی‌علاقگی، کمبود لذت و خوشی را تجربه کند و مهم تر از همه این نشانه ها حداقل 2 هفته طول بکشد، می‌توان پی برد که این حالات، پیامدهای طبیعی تولد نوزاد نیست.
بدون درمان (روان‌درمانی یا دارو)، افسردگی می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها ادامه داشته باشد.این حالات مانع توانایی مادر در برقراری ارتباط با نوزاد و ایجاد تعامل با او شده که متاسفانه تاثیر منفی را در رشد نوزاد برجای می‌گذارد.

روان‌پریشی بعد از زایمان
روان‌پریشی بعد از زایمان به صورت کلی با اختلالات افسردگی حاد متفاوت است. این حالات(روان‌پریشی) بسیار نادر است به طوری که از هر1000 تولد، یک یا دو زن به آن مبتلا می‌شوند. نشانه‌های روان‌پریشی خشن تر و با شدت بیشتری همراه است؛ همانند گیجی و سردرگمی عمیق، پریشانی ذهنی و آشفتگی، توهم، ناتوانی در تشخیص موقعیت، عدم تمرکز و ضعف حافظه. بر اساس تفکر امروزی این نوع اختلال دوقطبی است و باید به سرعت و با جدیت درمان شود.
علاوه بر فیلم «تالی» می توان از یک رمان نام برد که داستان یک زن را با اختلالات شدید روانی روایت می‌کند. نام این رمان «پایان معجزه» است. شخصیت اصلی داستان که نوزاد خود را از دست داده، دچار توهم بارداری می‌شود. او حرکت یک نوزاد در درون شکم خود را حس می‌کند. علاوه بر این صدای کودکانه‌ای را می‌شنود که به او می‌گوید: «مادر دوستت دارم». این زن به پزشک خود مراجعه می‌کند، اما با وجود اینکه پزشک متخصص بعد از معاینه فیزیکی و بررسی نتیجه آزمایش، او را از باردار نبودن مطمئن می‌سازد، اما زن همچنان توهم بارداری را در سرش می‌پروراند. اوحتی واقعیت موجود مبنی بر عدم بارداری و گزارش پزشک را نادیده می‌گیرد. داستان این زن نمونه‌ای از اختلالات روانی پس از زایمان است که نیاز به درمان جدی دارد.