تلویزیون با کودک شما چه می کند؟!(۲)

تلویزیون برای کودک دریچه ای است به دنیاهای رنگی و جذابی که هرگز ندیده و تجربه نکرده است. تماشای برنامه های مناسب تلویزیون به صورت معقول و متعادل، تاثیرات مثبتی مثل تفریح و سرگرمی، آموزش مهارت های ارتباطی و هنجارهای اجتماعی و غنی کردن گنجینه لغات کودک دارد. از طرفی، تماشای بی رویه و بدون نظارتِ برنامه های نامناسب تلویزیون، علاوه بر مختل کردن فعالیت های اصلی کودک، سبب آموزشِ زودتر از موعدِ برخی اطلاعات غیرضروری می شود و پیامدهایی مثل بی توجهی، حواس پرتی و پرخاشگریِ او را به همراه دارد. در مطلب پیش مطالب آورده شد در ادامه، به بررسی مختصر برخی از این تاثیرات مثبت و منفی می پردازیم.

کاهش فعالیت مغز
بخش گسترده ای از مغز همه آدم ها از جمله کودکان، در هنگام تماشای تلویزیون، غیرفعال است و این منفعل بودن در بلند مدت، موجبِ تحلیل رفتن و تنبل شدنِ مغز و کاهش هوش و قدرتِ تحلیل می شود.

ورود پیش از موعد به دنیای بزرگسالی
کودکان در دنیای شاد و پاک و ساده و خیال انگیز کودکی به سر می برند و در حالت ایده آل، باید تا پایانِ کودکی، در همین حال و هوا بمانند. منتها تماشای تلویزیون، به خصوص برنامه هایی که ویژه بزرگسالان طراحی شده است، به شکل زودهنگام، اطلاعاتی غیرضروری به کودک می دهد که ناخواسته بچه را از دنیای رنگارنگِ کودکی به دنیای خاکستریِ بلوغ زودرس و بزرگسالی پرت می کند. اخبار تکان دهنده سیاسی و اجتماعی، تصاویرِ ترسناک و هیجان انگیز یا آگاهی ها و اطلاعات جنسی، از همین دسته اند.

تاثیر مخرب آگهی های تبلیغاتی
این روزها تماشای تلویزیون مساوی است با تماشای روزانه صدها آگهی تبلیغاتی در زمینه های مختلف. هر روز تعداد بسیار زیادی آگهی تجاری از شبکه های مختلف رسانه ملی پخش می شود و هر کس که به قصد دیدن هر برنامه ای گیرنده خود را روشن کند، بی آن که بخواهد در معرض پخش انبوه، مداوم و سریع آگهی هایی قرار می گیرد که فقط روی مزیت ها و برتری های کالا مانور می دهند. طبق آمار و تحقیقات، کودکان سالانه 40 هزار آگهی تبلیغاتی می بینند. پیام های بازرگانیِ مربوط به چیپس و پفک و اسباب بازی و وسیله های کمک آموزشی و... که بین کارتون های روزهای هفته پخش یا حین برنامه ها دیده می شود، افکار کودک را به شکل اساسی تحت تاثیر قرار می دهد. بد نیست بدانیم کودکان زیر 6 سال، قدرت تشخیص بین آگهی های تبلیغاتی با سایر برنامه ها را ندارند، به خصوص اگر در این آگهی ها از شخصیت های محبوب تلویزیونی استفاده شود.

یک زنجیره به هم پیوسته
یادمان باشد تماشای شخصیت های متنوعِ کارتونی و عروسکی، اولِ راه علاقه مند شدنِ کودک به این کاراکترها و شروعِ خرید و استفاده از محصولات و تولیدات جانبیِ این کارتون هاست. کتاب، دفتر، پوستر، مجموعه عکس و برچسب، کیف و کفش و تی شرت، مداد و خودکار و تراش و... حالا گاهی این شخصیت ها، عروسک های «شکرستان» است که به دلیل هماهنگی با فرهنگ و باورهای ما، حتی اگر تن به خرید این محصولات بدهیم، تاثیر منفی بر کودک ندارد؛ ولی گاهی شخصیت های خشن «انتقام جویان» هستند که هیچ سنخیتی با هیچ کدام از ابعاد زندگی ما ندارند. اینجاست که داد بزرگ ترها درمی آید. در حالی که باید پیش از این ها، موقع تماشای این کارتون ها توسط کودک، فکرِ تبعات و دردسرهای بعدی را می کردند.