کراتین خون چیست؟ چرا سطح آن در خون کاهش یا افزایش می‌یابد؟
برای اینکه درباره سطح کراتین خون بدانید و علل بالا رفتن یا پایین آمدن آن را بشناسید؛ این مقاله را بخوانید.
می‌دانید کراتین خون چیست؟ این اصطلاح که درست آن کراتینین خون است؛ فاکتوری است که سلامت کلیه‌ها را نشان می‌دهد. به طور معمول، کلیه‌های شما کراتینین را از خون فیلتر و آن را با ادرار از بدن خارج می‌کنند. اگر مشکلی در کلیه‌های شما وجود داشته باشد، کراتینین می‌تواند در خون انباشته شود و ممکن است کمتر در ادرار ترشح شود. اگر سطح کراتینین خون یا ادرار طبیعی نباشد، ممکن است نشانه بیماری کلیوی باشد. در ادامه به بررسی سطوح بالا یا پایین کراتین خون می‌پردازیم.
در این مقاله می‌خوانید:
- کراتین خون چیست؟
- نحوه سنجش کراتین خون
- کراتین خون بالا نشانه چیست؟
- کراتین پایین خون نشانه چیست؟
کراتین یا کراتینین چیست؟
این آزمایش سطح کراتینین را در نمونه‌ای از خون و/یا ادرار شما اندازه‌گیری می‌کند. کراتینین یک ماده زائد طبیعی در بدن شماست. زمانی ایجاد می‌شود که از عضلات خود استفاده می‌کنید و برخی از بافت‌های عضلانی تجزیه می‌شوند.
کراتینین در خون ممکن است به تنهایی یا به عنوان بخشی از گروهی از آزمایشات به نام پانل متابولیک جامع (CMP) یا پانل متابولیک پایه (BMP) اندازه گیری شود. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است این آزمایش‌ها را به عنوان بخشی از یک معاینه معمول سفارش دهد.
لزوم انجام آزمایش کراتینین خون
آزمایش کراتینین برای کمک به موارد زیر استفاده می‌شود:
- بررسی سلامت کلیه
- تشخیص بیماری کلیوی
- مشکلات تشخیصی کلیه را بررسی کنید و ببینید که درمان چقدر خوب کار می‌کند
- عوارض جانبی داروهایی که ممکن است بر کلیه‌های شما تأثیر بگذارد را بررسی می‌شود
آزمایش کراتینین به تنهایی بهترین راه برای بررسی میزان عملکرد کلیه‌ها نیست زیرا افراد بسته به میزان عضله، غذاهایی که می‌خورند، سن و میزان فعالیتشان مقادیر متفاوتی کراتینین تولید می‌کنند. بنابراین، نتایج آزمایش کراتینین اغلب در محاسبات یا مقایسه با مواد دیگر برای کمک به دریافت اطلاعات بیشتر استفاده می‌شود:
سطح کراتینین در خون اغلب برای محاسبه سرعت دفع مواد زائد توسط کلیه‌ها از خون شما استفاده می‌شود. این نرخ فیلتراسیون گلومرولی تخمینی (eGFR) نامیده می‌شود. این محاسبه شامل اطلاعاتی در مورد سن، وزن، قد و جنس شماست. eGFR روش دقیق تری برای اندازه گیری سلامت کلیه نسبت به سطح کراتینین در خون یا ادرار به تنهایی است. یک eGFR همچنین می‌تواند به نشان دادن میزان جدی بودن بیماری کلیوی کمک کند.
سطح کراتینین در خون و ادرار ممکن است با یکدیگر مقایسه شود. این محاسبه کلیرانس کراتینین نامیده می‌شود. مانند eGFR، تخمین می‌زند که کلیه‌ها با چه سرعتی مواد زائد را فیلتر می‌کنند. اما eGFR دقیق تر است. کلیرانس کراتینین ممکن است برای کمک به شناسایی علت سطوح بالای یا پایین کراتینین خون در افرادی که دارای توده عضلانی بسیار بالا یا از دست دادن توده عضلانی به دلیل سن، بیماری یا از دست دادن دست و/یا پا هستند مفید باشد.
سطح کراتینین در ادرار ممکن است برای محاسبه نسبت آلبومین به کراتینین ادرار (UACR) استفاده شود، که گاهی اوقات نسبت کراتینین میکروآلبومین نامیده می‌شود. آلبومین پروتئین اصلی موجود در خون است. به طور معمول کلیه‌های شما فقط مقداری از آلبومین را فیلتر می‌کنند یا اصلاً هیچ کدام را فیلتر نمی‌کنند. اگر مقادیر بیشتری از آلبومین وارد ادرار شود، ممکن است نشانه آسیب کلیه باشد. UACR مقادیر کراتینین و آلبومین را در ادرار شما مقایسه می‌کند تا اندازه گیری دقیق تری از میزان آلبومین موجود در ادرار شما بدست آورد.
سطح کراتینین خون اندازه گیری شده به عنوان بخشی از CMP یا BMP ممکن است با سطح BUN (نیتروژن اوره خون) که در همان آزمایش اندازه گیری شده است مقایسه شود. این می‌تواند به کشف علت مشکل کلیه کمک کند.
علت سنجش سطح کراتین خون
ارائه دهنده شما ممکن است آزمایش کراتینین را تجویز کند:
- برای بررسی سلامت کلیه خود به عنوان بخشی از یک معاینه معمول.
- اگر علائم بیماری کلیوی را دارید. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم در دست‌ها و پاها یا پف‌کردن پلک‌ها
- خشکی پوست، خارش یا بی حسی
- خستگی
- افزایش یا کاهش نیاز به ادرار کردن ( ادرار کردن )
- ادرار خونی یا کف آلود
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن ( آزمایش برای بررسی کاهش وزن)
- گرفتگی عضلات
- تهوع و استفراغ
- تنگی نفس
- مشکلات خواب
- مشکل در تفکر واضح
اگر در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری کلیوی هستید، حتی اگر در حال حاضر علائمی‌نداشته باشید. بیماری مزمن (طولانی مدت) کلیه (CKD) اغلب در مراحل اولیه علائمی‌ندارد. خطر ابتلا به بیماری کلیوی در صورتی که:
- دیابت داشته باشند
- فشار خون بالا داشته باشد
- سابقه خانوادگی بیماری کلیوی، دیابت یا فشار خون بالا داشته باشید
- بیماری قلبی داشته باشد
- بالای ۵۰ سال سن دارند
- دود
- چاقی داشته باشند
اگر مشکلات کلیوی یا مشکلات احتمالی کلیوی دارید زیرا:
- در گذشته در آزمایش کلیه نتیجه غیرطبیعی داشته اید
- بیماری کلیوی تشخیص داده شده است
- مصرف داروهای خاصی که می‌تواند بر کلیه‌های شما تأثیر بگذارد دارید.
- پیوند کلیه داشته اید
روند انجام آزمایش کراتین خون
یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می‌گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی‌خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می‌شود. وقتی سوزن داخل یا خارج می‌شود ممکن است کمی‌احساس سوزش کنید. این معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.
برای آزمایش کراتینین ادرار
ممکن است لازم باشد تمام ادراری را که طی 24 ساعت دفع می‌کنید ارائه دهید. به این دلیل که سطح کراتینین در طول روز متفاوت است. اما ارائه دهنده شما ممکن است از نمونه ادرار در مدت زمان کوتاه تری استفاده کند.
برای نمونه ادرار 24 ساعته، یک ظرف مخصوص برای جمع آوری ادرار در یک روز کامل و دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه جمع آوری و نگهداری نمونه به شما داده می‌شود.
مراحل سنجش کراتین ادرار:
- برای شروع، طبق معمول در توالت ادرار کنید. این ادرار را جمع نکنید. زمان دفع ادرار را یادداشت کنید.
- برای ۲۴ ساعت آینده، تمام ادرار خود را در ظرف جمع آوری کنید.
- در طول دوره جمع آوری، ظرف ادرار را در یخچال یا در یک خنک کننده با یخ نگهداری کنید.
- ۲۴ ساعت پس از شروع آزمایش، در صورت امکان سعی کنید ادرار کنید. این آخرین جمع آوری ادرار برای آزمایش است.
- ظروف حاوی ادرار را طبق دستور به مطب ارائه دهنده یا آزمایشگاه برگردانید.
- اگر هموروئیدی دارید که خونریزی می‌کند یا دوره قاعدگی خود را می‌گذراند، قبل از آزمایش به پزشک خود اطلاع دهید.
آمادگی سنجش سطح کراتین خون
- آزمایشگاه شما به شما اطلاع می‌دهد که چگونه برای آزمون خود آماده شوید. ممکن است به شما گفته شود که ۲۴ ساعت قبل از آزمایش گوشت نخورید. به این دلیل که گوشت می‌تواند به طور موقت سطح کراتینین را افزایش دهد.
- اگر کراتینین به عنوان بخشی از آزمایش CMP یا BMP اندازه گیری می‌شود، ممکن است لازم باشد تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش خود ناشتا باشید (نخورید و ننوشید).
- برخی داروها و مکمل‌ها می‌توانند بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند. بنابراین مطمئن شوید که همه چیزهایی را که مصرف می‌کنید به ارائه دهنده خود بگویید. اما مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید، مگر اینکه ارائه دهنده به شما بگوید قطع کنید.
خطر آزمایش کراتین
انجام آزمایش خون خطر بسیار کمی‌دارد. ممکن است در نقطه ای که سوزن گذاشته شده درد خفیفی یا کبودی داشته باشید، اما بیشتر علائم به سرعت از بین می‌روند. هیچ خطری برای آزمایش ادرار وجود ندارد.
سطح کراتین خون به چه معنا است؟
سطح کراتینین که برای شما طبیعی در نظر گرفته می‌شود به میزان عضله، آنچه می‌خورید، سن شما و میزان فعالیت شما بستگی دارد. اگر سالم هستید، سطح شما معمولاً در طول زمان نسبتاً ثابت است.
مطلب پیشنهادی: زالودرمانی موثر است؟
اما یک نتیجه طبیعی تست کراتینین همیشه به این معنی نیست که کلیه‌های شما سالم هستند. گاهی اوقات، سطح کراتینین خون در مراحل اولیه بیماری کلیوی در محدوده طبیعی باقی می‌ماند. با جدی‌تر شدن وضعیت کلیه‌ها، آنها افزایش می‌یابند. اگر پزشک شما مشکوک به بیماری کلیوی باشد، حتی اگر نتایج کراتینین شما طبیعی به نظر برسد، احتمالاً سایر آزمایشات کلیه را انجام خواهید داد.
سطح کراتین بالای خون نشانه چیست؟
اگر کراتین یا کراتینین خون شما زیاد است؛ ممکن است نشانه ای از:
بیماری یا آسیب کلیوی، از جمله عفونت، جریان خون ضعیف به کلیه‌ها، انسداد در سیستم ادراری، یا نارسایی کلیه
شرایطی که کلیه‌های شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند نارسایی قلبی یا دیابت
سطح بالای کراتینین خون همیشه به این معنی نیست که شما مشکل کلیوی دارید. ممکن است ناشی از کم آبی بدن، اختلالات و آسیب‌های عضلانی، دیستروفی عضلانی، ورزش شدید یا رژیم غذایی پر از گوشت باشد. برخی از مشکلات سلامتی در بارداری نیز می‌تواند باعث افزایش کراتینین شود.
سطح کراتین پایین خون به چه معنا است؟
این حالت ممکن است نشانه ای از:
- سوءتغذیه یا وضعیتی باشد که باعث کوچکتر شدن ماهیچه‌های شما می‌شود، مانند یک بیماری مزمن، یک اختلال عصبی یا از دست دادن عضله در اثر افزایش سن.
- بیماری جدی کبد نیز می‌تواند منجر به کاهش سطح آن شود.
سطوح پایین کراتینین خون رایج نیست.
بیشتر بخوانید: آزمایش‌های ضروری برای زنان چه هستند؟
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼