دلایل بد غذایی کودک، حتی به فکرتان هم نمی رسد

غیر معمول نیست که کودکان خردسال در مورد غذاهایی که می‌خورند سختگیر و بهانه‌گیر باشند و طعم، شکل، رنگ یا بافت غذاهای خاص را دوست نداشته باشند. دلایل بد غذایی کودکان، موضوعی است که همه پدرها و مادرها را درگیر می‌کند.  

💡 با یک کلیک سوالات پزشکی خود را از ما بپرسید و از پزشکان متخصص، پاسخ رایگان دریافت کنید

بد غذایی کودکان

برای کودکان معمول است که یک روز چیزی را دوست داشته باشند، اما روز دیگر آن را دوست نداشته باشند، از غذاهای جدید امتناع کنند و روز به روز کمتر یا بیشتر بخورند. همه این‌ها به این دلیل اتفاق می‌افتد که انتخاب اینکه چه چیزی بخوریم، یا چه چیزی نخوریم بخشی از رشد کودکان و راهی برای کاوش در محیط و ابراز استقلال است. همچنین، اشتهای کودکان بسته به میزان رشد و فعالیت آن‌ها بالا و پایین می‌شود.

دلایل بد غذایی کودکان

بد غذایی کودکان معمولا در اوایل کودکی ظاهر می‌شود و اغلب خود به خود از بین می‌رود. اما گاهی اوقات، حتی می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشد و انواع چالش‌ها را هم برای شخص و هم برای خانواده ایجاد کند. در ادامه با دلایل بد غذایی کودکان آشنا می‌شوید. 

عوامل ژنتیکی

آیا می‌دانستید که بد غذایی می‌تواند ژنتیکی باشد؟ تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از بچه‌ها ممکن است تحت تاثیر عوامل ژنتیکی به طعم و بوی غذاها حساس باشند. مثلا اگر آن‌ها حساسیت بیشتری به تلخی دارند، سبزیجاتی مانند کلم بروکلی یا اسفناج می‌توانند برایشان بد مزه به نظر برسند. این حساسیت طبیعی می‌تواند منجر به تردید یا حتی امتناع کامل از امتحان کردن غذاهای جدید شود.

تجربیات اولیه درباره غذا

تجربیات اولیه غذایی که بچه‌ها دارند، مانند بلوک‌های سازنده عادات غذایی آینده آن‌هاست. معرفی طیف گسترده‌ای از غذاها در دوران شیرخوارگی کلید ایجاد انعطاف‌پذیری غذایی است. مطالعات نشان می‌دهند که وقتی بچه‌ها در حین از شیر گرفتن، طعم‌ها و بافت‌های مختلف را می‌چشند، احتمال کمتری دارد که بد غذا شوند. از طرف دیگر، اگر بچه‌ها در ابتدا در معرض طیف متنوعی از غذاها قرار نگیرند، ممکن است فقط بافت‌ها و طعم‌های خاصی را دوست داشته باشند که باعث می‌شود رژیم غذایی آن‌ها محدود شود. 

اثر والدین

بر اساس یک مطالعه، نحوه صحبت و رفتار والدین در مورد غذا می‌تواند تأثیر زیادی بر آنچه کودکان دوست دارند، داشته باشد. اگر والدین نسبت به برخی غذاها نگرش منفی نشان دهند یا قوانین سختگیرانه‌ای در مورد غذاها وضع کنند، بچه‌ها ممکن است شبیه والدین خود شوند.

عوامل عاطفی و اجتماعی

احساس و پویایی اجتماعی زمان صرف غذا می‌تواند به شدت بر نحوه ارتباط بچه‌ها با غذا تأثیر بگذارد. کودکانی که در حین غذا خوردن احساس عجله یا فشار دارند، ممکن است بد غذا شوند. تجربیات منفی در هنگام غذا خوردن مانند مشاجرات خانوادگی یا مجبور شدن به خوردن غذایی خاص نیز می‌تواند تأثیرات ماندگاری بر جای بگذارد که منجر به بیزاری کودک از غذا شود. فشار همسالان را فراموش نکنید! بچه‌ها می‌توانند تحت تأثیر آنچه دوستانشان در مدرسه می‌خورند قرار بگیرند. 

حساسیت های حسی

برای برخی از بچه‌ها، حساسیت‌های حسی به چیزهایی مانند بافت، رنگ و بو به شدت تعیین‌کننده غذاهایی است که انتخاب می‌کنند. این موضوع به ویژه برای کودکانی که دارای اختلالات پردازش حسی هستند، مانند اوتیسم، صادق است. 

مسائل مرتبط با سلامت

گاهی اوقات، بد غذایی کودک با مسائل بهداشتی اساسی مانند آلرژی‌های غذایی، اختلالات گوارشی یا مشکلات متابولیک مرتبط است. بچه‌های مبتلا به آلرژی ممکن است خوردن را با واکنش‌های ناراحت‌کننده مرتبط کنند که باعث می‌شود در مورد آنچه در دهان می‌گذارند بسیار محتاط باشند. شرایطی مانند رفلاکس اسید یا سندرم روده تحریک‌پذیر نیز می‌تواند زمان غذا خوردن را به تجربه‌ای ناخوشایند تبدیل کند و باعث شود بچه‌ها از غذاهایی که علائم آن‌ها را تحریک می‌کنند اجتناب کنند. 

تأثیرات فرهنگی و محیطی

فرهنگ، تأثیر زیادی بر آنچه می‌خوریم و نحوه تفکر ما در مورد غذا دارد. برای بچه‌هایی که در فرهنگی با تنوع محدودی از غذاهای سنتی بزرگ می‌شوند، امتحان غذاهای بین‌المللی ممکن است مانند قدم گذاشتن در دنیایی کاملا جدید از طعم‌ها و بافت‌ها باشد. به علاوه، عوامل محیطی مانند محل زندگی و وضعیت اقتصادی خانواده نیز بر دسترسی به غذاهای تازه و متنوع تأثیر می‌گذارد و منجر به رژیم غذایی محدود می‌شود. 

عوامل رفتاری و روانی

تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی صحبت از بد غذایی کودکان به میان می‌آید، عوامل رفتاری و روانی نقش زیادی دارند. برای برخی از بچه‌ها، امتناع از خوردن برخی غذاها راهی برای اعمال کنترل است، به ویژه زمانی که در سایر زمینه های زندگی خود احساس فشار می‌کنند. در گروه دیگری از کودکان، مصرف غذاهای آشنا می‌تواند راحتی و احساس امنیت ایجاد کند. درک این حس‌ها به شما کمک می‌کند به روشی موثرتر به معرفی غذاها برای کودکان بپردازید. سعی کنید فضایی حمایت‌کننده ایجاد کنید تا بچه‌ها تشویق شوند بدون هیچ فشاری غذاهای جدید را امتحان کنند.

نفوذ رسانه ها

رسانه‌ها و تبلیغات نقش مهمی در شکل دادن به ذائقه غذایی کودکان دارند. با تمام بازاریابی‌هایی که غذاهای فرآوری شده شیرین، چرب و طعم‌دهنده مصنوعی را تبلیغ می‌کند، جای تعجب نیست که بچه‌ها به سمت گزینه‌های کم‌مغذی گرایش پیدا کنند. 

عوارض جانبی بد غذایی کودکان

بد غذایی کودکان فقط به معنی نپذیرفتن برخی غذاها نیست بلکه می‌تواند اثراتی ماندگار بر سلامت، زندگی اجتماعی و رفاه کلی کودک داشته باشد. عوارض جانبی بد غذایی کودکان عبارتند از:

کمبودهای تغذیه ای

نادیده گرفتن یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند باعث از دست رفتن مواد مغذی کلیدی مانند آهن، کلسیم و ویتامین‌های A، C و D در کودکان و منجر به مشکلاتی مانند کم‌خونی یا ضعیف شدن استخوان‌ها شود. اگر کودک مواد مغذی مهمی را از دست بدهد، پزشک ممکن است مکمل‌هایی را برای کمک به سالم ماندن او تجویز کند.

مشکلات اجتماعی

مهمانی‌های تولد، ناهار مدرسه و جمع‌های خانوادگی می‌تواند برای کودکان بد غذا استرس‌زا باشد. اضطراب در مورد غذاهای ناآشنا ممکن است باعث شود که آن‌ها از این اتفاقات اجتناب کنند و منزوی شوند. به علاوه، این ویژگی کودکان می‌تواند دستاویزی برای آزار آن‌ها توسط همسالانشان باشد که باعث می‌شود بچه‌ها برای شرکت در وعده‌های غذایی اجتماعی بیشتر تردید کنند. 

افزایش استرس خانواده

زمانی که کودک بد غذا است، خانواده نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و زمان غذا خوردن می‌تواند به تجربه‌ای ناخوشایند تبدیل شود. س

عملکرد تحصیلی و بدنی ضعیف

کمبود مواد مغذی مهم می‌تواند بر عملکرد ذهنی و فیزیکی کودکان تأثیر بگذارد. کودکان برای تقویت عملکرد مغز، تمرکز و انرژی به انواع مواد مغذی نیاز دارند. داشتن تغذیه مناسب به آن‌ها کمک می‌کند تا بهترین عملکرد را  در مدرسه داشته باشند و فعال بمانند.

اختلالات خوردن

در حالی که بد غذایی کودک همیشه منجر به اختلالات خوردن نمی‌شود، اما می‌تواند در طول زمان این خطر را افزایش دهد. مداخله زودهنگام با حمایت روانشناختی و تغذیه می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های جدی‌تر مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی کمک کند.

نحوه برخورد با بد غذایی کودکان

برخورد با بد غذایی کودکان نیاز به صبر، درک و استراتژی‌های ثابت دارد. در ادامه با چند راه عملی برای تقویت عادات غذایی متنوع در کودکان آشنا می‌شوید:

• یک برنامه روتین ایجاد کنید: برنامه غذایی ثابت و میان‌وعده، اضطراب را کاهش می‌دهد و به تنظیم نشانه‌های گرسنگی کمک می‌کند. این ساختار باعث می‌شود زمان وعده‌های غذایی قابل پیش‌بینی باشد و مقاومت کودک در برابر غذا خوردن کاهش یابد.

درگیر کردن بچه‌ها در خرید مواد غذایی و آشپزی حس مالکیت و غرور در وعده‌های غذایی را در آن‌ها تقویت می‌کند.

• کودکان را در تهیه غذا مشارکت دهید: درگیر کردن بچه‌ها در خرید مواد غذایی و آشپزی حس مالکیت و غرور در وعده‌های غذایی را در آن‌ها تقویت می‌کند. درگیر شدن کودک در فرایند تهیه غذا باعث می‌شود تمایل بیشتری به امتحان غذاهای جدید داشته باشد. 
• به کودک قدرت انتخاب بدهید: در هر وعده غذایی چند گزینه سالم ارائه دهید تا کودک بتواند از میان آن‌ها انتخاب کند. 
• الگوی تغذیه سالم ایجاد کنید: کودکان با مشاهده بزرگسالان چیزهای بسیاری یاد می‌گیرند، بنابراین ابتدا خودتان الگوی مناسبی باشید. 
• به دنبال کمک حرفه‌ای باشید: اگر بد غذایی کودک شدید یا مداوم است، با یک متخصص تغذیه، متخصص اطفال، یا روانشناس کودک مشورت کنید تا آن‌ها علت بد غذایی کودکان را شناسایی و راه حل موثر ارائه کنند.

حقایقی در مورد غذا خوردن کودکان

حقایقی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید چرا کودکان گاهی اوقات در مورد غذای خود ناسازگار هستند:

• اشتهای کودکان تحت تأثیر چرخه‌های رشد آن‌ها قرار می‌گیرد. حتی نوزادان نیز تغییر اشتها دارند. بین سن ۱ تا ۶ سالگی، معمول است که کودکان یک روز بسیار گرسنه و پر اشتها و روز بعد بد غذا باشند.
• کودکان ترجیحات طعمی متفاوتی نسبت به بزرگسالان دارند.
• گاهی اوقات زندگی برای کودکان خیلی هیجان‌انگیز است و آن‌ها آنقدر مشغول کاوش در دنیای اطراف خود هستند که نمی‌توانند وقت خود را صرف غذا خوردن کنند. علاوه بر این، غذا خوردن انرژی مصرف می‌کند، بنابراین وقتی کودکان خسته هستند ممکن است کمتر به غذا خوردن علاقه‌مند باشند.
• کودکان می‌توانند هنگام تصمیم‌گیری در مورد غذا (خوردن یا نخوردن و اینکه چه چیزی بخورند) اراده‌ای بسیار قوی داشته باشند. همه این‌ها بخشی از رشد اجتماعی، فکری و عاطفی آن‌هاست.
• اگر کودک شما سالم است و انرژی کافی برای بازی، یادگیری و کاوش دارد، احتمالا به اندازه کافی غذا می‌خورد. 

خلاصه

دلایل بد غذایی کودکان می‌تواند از منابع مختلفی مانند ژنتیک، تجربیات اولیه غذایی و عوامل محیطی ناشی شود. برای مقابله موثر با این رفتار، روی چند استراتژی کلیدی تمرکز کنید: یک برنامه غذایی معمولی تنظیم کنید، از کودک در درست کردن غذاها مشارکت بگیرید و به او در مورد تغذیه سالم آموزش بدهید. اگر با موارد چالش‌برانگیزتری مواجه هستید، از پزشک کمک بگیرید.