تست آلرژی یا حساسیت چیست؟

آلرژی‌ها شرایط رایجی هستند که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهند. حساسیت‌ها می‌توانند واکنشی به غذا، گرده گل یا شوره حیوانات خانگی باشند. درک اینکه چه چیزی این واکنش‌ها را تحریک می‌کند برای مدیریت و کاهش علائم بسیار مهم است و تست آلرژی و حساسیت نقش حیاتی در شناسایی این محرک‌ها دارند.

در این مقاله می‌خوانید:

• تست آلرژی یا حساسیت چیست و چگونه انجام می‌شود؟
• انواع تست آلرژی یا حساسیت
• در چه شرایطی باید تست آلرژی یا حساسیت انجام دهیم؟

بیشتر بخوانید: غذاهای آلرژی زا در کودکان، کدامند؟

تست آلرژی یا حساسیت چیست و چگونه انجام می‌شود؟

تست آلرژی و حساسیت روشی تشخیصی است که برای تعیین اینکه آیا یک فرد واکنش آلرژیک یا حساسیت به مواد خاصی دارد که به عنوان آلرژن شناخته می‌شوند یا خیر، انجام می‌شود. این مواد می‌توانند از غذاها و داروها گرفته تا عناصر محیطی مانند گرده، کنه‌های گرد و غبار یا شوره حیوانات را شامل شود. هدف اصلی این آزمایش‌ها شناسایی آلرژن‌های خاص است که باعث ایجاد واکنش‌های نامطلوب در افراد می‌شود و می‌تواند راهبردهای درمان و مدیریت را ارائه دهد.

تفاوت آلرژی و حساسیت

ضروری است که بین آلرژی و حساسیت تفاوت قائل شوید:

• آلرژی: آلرژی‌ها سیستم ایمنی را درگیر می‌کنند. هنگامی که فردی به ماده‌ای حساسیت دارد، سیستم ایمنی بدن او به اشتباه آن را مضر تشخیص می‌دهد و برای مبارزه با آن مواد شیمیایی مانند هیستامین آزاد می‌کند. این می‌تواند علائمی از خفیف (عطسه یا خارش) تا شدید (آنافیلاکسی) ایجاد کند.
• حساسیت‌ها: حساسیت‌ها سیستم ایمنی را درگیر نمی‌کنند. در عوض، آنها به واکنش نامطلوب بدن به برخی مواد اشاره می‌کنند که می‌تواند منجر به علائمی مانند سردرد، نفخ یا خستگی شود. حساسیت‌ها عموماً شدیدتر از آلرژی‌ها نیستند، اما همچنان می‌توانند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان:  قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

انواع تست آلرژی یا حساسیت

برای تشخیص آلرژی و حساسیت می‌توان از چندین نوع آزمایش استفاده کرد. انتخاب آزمایش اغلب به آلرژن مشکوک و سابقه پزشکی بیمار بستگی دارد.

تست خراش پوست (SPT)

تست خراش پوستی یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای تشخیص آلرژی است.

• نحوه انجام: یک پزشک مقدار کمی از آلرژن‌های مختلف را روی پوست، معمولاً روی ساعد یا پشت اعمال می‌کند. سپس پوست به آرامی خراشیده می‌شود تا مواد حساسیت زا درست زیر سطح پوست وارد شوند.
• نتایج: اگر بیمار به ماده‌ای حساسیت داشته باشد، در عرض ۱۵ تا ۲۰ دقیقه یک برجستگی کوچک قرمز رنگ (مشابه نیش پشه) در محل آزمایش ظاهر می‌شود. اندازه برآمدگی می‌تواند به تعیین شدت واکنش کمک کند.

آزمایش خون

آزمایش‌های خون، مانند تست ImmunoCAP یا تست رادیو آلرژی‌زا (RAST)، میزان آنتی‌بادی‌های خاص (IgE) را در جریان خون اندازه‌گیری می‌کنند.

• نحوه انجام: از بیمار نمونه خون گرفته شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و در معرض آلرژن‌های مختلف قرار می‌گیرد.
• نتایج: وجود و غلظت آنتی بادی‌های IgE نسبت به آلرژن‌های خاص اندازه گیری می‌شود. سطوح بالاتر این آنتی بادی‌ها نشان دهنده احتمال بالاتر آلرژی است.

تست پچ

تست پچ عمدتا برای شناسایی درماتیت تماسی ناشی از آلرژن‌هایی که مستقیماً با پوست تماس دارند، استفاده می‌شود.

• نحوه انجام: تکه‌های کوچک حاوی آلرژن‌های مختلف روی پوست، معمولاً روی پشت قرار می‌گیرند و به مدت ۴۸ ساعت در جای خود باقی می‌مانند.
• نتایج: لکه‌ها برداشته می‌شوند و پوست از نظر واکنش بررسی می‌شود. نواحی قرمز، برجسته یا خارش‌دار نشان دهنده حساسیت به ماده موجود در پچ است.

رژیم غذایی حذفی

رژیم غذایی حذفی روشی است که برای شناسایی حساسیت‌های غذایی استفاده می‌شود.

• نحوه انجام: بیمار غذاهای مشکوک را برای مدتی معمولاً ۲ تا ۴ هفته از رژیم غذایی خود حذف می‌کند و سپس به تدریج آنها را یکی یکی مجدداً در حالی که علائم را تحت نظر دارد، وارد می‌کند.
• نتایج: اگر علائم در مرحله حذف بهبود یابد و پس از مصرف مجدد عود کند، احتمالاً غذا باعث ایجاد حساسیت می‌شود.

اهمیت انجام تست آلرژی و حساسیت

درک آلرژی‌ها و حساسیت‌های خود به چند دلیل بسیار مهم است:

• بهبود کیفیت زندگی : شناسایی و اجتناب از آلرژن‌ها می‌تواند به طور قابل توجهی علائم را کاهش دهد و بهزیستی کلی را بهبود بخشد.
• پیشگیری از واکنش‌های شدید : برای افراد مبتلا به آلرژی شدید، دانستن محرک‌های آنها می‌تواند از واکنش‌های تهدید کننده زندگی مانند آنافیلاکسی جلوگیری کند.
• درمان شخصی: تشخیص دقیق، به پزشک اجازه می‌دهد تا برنامه‌های درمانی مناسبی از جمله داروها، تغییر شیوه زندگی و ایمونوتراپی ایجاد کنند.
• ارزش آموزشی: آگاهی از آلرژی‌ها و حساسیت‌های خاص به افراد آموزش می‌دهد که چگونه شرایط خود را به طور موثر مدیریت کنند و منجر به نتایج سلامتی بهتری شوند.

مطالب پیشنهادی: حساسیت پوستی در کودکان، آلرژی های مهم و راه درمان فوری و قطعی

در چه شرایطی باید تست آلرژی یا حساسیت انجام دهیم؟

تصمیم برای انجام تست آلرژی یا حساسیت باید بر اساس علائم خاص، سابقه پزشکی و عوامل خطر بالقوه گرفته شود. در این بخش برخی موارد رایج بو ضروری برای انجام تست آلرژی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

علائم مداوم یا شدید

هنگامی که فردی علائم مداوم یا شدیدی را تجربه می‌کند که می‌تواند نشان دهنده یک واکنش آلرژیک باشد، انجام آزمایش ضروری می‌شود. علائم رایج عبارتند از:

• مشکلات تنفسی: عطسه مزمن، سرفه، احتقان بینی یا تنگی نفس می‌تواند نشان دهنده رینیت آلرژیک یا آسم باشد.
• واکنش‌های پوستی: خارش مداوم، کهیر، اگزما یا بثورات غیر قابل توضیح، نشان دهنده حساسیت پوستی بالقوه است.
• مشکلات گوارشی: حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا درد شکم مکرر ممکن است نشانه‌ای از حساسیت یا عدم تحمل غذایی باشد.
• آنافیلاکسی: هر گونه سابقه واکنش‌های آنافیلاکسی که شامل مشکل در تنفس، تورم و افت فشار خون می‌شود، نیاز به آزمایش فوری آلرژی برای شناسایی آلرژن دارد.

علائم غیر قابل توضیح

هنگامی که علائم بدون دلیل مشخص رخ می‌دهد، تست آلرژی یا حساسیت می‌تواند به شناسایی محرک‌های بالقوه کمک کند. برای مثال:

• سردرد یا خستگی غیر قابل توضیح: سردردهای مزمن یا خستگی که نمی‌توانند به سایر شرایط پزشکی نسبت داده شوند، ممکن است با حساسیت‌های غذایی مرتبط باشند.
• عفونت‌های مکرر: عفونت‌های مکرر گوش یا سینوس‌ها گاهی می‌توانند به آلرژی‌های زمینه‌ای مرتبط باشند.

سابقه خانوادگی آلرژی

ژنتیک نقش مهمی در ایجاد آلرژی دارد. افراد با سابقه خانوادگی آلرژی، آسم یا اگزما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به شرایط مشابه هستند. انجام آزمایش می‌تواند به شناسایی زودهنگام آلرژن‌های بالقوه کمک کند و مدیریت پیشگیرانه را ممکن می‌سازد.

تغییرات محیطی

حرکت به مکان جدید یا تغییرات قابل توجه در شرایط زندگی می‌تواند آلرژن‌های جدیدی را به بدن معرفی کند. اگر علائم اندکی پس از چنین تغییراتی ظاهر شوند، آزمایش می‌تواند تعیین کند که آیا عوامل محیطی مانند گرده، کپک یا شوره حیوانات خانگی مسئول علائم بروز یافته هستند یا خیر.

واکنش های مرتبط با غذا

اگر غذاهای خاص به طور مداوم باعث ایجاد واکنش‌های نامطلوب شوند، انجام آزمایش برای تمایز بین آلرژی و عدم تحمل غذایی بسیار مهم است. علائمی که باید مراقب آنها بود عبارتند از:

• علائم دهان: خارش یا تورم لب‌ها، زبان یا گلو پس از خوردن برخی غذاها.
• علائم گوارشی: درد شکم، نفخ یا اسهال پس از مصرف مواد خاص.
• واکنش‌های سیستمیک: علائم عمومی مانند کهیر، مشکل در تنفس یا آنافیلاکسی پس از مصرف.

قبل از شروع ایمونوتراپی

برای افرادی که ایمونوتراپی آلرژن (شات‌های آلرژی) را در نظر می‌گیرند، آزمایش یک پیش نیاز برای تعیین آلرژن‌های خاصی است که باید مورد هدف قرار گیرند. این رویکرد شخصی، اثربخشی درمان را افزایش می‌دهد.

خطرات شغلی

برخی از مشاغل افراد را در معرض آلرژن‌های خاصی مانند مواد شیمیایی، لاتکس یا پوست حیوانات قرار می‌دهند. کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی، کشاورزی یا آزمایشگاه‌ها ممکن است از آزمایش برای شناسایی و کاهش آلرژی‌های شغلی بهره مند شوند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان:  فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

کلام آخر

همان طور که در این مقاله اشاره شد، تست آلرژی و حساسیت ابزار ضروری در تشخیص و مدیریت واکنش‌ها و حساسیت‌های آلرژیک محسوب می‌شود. در فرایند این آزمایش‌ها با شناسایی مواد خاصی که باعث ایجاد واکنش‌های نامطلوب می‌شوند، پزشکان قادر خواهند بود تا استراتژی‌های موثری برای اجتناب از محرک‌ها ایجاد کنند و علائم آلرژی و حساسیت را بهبود بخشند.