درمان گوش درد کودکان، از درمان‌های خانگی تا روش‌های پیشگیری

گوش‌ درد یک بیماری شایع در کودکان است. این مشکل ممکن است خطرناک باشد اما معمولاً به دلیل ابتلا به عفونت‌های جزئی ایجاد شده و غالباً پس از چند روز، بدون نیاز به درمان، بهبود می‌یابد. با این حال، می‌توان با انجام برخی اقدامات به بهبودی سریع‌تر آن کمک کرد. گوش‌ درد در کودکان و نوزادان ممکن است با سوزش و دردی تیز یا مبهم همراه باشد. این درد ممکن است دائمی باشد یا به‌صورت متناوب ایجاد شده و برطرف شود. در این بیماری، ممکن است یک یا هر دو گوش درد بگیرد، شنوایی کودک دچار اختلال شود یا او در گوش خود احساس گرفتگی و فشار داشته باشد. اگر علت گوش‌ درد کودک را نمی‌دانید یا در مورد شنوایی او نگران هستید، حتماً او را نزد پزشک ببرید. در دامه، بیشتر درباره  روش‌های درمان گوش درد کودکان و پیشگیری از این مشکل صحبت خواهیم کرد.

علل درمان گوش درد کودکان

گوش‌ درد یکی از علل شایع مراجعه به متخصص اطفال یا اورژانس است. این مشکل دلایل مختلفی دارد و بیشتر موارد آن خود به‌ خود و با برطرف شدن علت زمینه‌ای، بهبود می‌یابند. مدت زمان ابتلا به گوش‌درد به علت‌های زمینه‌ای آن بستگی دارد. اگر کودک از گوش‌ درد رنج می‌برد یا نوزاد علائمی از گوش‌ درد نشان می‌دهد، بهتر است او را نزد پزشک ببرید. پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک یا قطره گوش را برای تسریع روند بهبودی تجویز کند. درد ناشی از گوش‌درد ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از این علل مستقیماً بر گوش اثر می‌گذارند و برخی دیگر مربوط به بیماری‌هایی هستند که بر اطراف گوش تأثیر دارند.

دلایل شایع گوش‌درد در کودکان عبارتند از:

• تجمع مایعات در عمق گوش که به "چسب گوش" معروف است و بیشتر کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• عفونت کانال گوش در قسمت بیرونی پرده گوش (آماس گوش خارجی).
• وجود فولیکول مو در کانال گوش.
• ابتلا به اگزما در گوش (درماتیت سبورئیک).
• آسیب‌دیدگی کانال گوش ناشی از ورود اجسام خارجی مانند نوک گوش‌پاک‌کن یا اشیای تیز.
• انسداد گوش به دلیل تجمع چسب‌ها و مایعات درون گوش یا اجسامی که در گوش فرو رفته‌اند.
• عفونت و چرک گلو ناشی از التهاب لوزه یا سرماخوردگی کودکان.
• درد فک که به "درد مفصل تمپوروماندیبولار" معروف است.
• آبسه دندان یا درد دندان به دلایل دیگر.
• نورالژی تری‌جمینال یا درد عصب صورت.

علائم گوش‌درد کودکان

گوش‌درد در نوزادان و کودکان ممکن است به دلیل عفونت گوش ایجاد شود که می‌تواند برای آن‌ها بسیار ناراحت‌کننده باشد. برخی از علائم گوش‌درد عبارتند از:

• نوزادان ممکن است گرم و تحریک‌پذیر شوند.
• کودکان ممکن است گوش خود را بکشند یا بمالند.
• تب بالا (بیش از ۳۸ درجه).
• کم‌اشتهایی در نوزادان و کودکان.
• اختلالات خواب و بی‌قراری در شب.
• سرفه و آبریزش بینی.
• اختلالات شنوایی.
• اختلالات تعادلی.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

در موارد زیر، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

• اگر کودک زیر یک سال دارد و به عفونت گوش مبتلا شده است.
• اگر کودک بیش از یک سال دارد و دچار گوش‌درد و تب شده است.
• اگر چیزی در گوش کودک فرو رفته باشد.
• اگر گوش‌درد کودک با گرفتگی گردن همراه باشد.
• اگر پشت گوش کودک متورم و قرمز شده باشد.
• اگر گوش‌درد با سرگیجه و اختلالات تعادلی همراه باشد.
• اگر گوش‌درد شدید باعث گریه مداوم کودک شده و داروهای مسکن مؤثر نبوده‌اند.
• اگر از گوش کودک خون یا چرک خارج می‌شود، زیرا ممکن است ناشی از پارگی پرده گوش باشد.
• اگر پس از دو روز از آغاز درمان با آنتی‌بیوتیک، هنوز گوش‌درد ادامه دارد.

نحوه تشخیص گوش درد کودکان

وقتی پزشک مشکوک به عفونت گوش باشد، از ابزار مخصوصی به نام اوتوسکوپ برای معاینه گوش استفاده می‌کند. یک پرده گوش سالم رنگ خاکستری مایل به بنفش دارد و شفاف است. عفونت گوش ممکن است باعث التهاب، تورم یا قرمزی پرده گوش شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی را نیز توصیه کند.

روش‌های درمان گوش درد کودکان

برای کودکان دو ساله یا بزرگ‌تر که بیماری شدید یا تب ندارند، می‌توان به مدت یک یا دو روز روند بیماری را تحت نظر گرفت. بسیاری از عفونت‌های گوش میانی پس از چند روز بهبود می‌یابند.

والدین می‌توانند برای کاهش گوش‌ درد کودکان اقدامات زیر را انجام دهند:

• اگر کودک آبریزش بینی دارد، به او قطره بینی بدهید تا تنفس و غذا خوردنش راحت‌تر شود. از این قطره‌ها بیش از یکی دو روز استفاده نکنید. اگر پرده گوش پاره شده باشد، از قطره گوش یا روغن زیتون استفاده نکنید.
• برای کاهش درد گوش، از داروهای مسکن مانند استامینوفن (تایلنول کودکان) یا ایبوپروفن (ادویل کودکان) طبق دستورالعمل استفاده کنید.
• اگر کودک به گوش‌ درد مزمن یا عفونت‌های مکرر گوش مبتلا است، ممکن است پزشک لوله‌های کوچکی به نام گرومت را برای تخلیه مایعات اضافی و عفونت در گوش قرار دهد.
• درمان اجسام خارجی در گوش بستگی به نوع شی دارد. پزشک ممکن است از انبرک یا قاشق مخصوص برای خارج کردن اجسام نرم یا از سرنگ مخصوص برای خارج کردن اجسام سخت استفاده کند.

درمان خانگی گوش‌ درد کودکان

اگر گوش درد کودکان ناشی از مشکلی جدی نباشد، می‌توان با برخی روش‌های خانگی آن را بهبود بخشید.

• استفاده از کمپرس گرم: یک کمپرس آب گرم را به مدت 20 دقیقه روی گوش کودک قرار دهید. این کار می‌تواند درد گوش او را کاهش دهد.

• استفاده از قطره بینی: اگر کودک آبریزش بینی دارد، از قطره بینی استفاده کنید تا تنفس او راحت‌تر شود. این روش می‌تواند در کاهش فشار داخل گوش کمک کند.

• مصرف داروهای مسکن: برای کاهش درد گوش، می‌توان از داروهای مسکن مانند استامینوفن (تایلنول کودکان) یا ایبوپروفن (ادویل کودکان) طبق دستور پزشک استفاده کرد.

• تنظیم وضعیت خواب کودک: کودک را به گونه‌ای بخوابانید که سر او کمی بالاتر از بدن قرار داشته باشد. این کار به کاهش فشار در گوش و تسکین درد کمک می‌کند.

• اجتناب از دود سیگار: کودک را از دود سیگار دور نگه دارید زیرا می‌تواند شدت و تناوب عفونت‌های گوش را افزایش دهد.

راه‌های پیشگیری از گوش درد کودکان

برای کاهش احتمال ابتلا به گوش‌درد در کودکان، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

• برای تمیز کردن گوش، هیچ جسمی را داخل آن فرو نبرید.
• کودک را از سرماخوردگی، به‌ویژه در روزهای اول تولد، محافظت کنید. بسیاری از عفونت‌های گوش با سرماخوردگی شروع می‌شوند.
• عفونت‌های گوش اغلب پس از آنفولانزا رخ می‌دهند. کودکانی که در معرض خطر هستند، باید سالانه واکسن آنفولانزا دریافت کنند.
• کودک را از دود سیگار دور نگه دارید، زیرا شدت و تناوب عفونت را افزایش می‌دهد.
• آلرژی‌های کودک را کنترل کنید، زیرا التهاب ناشی از آلرژی‌ها می‌تواند عفونت‌های گوش را تشدید کند.
• بهترین تغذیه برای نوزادان، شیر مادر است که احتمال عفونت گوش را کاهش می‌دهد.
• هنگام تغذیه با شیشه، کودک را در وضعیت مناسبی نگه دارید تا از ورود مایعات به گوش جلوگیری شود.
• استفاده از پستانک می‌تواند احتمال عفونت گوش را در کودکان مستعد افزایش دهد.
• در صورت بزرگ بودن آدنوئیدها (لوزه سوم)، برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید.

نتیجه‌گیری

گوش‌ درد در کودکان یک مشکل شایع است که می‌تواند ناشی از عفونت، تجمع مایع یا عوامل محیطی باشد. در بسیاری از موارد، گوش‌ درد بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می‌یابد، اما در صورت تداوم علائم، مراجعه به پزشک ضروری است. روش‌های خانگی مانند کمپرس گرم، مصرف داروهای مسکن و رعایت بهداشت می‌توانند به کاهش درد و درمان گوش درد کودکان کمک کنند. همچنین، پیشگیری از عفونت‌های گوش از طریق تغذیه مناسب، محافظت در برابر سرماخوردگی و پرهیز از قرار گرفتن در معرض دود سیگار، نقش مهمی در حفظ سلامت گوش کودکان دارد.