عفونت ادرار در کودکان، مراقبت های خانگی

عفونت ادراری نوعی عفونت در ادرار است. این عفونت معمولاً در مثانه و در برخی موارد در کلیه‌ها دیده می‌شود. عفونت‌های ادراری در کودکان نسبتاً شایع است اما معمولاً خطرناک نیست. این عفونت‌ها معمولاً با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند.
اگر کودک شما به عفونت ادراری مبتلا شده است شما باید هر چه سریع‌تر اقدامات درمانی لازم را انجام دهید. متخصص اطفال بیماری کودک شما را مورد ارزیابی قرار داده و روش درمانی مناسب را پیشنهاد می‌دهد. معمولاً عفونت‌های ادراری با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند.

عفونت ادراری چیست؟
عفونت ادراری عفونتی است که در مجاری ادراری ایجاد می‌شود. عفونت‌ها معمولاً به دلیل وجود میکروب‌ها که ارگانیسم‌های بسیار کوچک هستند که بدون میکروسکوپ نمی‌توان آنها را دید ایجاد می‌شوند. باکتری‌ها شایع‌ترین علل ایجادکننده عفونت هستند. معمولاً باکتری‌هایی که وارد دستگاه ادرار می‌شوند قبل از این که باعث ایجاد علائمی شوند به سرعت توسط بدن دفع می‌شوند اما در برخی مواقع باکتری‌ها بر سیستم دفاعی طبیعی بدن غلبه کرده و باعث ایجاد عفونت می‌شوند.

علل
عفونت مجاری ادرار معمولاً به دلیل وجود باکتری‌هایی که از طریق پوست اطراف مقعد یا واژن وارد مجرای ادرار شده‌اند ایجاد می‌شود. اصلی‌ترین علت ابتلا به عفونت‌های ادرار اشریشیا کلی است که در روده‌ها شکل می‌گیرد. بیشتر عفونت‌های ادراری زمانی ایجاد می‌شوند که این باکتری یا انواع دیگر باکتری‌ها از مقعد به سمت مجرای ادرار گسترش یابند.

علائم عفونت ادراری در کودکان
تب بی‌دلیل تنها علامت در بسیاری از کودکان است. حدود ۵ درصد از کودکانی که تب می‌کنند، علامت دیگری از عفونت مجرای ادراری ندارند. در برخی موارد ممکن است برخی دیگر از علائم همراه با تب یا بدون تب نیز دیده شوند که عبارتند از:
گریه یا نشان دادن علامت‌های دیگر مبنی بر این که کودک در مجرای ادراری درد احساس می‌کند.
تکرر ادرار در کودکان
اختلال در تخلیه مثانه
درد و سوزش در زمان ادرار کردن
شب‌ادراری کودکان
بوی بد ادرار
ادرار کف‌آلود
وجود خون در ادرار
تحریک‌پذیری و عصبی بودن بدون دلیل و بلند مدت کودک
استفراغ
بی‌اشتهایی کودک
درد در شکم، پهلوها و کمر
احساس خستگی
لرز
اسهال
در نوزادان ممکن است رنگ پوست زرد و رنگ چشم‌های سفید شود. (دچار زردی شوند)
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر هر یک از علائم زیر را در کودک مشاهده کردید باید به پزشک مراجعه کنید:
تب 38 درجه سلسیوس یا بالاتر در نوزادان یا تب 38.3 درجه سلسیوس یا بالاتر در خردسالان
احساس سوزش در هنگام ادرار کردن
تکرر ادرار یا نیاز فوری به دفع ادرار حتی زمانی که مقدار کمی ادرار وجود دارد.
درد در کمر و پهلوها در زیر دنده‌ها
ادرار بدبو، خونی، تیره یا کف‌آلود

عوارض
بیشتر عفونت‌های ادراری کودکان خطرناک نیستند اما برخی از عفونت‌ها می‌توانند منجر به ایجاد عوارض جدی شوند. عفونت‌های کلیوی مزمن (عفونت‌هایی که برای مدت زیادی در بدن باقی می‌مانند) می‌توانند باعث آسیب‌های دائمی شوند. این آسیب‌ها عبارتند از زخم شدن کلیه‌ها، ضعف عملکرد کلیه‌ها، فشار خون بالا و مشکلات دیگر. برخی عفونت‌های کلیوی حاد (عفونت‌هایی که به طور ناگهانی ایجاد می‌شوند) ممکن است مهلک باشند به خصوص اگر باکتری‌ها وارد جریان خون شوند. عفونت‌های ادراری ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های خطرناک در بدن که به آنها سپسیس یا عفونت خون گفته می‌شود گردند. مشکلات ناشی از ابتلا به عفونت‌های ادراری معمولاً در نوزادان تازه متولد شده و کودکان نوپا که ممکن است چیزی باعث انسداد ادرار آنها شود شکل می‌گیرد.

تشخیص
عفونت‌های ادراری به کمک آزمایش ادرار تشخیص داده می‌شوند. روش جمع‌آوری ادرار به سن کودک بستگی دارد:
اگر کودک شما هنوز از پوشک استفاده می‌کند ممکن است پزشک پلاستیکی را برای جمع‌آوری ادرار در پوشک او قرار دهد که دارای کیسه‌ای است که روبروی محل ادرار کودک و اطراف مجرای ادرار وی قرار می‌گیرد و با صابون، آب گرم یا با یک تمیزکننده استریل شسته شده است. کیسه باید بلافاصله پس از پر شدن با ادرار برداشته شود و نمونه ادرار بلافاصله تحت آزمایش قرار گیرد.
برای کودکان نوپا ممکن است ادرار با یک لوله باریک به نام کاتتر جمع‌آوری شود. در زمان استفاده از کاتتر، پزشک کودک را با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده تمیز می‌کند. کاتتر به آرامی در مجرای ادرار قرار داده می‌شود تا به مثانه برسد. سپس مثانه تخلیه می‌شود. با استفاده از کاتتر باکتری‌های موجود روی پوست وارد نمونه ادرار نمی‌شوند.
یک روش دیگر برای دریافت نمونه ادرار کودکان نوپا این است که یک سوزن مستقیماً از روی پوست زیر شکم وارد مثانه کودک می‌شود. با استفاده از سوزن نیز از ورود باکتری‌های موجود روی سطح پوست به نمونه ادرار جلوگیری می‌شود.
به کودکان بزرگ‌تر ظرفی داده می‌شود تا ادرار را در آن بریزند.
درمان عفونت ادراری در کودکان
بیشتر کودکان مبتلا به عفونت‌های ادراری با مصرف آنتی‌بیوتیک و مراقبت‌های خانگی مداوا می‌شوند.

آنتی‌بیوتیک‌ها
کودکان نوپا و خردسالان مبتلا به عفونت‌های ادراری باید هر چه سریع‌تر تحت درمان قرار گیرند تا کلیه‌های آنها آسیب نبیند. پزشک احتمالاً اولین اقدامات درمانی را بر پایه علائم موجود و نتایج آزمایش ادرار کودک تجویز کرده و منتظر نتایج کشت ادرار نمی‌شود.
اگر کودک شما کمتر از 3 سال دارد و حالت تهوع شدید داشته و نمی‌تواند دارو مصرف کند یا سیستم ایمنی بدن او ضعیف است ممکن است پزشک به او آنتی‌بیوتیک تزریق کند. همچنین ممکن است کودک شما برای مدت کوتاهی در بیمارستان بستری شود و آنتی‌بیوتیک به صورت داخل وریدی به وی تزریق شود. پس از این که تب و علائم دیگر کودک شما بهبود یافت و کودک حالش بهتر شد، پزشک آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی را برای وی تجویز می‌کند. کودک باید هر چه بیشتر می‌تواند مایعات بنوشد اما نیابد او را مجبور کنید که به زور مایعات بخورد. اگر کودک شما تمایل به نوشیدن مایعات ندارد یا قادر به نوشیدن نیست با پزشک تماس بگیرید. همچنین اگر کودک شما برای تحمل درد ناشی از عفونت ادراری نیاز به مصرف دارو دارد با پزشک صحبت کنید، ممکن است پزشک مصرف داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک را برای کودک شما تجویز کند. استفاده از کیسه‌های گرم روی کمر یا روی شکم می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

مراقبت‌های خانگی
کودک باید هر چه می‌تواند مایعات بنوشد اما نباید او را مجبور کنید که مقادیر زیادی مایعات بخورد. اگر کودک شما تمایلی به نوشیدن مایعات ندارد و یا قادر به نوشیدن نیست به پزشک اطلاع دهید. همچنین در صورتی که کودک از درد ناشی از ابتلا به عفونت ادراری رنج می‌برد به پزشک مراجعه کرده تا با تجویز داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک به کاهش درد وی کمک کند. همچنین استفاده از کیسه‌های گرم روی کمر یا شکم می‌تواند در کاهش علائم مؤثر واقع شود.

پیشگیری
با رعایت نکات زیر می‌توانید از بروز عفونت‌های ادراری در کودک پیشگیری کنید:
به کودک آموزش دهید که ادرار خود را نگه ندارد و هر زمان که احساس نیاز به دفع ادرار کرد فوراً این کار را انجام دهد.
به کودک آموزش دهید که چگونه پس از دفع ادرار خود را تمیز کرده تا از ورود باکتری‌ها به مجرای ادرار او جلوگیری شود.
لباس‌های گشاد و راحت به کودک بپوشانید. لباس‌های تنگ رطوبت را حبس کرده و باعث رشد باکتری می‌شوند.
از لباس‌های زیر نخی برای کودکان استفاده کنید. زیر لباس‌های نخی با جریان هوا خشک می‌شود.
اگر کودک به یبوست مبتلا است برای درمان او با پزشک مشورت کنید تا بهترین روش درمانی را به شما پیشنهاد دهد.