تحسین رفتار کودکان، قدیمی ترین راهکار تشویقی است؟

یکی از قدیمی ترین راهکارهای والدین برای تشویق کودکان به رفتار خوب، تحسین است. جون گروسِک روانشناس، در پژوهشی که به کمک دستیارانش انجام داد، متوجه شد کودکانی که اغلب برای بخشندگی شان مورد تحسین مادرانشان قرار می گرفتند، به نسبت کودکان دیگر بخشندگی کمتری داشتند.
پژوهشگران می گویند علت آن است که کودکان خود به این ویژگیِ مورد تحسین مادر - در این مورد بخشندگی - متعهد نبودند و بدون ستایش مادر واقعاً دلیلی نداشتند که به رفتار سخاوتمندانه شان ادامه بدهند.
این بدان معنا نیست که باید دست از تشویق کودکمان برداریم، بلکه به این معناست که باید به چگونگی تشویقمان و حرف هایی که می زنیم آگاه تر باشیم.
لازم است دقت کنیم که هدف ما تقویت اتکا به نفس کودکانمان باشد نه اتکای آنها به ما. اَلْفی کُهن نویسندۀ تنبیه با تشویق می نویسد: پیش از هر اظهار نظر و به خصوص هر تشویقی از سوی ما لازم است از خود بپرسیم آیا برای این به آن فرد کمک می کنیم تا احساس کند در زندگی صاحب اختیار است یا نه؟
با رعایت چهار نکته می توانیم تعریف و تشویقمان را در تقویت رفتارهای اخلاقی مؤثرتر کنیم و از خطر وابسته کردن کودکانمان به تایید ما نجات یابیم. خوشبختانه شما می توانید این نکات را بی درنگ به کار ببرید.

1- از رفتار تعریف کنید، نه کودک
هدف واقعی تحسینِ مؤثر این است که به کودک کمک کنید تا درست را از اشتباه تشخیص دهد و کشف کند که چگونه رفتارش را بهبود ببخشد. بنابراین منطقی است که تحسینمان را بر رفتار کودک متمرکز کنیم نه خود کودک.
توجه کنید که عبارت تو بچۀ خیلی خوبی هستی در واقع کودک را مورد خطاب قرار می دهد و اظهار نظری کلی دربارۀ او است. ستایش مؤثرتر این خواهد بود:
چه رفتار مهربانی با ماریتا داشتی. تو اسباب بازی هایت را با او تقسیم کردی.

2- تا می توانید علت تحسین را مشخص کنید
هنگامی که می خواهید رفتاری را تشویق کنید، کلماتتان را به گونه ای بیان کنید که کودک به طور دقیق بداند چه کاری را خوب انجام داده است. برای نمونه، اگر فرزندتان خویشتن داری نشان داده است، بگویید:
تو علی را هُل ندادی. از حرف زدن استفاده کردی. این خویشتن داری خوبی است. یا آفرین، می دانم که این همه معطل شدن در صف کار سختی است، اما تو خویشتن داری خیلی خوبی نشان دادی.

۳- تحسین باید به جا باشد
کودکان می دانند چه هنگام سزاوار تحسین هستند، پس دقت کنید: تو با حوصله تکلیف شبت را انجام دادی و عجله نکردی. خیلی تمیزتر شده است.

4- تحسین باید صادقانه باشد
بهترین تشویق آن است که صادقانه باشد و کودک را متوجه سازد که به طور دقیق چه کار درستی انجام داده است: آفرین، حفظ خویشتن داری در این شرایط کار سختی بود. اما تو موفق شدی.